INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jan Herburt      Herburt. Kasztelan Bełski, ojciec Wojciecha - portert asortacyjny w Bartosz Paprocki, Gniazdo Cnoty, Kraków 1578, s. 1064 - w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl - fragment.

Jan Herburt  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1960-1961 w IX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 
Herburt Jan h. własnego (zm. ok. 1570), kasztelan bełski. Syn Jana z Bruchnala, sędziego przemyskiego. Był w początku swej kariery urzędniczej wojskim przemyskim. Na jego zapewne prośbę król nadał w r. 1538 prawa miejskie wsi dziedzicznej Kukizów w pow. lwowskim. W r. 1545 za staraniem Piotra Kmity otrzymał podkomorstwo lwowskie. W tym charakterze występował kilkakrotnie jako komisarz królewski przy rozgraniczaniu dóbr. W uznaniu zasług otrzymał od króla w r. 1557 ekspektatywę na najwcześniej wakującą kasztelanię w woj. ruskim (wyjąwszy kasztelanię lwowską) i w kilka miesięcy później wszedł do senatu jako kasztelan lubaczowski (25 VI 1558). Na sejmie piotrkowskim 1558/9 r., gdy posłowie składali posiadane «listy» na królewszczyzny, wsławił się patriotycznym gestem rezygnując – bez żalu, jak oświadczył, dla dobra Rzeczypospolitej – z kasztelanii lubaczowskiej. Deklarując się tym czynem jako zwolennik ruchu egzekucyjnego, brał w dalszym ciągu udział w życiu politycznym. Został też wybrany posłem z ziemi przemyskiej, choć senator (gdyż król wówczas nie przyjął żadnych rezygnacji) na sejm «egzekucyjny» w Piotrkowie 1562/3 r. H. nie dzierżawił większych dóbr królewskich, a jedynie (wg lustracji z 1565) wieś Rudniki w star. przemyskim i wójtostwo wsi Prosiek w star. sanockim. W r. 1564 otrzymał kasztelanię bełską. Zmarł prawdopodobnie w r. 1570. H. był katolikiem. Przyjaźnił się ze Stanisławem Orzechowskim, który dedykował mu w r. 1560 antyreformacyjne pisemko polemiczne pt. „Opowiadanie upadku przyszłego polskiego dla kacerstwa sakramentarskiego ku panu Stanisławowi Stadnickiemu ze Żmigroda”. Ożeniony był H. dwukrotnie. Po raz pierwszy w r. 1538 z Anną, najstarszą córką Baltazara Dąbrowskiego, z którą otrzymał wsi w Jasielskiem: Tarnowiec, Brzozów, Potakówkę i część Szebni. Drugi raz zawarł małżeństwo w r. 1557 z Zofią Magierówną, wdową po Andrzeju Wysockim. Miał czterech synów: Jana, Walentego, Abrahama i Wojciecha, oraz dwie córki: Zofię, żonę 1. v. Mikołaja Małachowskiego, kasztelana spicimirskiego, 2. v. Mikołaja Pieniążka z Krużlowej, i Małgorzatę, żonę 1. v. Andrzeja Drohojowskiego, 2. v. Stanisława Oporowskiego, starosty kruszwickiego.
 
Jan, najstarszy z synów H-a, studiował w Niemczech w towarzystwie mentora Kaspra Cichockiego, znanego polemisty katolickiego. Widzimy go jednak na uniwersytetach protestanckich: w Wittenberdze (1565) i Lipsku (1567). Pod wpływem zapewne tych studiów przyjął protestantyzm i gdy po śmierci ojca objął w posiadanie Tarnowiec, próbował zaprowadzić tam reformację. Doszło wtedy do wypędzenia miejscowego proboszcza i chwilowego zresztą, przemienienia kościoła na zbór protestancki. Wkrótce jednak młody Jan, prowadzący stale procesy i ostre spory majątkowe, utracił Tarnowiec (1578), natomiast w kilka lat później (1583) nabył Moderówkę. O jakieś roszczenia do Tarnowca procesował się jednak jeszcze w r. 1592. Był ożeniony z Zofią Gostyńską. Najmłodszy syn kasztelana bełskiego, Wojciech, studiował od r. 1569 na uniwersytecie jezuickim w Ingolsztadzie. W r. 1578 zgłaszał pretensje majątkowe w związku ze sprzedażą Tarnowca.
 
 
Boniecki; Niesiecki; Uruski; Żychliński; – Barycz, Historia UJ; tenże, Marcin Krowicki, „Reform. w Pol.” R. 3: 1924; Garbacik J., Tarnowiec, gmina zbiorowa powiatu jasielskiego, Kr. 1938; Kolankowski L., Posłowie sejmów Zygmunta Augusta, „Reform. w Pol.” R. 5: 1928; Maleczyński K., Urzędnicy grodzcy i ziemscy lwowscy 1352–1783, Lw. 1938; – Akta grodz. i ziem., VIII, X; Dzienniki sejmów walnych koronnych za panowania Zygmunta Augusta 1555 i 1558 w Piotrkowie złożonych, Wyd. T. Lubomirski, Kr. 1869 s. 276; Fontes historiae Ukraino-Russicae, Lw. 1897 II; Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego, Zebr. T. Wierzbowski, W. 1904 II; Matricularum Sum., IV, V cz. 1 nr 98, 369, 390, 951, 1804, 1998, 2109, 2155; Orzechowski S., Opowiadanie upadku przyszłego polskiego, Wyd. T. Wierzbowski, W. 1901, Bibl. Zapomnianych Poetów i Prozaików Polskich, XVI; tenże, Żywot i śmierć Jana Tarnowskiego, Sanok 1855 s. 92; Polacy na studiach w Ingolsztadzie, Wyd. P. Czaplewski, P. 1914; Źrzódłopisma do dziejów unii, cz. 2 oddz. 1.
 
Jan Małecki
 
 
 
 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Mikołaj Kopernik

1473-02-19 - 1543-05-21
astronom
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.