Bachstrom Jan Fryderyk (1686–1742), teolog protestancki, filozof, lekarz i przyrodnik. Pobierał nauki początkowe w rodzinnym Rawiczu, gimnazjalne (1706–1709) w Wrocławiu, uniwersyteckie w Halli i Jenie, gdzie uległ wpływowi profesora Buddeusa, reprezentującego kierunek pośredni między pietyzmem a ortodoksyjnym luteranizmem. W r. 1723 uzyskał w Kopenhadze doktorat medycyny na podstawie rozprawy De plica Polonica.
W maju 1717 r. powołany na profesora do gimnazjum w Toruniu, opuścił je w czerwcu 1720 r., zagrożony utratą wolności za zbyt śmiało wygłaszane kazania, aby objąć urząd pastora w Węgrowie. W r. 1723, po zamknięciu tego kościoła przez wzmożony fanatyzm religijny, schronił się do poselstwa pruskiego w Warszawie, gdzie zyskał szczególną opiekę Kurta Krzysztofa Schwerina, specjalnego wysłannika pruskiego na sejm w Warszawie. W czasie sprawy toruńskiej w r. 1724 zaofiarował mu swoje usługi, aby nakłonić zagrożoną Radę miejską do oddania miasta pod opiekę pruską. W Warszawie przebywał do r. 1729, pełniąc obowiązki kapelana i lekarza wojskowego, ciesząc się względami Flemminga, któremu w r. 1728 zadedykował swą rozprawkę Traité de la Réunion des Religions, wydaną anonimowo w r. 1731 w jęz. niem. pt. Liebreiche Vereinigung der drei Hauptreligionen. Po śmierci Flemminga przebywał (1729–1731) w Konstantynopolu, współdziałając przy założeniu drukarni w celach misyjnych i zamierzonej Akademji nauk ścisłych. Dalsze lata do r. 1737 wypełnione są wędrówkami po Europie, działalnością literacką rozmaitej treści i pracą pedagogiczną nad dwiema córkami, na których chciał wykazać, że kobiety nadają się do studjów medycznych i do wykonywania zawodu lekarskiego szczególnie w chorobach kobiecych. Starania jego w dwóch uniwersytetach o dopuszczenie ich na wykłady medyczne spotkały się z odmową. Z dzieł wydanych w tym czasie największą wartość ma utopja: Das bey zwey hundert Jahr lang unbekannte nunmehro aber entdeckte vortreffliche Land der Inquiraner (Wrocław 1736–1737).
W r. 1737 powołany na Litwę, wyleczył młodego ks. Hieronima Radziwiłła z wady wymowy, poczem objął w Słucku kierownictwo fabryk radziwiłłowskich, nie zaprzestając działalności literackiej, której ostatnim płodem jest wydane w Amsterdamie w r. 1741 dzieło: L’Art de nager. W r. 1742 został pod niesłusznym zarzutem zdrady stanu, podobno przy współudziale ks. Hieronima, wtrącony do więzienia, gdzie zmarł wśród niewyjaśnionych okoliczności.
Wśród listów B., których przeszło 60 znajduje się w archiwum w Nieświeżu, dwa ostatnie, pisane tuż przed samą śmiercią do starszego z braci, ks. Michała Radziwiłła, mają uchylić tajemnicę właściwego pochodzenia B., jako syna ks. Rakoczego i Turczynki, córki wezyra, wziętej w niewolę pod Wiedniem.
Ullrich Herman, »Euphorion, Zeitschr. f. Literaturgeschichte«, XVI, Lipsk 1910 i odb.; tenże, w Allg. D. Biographie, 55; Wotschke Theodor, Aus dem Posener Lande, 1912; tenże, Der Pietismus im alten Polen, »Deutsche Blätter in Polen«, IV, 1927, 435–45; Rękopis Bibljoteki Szczanieckich w Nawrze, pow. toruński, pt. Bachstromische Unruhe in Thorn… vorgestellet von E(phraim) P(raetorius), A. 1718 et sq.
Wanda Bobkowska