Szarawski (Śladkowski) Jan Domarat z Szarawki, Śladkowa i Baliny h. Grzymała (zm. 1505/6), kasztelan kamieniecki.
S. wywodził się z drobnoszlacheckiej rodziny posiadającej działy w Śladkowie w ziemi łęczyckiej; prawdopodobnie ostatnim ich właścicielem był na przełomie XIV i XV w. jego dziadek Jan, syn Gniewomira. Ojciec S-ego, Domarat, od r. 1425 notariusz publiczny imperiali auctoritate w archidec. gnieźnieńskiej, w r. 1430 pisarz w kancelarii w. ks. lit. Witolda, wysłany jesienią t.r. w poselstwie do króla rzymskiego Zygmunta Luksemburskiego z prośbą o wstrzymanie przysłania na Litwę korony królewskiej dla Witolda, był od r. 1431 dworzaninem, a być może także pisarzem w kancelarii króla Władysława Jagiełły, a potem Władysława III; w jego otoczeniu przebywał na Węgrzech w r. 1442. Po otrzymaniu w l. 1431–42 szeregu zapisów na królewszczyznach na Podolu, Szarawce (pow. smotrycki) wraz z okolicznymi wsiami: Perehynka, Żylińce, Iwankowce, Lewkowce, Rzemierzowo Dworzyszcze (Rzemieszowce) i Burburczyńce, oraz objęciu na prawie lennym wsi Balin (pow. kamieniecki) i Werbka (nieopodal Szarawki) wszedł do tamtejszej elity ziemskiej. Jako jej przedstawiciel był obecny na liście świadków dokumentu Teodoryka z Buczacza, fundującego w r. 1436 kościół w Jazłowcu. Występując z urzędem pisarza ziemskiego kamienieckiego 23 VI 1439, przywiesił pieczęć do aktu homagialnego szlachty podolskiej, uznającej prawo do korony jednego z synów Władysława Jagiełły.
Rozróżnienie najwcześniejszych wzmianek o S-m, nazywanym często w źródłach Domaratem, od wzmianek o jego ojcu, jest trudne. Ojciec wystąpił po raz ostatni z tytułem pisarza ziemskiego 24 I 1447, ale bez urzędu pojawiał się na listach świadków dokumentów sądu ziemskiego podolskiego w l. 1451–8. Możliwe zatem, że nadal pełnił urząd pisarza ziemskiego. Pierwsza wzmianka o jego następcy na urzędzie pochodzi dopiero z 16 II 1483. W sporządzonym w kancelarii królewskiej i wpisanym do metryki kor. między l. 1482 a 1484 spisie urzędników ziemskich Królestwa, na ostatnim miejscu części podolskiej umieszczono imię Domarat; pozostawione puste miejsce na wpisanie urzędu pisarza ziemskiego wskazuje na niepewność urzędników kancelarii co do jego obsady. Wydaje się zatem, że zgodę, udzieloną przez króla Kazimierza Jagiellończyka 15 III 1474 Mikołajowi z Nowodworu (niewykorzystaną) na wykupienie wsi Żylińce z rąk Domarata z Szarawki, należy odnieść jeszcze do ojca S-ego.
Pierwsza pewna wzmianka o S-m pochodzi z r. 1469, kiedy wspólnie z ojcem przedłożył dokumenty podczas rewizji nadań i zapisów na dobra królewskie na Rusi Czerwonej i Podolu. Z pewnością S., określony jako Jan Domarat, świadkował na dokumencie sądu ziemskiego kamienieckiego 14 XII 1470 oraz był odbiorcą wystawionego przez króla w Sieradzu 1 XI 1475 dokumentu, dodającego w uznaniu bliżej nieznanych zasług 50 grzywien do sum zapisanych na dobrach szarawskich, w tym na wspomnianych po raz pierwszy w rewizji z r. 1469 Michałkowcach (Michałowym Dworzyszczu). Jako Jan z Szarawki wystąpił 17 III 1480 w liście świadków dokumentu sądu ziemskiego podolskiego. Na prośbę S-ego Kazimierz Jagiellończyk przeniósł Szarawkę 18 II 1484 na prawo magdeburskie oraz zezwolił mu lokować nowe wsie zarówno na jej gruntach, jak i w królewszczyznach Burburczyńce i Rzemierzowo Dworzyszcze. W r. 1488 król zapisał mu 50 grzywien na Burburczyńcach za zasługi, a w styczniu 1490 na dobrach szarawskich 30 grzywien, z powodu zniszczeń dokonanych tam przez Tatarów. Działalność publiczna S-ego jest słabo udokumentowana. Najwcześniej po 12 V 1492 objął urząd kaszt. kamienieckiego po Mikołaju Świrczu z Nowodworu i Biedrzychowic, ale jest prawdopodobne, że Śwircz zmarł dopiero na początku r. 1496. Na wypadek rezygnacji S-ego z urzędu król Aleksander Jagiellończyk 14 X 1505 udzielił Mikołajowi Herburtowi z Felsztyna zgody na objęcie kaszt. kamienieckiej. S. zmarł przed 12 III 1506, kiedy król Aleksander nadał zwolniony urząd Jakubowi Podfilipskiemu.
W małżeństwie z Zofią, córką Macieja Jaroszowskiego, która po owdowieniu wyszła powtórnie za mąż za sędziego grodzkiego latyczowskiego Jana Zawiszę, S. miał synów: Andrzeja Domarata z Baliny oraz Feliksa Filipa (Filipa Domarata) z Baliny i Szarawki, a także córki: Elżbietę, od ok. r. 1491 żonę Piotra Łaganowskiego z Chorążyc w ziemi krakowskiej, Zofię, wydaną za mąż przed r. 1528 za Rafała Korytkę z Wodników w ziemi lwowskiej (posługującą się w r. 1532 pieczęcią z h. Grzymała), i Annę, żonę Macieja Radeckiego, pisarza starosty, potem podsędka i sędziego ziemskiego kamienieckiego (posługującą się ok. l. 1563–5 pieczęcią z h. Grzymała). Nieznana z imienia córka S-ego była żoną Wiktoryna Podfilipskiego, podsędka i sędziego ziemskiego kamienieckiego. Andrzej Domarat odznaczył się w r. 1488 u boku królewicza Jana Olbrachta w walkach z Tatarami, za które, jako dworzanin Kazimierza Jagiellończyka, otrzymał w r. 1489 zapis 50 grzywien na Burburczyńcach z prawem dzierżenia tej królewszczyzny wspólnie z ojcem. Feliks Filip (zm. przed 1525) uzyskał 22 VIII 1507 potwierdzenie zapisu Władysława Jagiełły dla swego dziada na Szarawce oraz zgodę królewską na wzniesienie tam zamku; w uznaniu zasług w obronie przed Tatarami otrzymał w r. 1512 potwierdzenie dożywotniego posiadania dzierżonych królewszczyzn.
Boniecki, IV 369; Pułaski, Kronika; Słown. Geogr. (Szarawka); Słown. Hist.-Geogr. Ziem Pol., V (Łaganów); Urzędnicy, III/3 (nr 321: ostatnia wzmianka o ojcu S-ego z 24 I 1447); – Białkowski L., Podole w XVI wieku. Rysy społeczne i gospodarcze, W. 1920 s. 14–16, 146, 167–8, 196; Gąsiorowski A., Notariusze publiczni w Wielkopolsce schyłku wieków średnich, P. 1993 nr 119; Kosman M., Kancelaria wielkiego księcia Witolda, „Studia Źródłozn.” T. 14: 1469 s. 104, 110–11; Krzyżaniakowa J., Kancelaria królewska Władysława Jagiełły. Studium z dziejów kultury politycznej w XV wieku, P. 1979 II; Kurtyka J., Nadanie starostwa podolskiego Teodorykowi z Buczacza w 1442 roku (z dziejów królewszczyzn na Podolu w XV i XVI wieku), „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis”, Folia 21, Studia Historica T. 3: 2004 s. 97; tenże, Z dziejów walki szlachty ruskiej o równouprawnienie: represje lat 1426–1427 i sejmiki roku 1439, „Roczniki Hist.” R. 66: 2000 s. 116; Mychajlovs’kyj V., Nadannja zemel’noï vlasnosti u podil’skomu vojevodstvi za panuvannja Vladyslava III (1434–1444), „Ukraïns’kyj archeografičnyj ščoričnyk” (Kyïv–N’ju-Jork), Nova S., Vyp. 8/9: 2004 s. 231–3, 238–9, 247, 257–8; Nowak T., Własność ziemska w ziemi łęczyckiej w czasach Władysława Jagiełły, Ł. 2003; Pułaski K., Stare osady w ziemi kamienieckiej i dziedziczące na nich rody podolskiej szlachty historycznej, w: tenże, Szkice i poszukiwania historyczne, S. 3, Kr. 1906 s. 6–10; Sułkowska-Kurasiowa I., Dokumenty królewskie i ich funkcja w państwie polskim za Andegawenów i pierwszych Jagiellonów 1370–1444, W. 1977 s. 259–60; Szybkowski S., Polish Staff as a Social Group in the Chancery of Grand Duke Witold, „Quaestiones Medii Aevi Novae” T. 3: 1998 s. 78–81, 84, 94 (z błędnymi datami); – Akta grodz. i ziem., II, IV; Bona regalia onerata in Terris Russiae etc.: lustratio 1469 r., Wyd. A. Jabłonowski, w: Źródła Dziej., XVIII cz. 1/B s. 54; Cod. epist. saec. XV, III; Cod. epist. Vitoldi; Hruševs’kyj M. Materialy do istoriï suspil’no-politycnych i ekonomicnych vidnosyn Zachidn’oï Ukraïny, Č. 1, „Zapysky Naukovoho Tovarystva im. Ševčenka” T. 63: 1905 nr 24; Matricularum summ., I, III–V; Regesta historico-diplomatica Ordinis S. Mariae Theutonicorum, Hrsg. E. Joachim, W. Hubatsch, Göttingen 1948 cz. 1; Teki Pawińskiego, III, IV; Vitoldiana: codex privilegiorum Vitoldi magni ducis Lithuaniae 1386–1430, Oprac. J. Ochmański, P.–W. 1986; Wypisy heraldyczne, Oprac. W. Wittyg, „Herold Pol.” 1906 s. 289; Zbiór dok. mpol., VII nr 2077, 2092, 2107, 2150, VIII nr 2190, 2244, 2361, 2362; – AGAD: Metryka Kor., t. 14 s. 416, Metryka Lit., IV B t. 17 k. 26v–27, 101v–4v, 110–11, 175–7; AP w Kr., Oddz. na Wawelu: Terr. Crac., t. 190 s. 390–1; BOZ: sygn. 32 s. 936–7; Central’nyj deržavnyj istoryčnyj archiv Ukraïny w Kijowie: F. 37 op. 1 (Terr. Camenec.) spr. 1 k. 11–11v, 33, 119v–21, 123, 140–1, 172–2v, 248v, 283–3v, 311, 334, 391–2v, 403–3v, spr. 2 k. 22v, 30, 31v, 101–2, 115v, 120, 212, 230, spr. 4 k. 29–9v, 55v–6v, 57v–8v, 72–3v,114–15, 171–2; Central’nyj deržavnyj istoryčnyj archiv Ukraïny we Lw.: F. 134 op. 1 spr. 489, F. 181 op. 2, spr. 1649; L’vivs’ka naukova biblioteka im. V. Stefanyka we Lw.: F. 5 (kolekcja Ossolińskich) op. 1 spr. 2231 II k. 1–3v, op. 3 (diploma) spr. 2104.
Maciej Wilamowski