Jeziorański Jan (1865–1933), przemysłowiec, inżynier-technolog. Syn Karola, sekretarza Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu, i Adelajdy-Julii Guyot. Od najmłodszych lat J. wychowywany był w rodzinnej atmosferze patriotyzmu. Jego stryj Jan był bowiem komisarzem Komunikacji w Organizacji Narodowej powstania styczniowego. W r. 1876 J. rozpoczął naukę w szkole realnej w Warszawie. Ukończył ją w r. 1883 i t. r. wyjechał do Petersburga na studia w Instytucie Technologicznym. Po uzyskaniu dyplomu inżynierskiego w r. 1889 rozpoczął pracę na kolei nadwiślańskiej. W tym okresie opublikował w „Przeglądzie Technicznym” dwa artykuły o działalności kolejnictwa, a mianowicie: Sprawozdanie z XIV Zjazdu inżynierów wydziału mechanicznego dróg żelaznych odbytego w Warszawie (1891) oraz Porównanie warunków ruchu pociągu kolejowego prowadzonego pojedynczo lub też podwójną trakcją ze względu na bezpieczeństwo biegu (1897). Nie były to jedyne, ale chyba najważniejsze publikacje J-ego. W r. 1893, chcąc się usamodzielnić, wraz z najbliższym przyjacielem P. Drzewieckim przejął biuro techniczne firmy «Kamieński i Grosman», wyspecjalizowane w ogrzewalnictwie i urządzeniach zdrowotnych. J. i Drzewiecki zorganizowali przy biurze warsztaty mechaniczne wytwarzające sprzęt instalacyjny. W r. 1898 spółkę przekształcono na «Tow. Akcyjne Budowy Maszyn i Urządzeń Sanitarnych Drzewiecki i Jeziorański», w którym J. był aż do śmierci dyrektorem zarządzającym i kierownikiem technicznym. Towarzystwo wyszło z produkcją na rynki: rosyjski, galicyjski i dalekowschodni (ten ostatni utraciło po 1905). O rozmachu i prężności firmy świadczyć może 10 oddziałów istniejących na terenie Rosji (do 1917) oraz liczne wojskowe, kolejowe i miejskie zamówienia realizowane przez przedsiębiorstwo. Pu odzyskaniu niepodległości przez państwo polskie firma była największym w swej specjalności przedsiębiorstwem w Polsce.
Zainteresowania J-ego nie ograniczały się do rozwijania istniejącego przedsiębiorstwa. W r. 1896 współuczestniczył wraz z Drzewieckim w założeniu biura budowy młynów pod firmą «S. Małyszczycki i Ska», w r. 1907 w utworzeniu przedsiębiorstwa «Gesellschaft für Selbsttätige Temperaturregelung G. m. b. H.», mającego objąć zasięgiem całą Europę, w r. 1911 współdziałał w założeniu «Przedsiebiorstwa Urządzeń Ogniotrwałych dla płynów łatwopalnych systemu Martini i Hünecke» dostosowanego do potrzeb rynku rosyjskiego, a w r. 1918 założył Polskie Tow. Elektryczne, stanowiące zalążek krajowego przemysłu elektrotechnicznego. We wszystkich tych przedsiębiorstwach J. pełnił funkcje kierownicze. W czerwcu 1920 r. wszedł do zarządu Stowarzyszenia Zawodowego Przemysłowców Metalowych Królestwa Polskiego, przekształconego następnie w Polski Związek Przemysłowców Metalowych (PZPM). Od 13 IX 1922 do 23 V 1923 r. był prezesem, następnie wiceprezesem, a od 16 XI 1925 r. do śmierci ponownie prezesem PZPM. Z ramienia przemysłowców metalowych J. został w r. 1924 wiceprezesem Centralnego Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów (Lewiatan), w którego władzach pozostał do końca życia. Równocześnie w r. 1924 został członkiem Komitetu Celnego przy ministrze przemysłu i handlu, gdzie w interesie całego przemysłu polskiego walczył o wzmocnienie ochrony celnej krajowej wytwórczości.
W r. 1905 J. był inicjatorem założenia przez przemysłowców polskiej szkoły początkowej dla dzieci warszawskich robotników. W następnych latach założył kilka podobnych szkół i był ich administratorem. W czasie okupacji niemieckiej (w r. 1915) zorganizował Komitet Pomocy Rodzinom Rezerwistów i kierował jego pracami. Po odzyskaniu niepodległości wspierał finansowo korporację «Helanja», skupiającą Polaków studiujących na politechnice w Gdańsku. J. był też założycielem i pierwszym prezesem Związku Właścicieli Przedsiębiorstw Urządzeń Zdrowotnych, członkiem Sądu Handlowego w Warszawie, radcą Izby Przemysłowo-Handlowej w Warszawie, ławnikiem sądowym w sprawach karnych oraz prezesem Koła Inżynierów Technologów Wychowańców Instytutu Technologicznego Petersburskiego. Odznaczony orderem Polonia Restituta. Zmarł 29 X 1933 r.
Fot.: „Rocznik IV Polskiego Związku Przemysłowców Metalowych” (W.) 1925 s. 17; – PSB (Drzewiecki Piotr); Uruski; – Jankowski W., XXV-lecie Polskiego Związku Przemysłowców Metalowych, W. 1931 s. 31, 33 (fot.), 38, 42, 59; Jeziorański J., Urządzenia i aparaty sanitarne, „Rocznik VIII Polskiego Związku Przemysłowców Metalowych” (W.) 1929 s. 60–1; Klamer C., Na 50-lecie pracy Piotra Drzewieckiego, W. 1938 s. 17, 20, 25; Księga pamiątkowa inżynierów technologów Polaków wychowańców Instytutu Technologicznego w Petersburgu, W. 1933 s. 72, 75, 76, 82, 90; Kucharzewski F., Piśmiennictwo techniczne polskie, W. 1921 II; – Sprawozdanie z działalności Polskiego Związku Przemysłowców Metalowych za r. 1926 s. 4, 31; – „Kur. Warsz.” 1933 nr z 30 i 31 X; „Przegl. Gosp.” 1933 nr 21 s. 795–6; „Przemysł Metalowy” 1925 nr 47 s. 197, nr 23–4 s. 128, 1933 nr 43 (cały, fot.) i nr 47 s. 297–8.
Zbigniew Landau