Pańczakiewicz Jan Józef Bronisław, imiona i nazwiska przybrane: Władysław Godlewski, Władysław Wójcik, pseud. Grzegorz, Emil, Sylwester, Zimowit, Skała (1907–1968), urzędnik, oficer Armii Krajowej. Ur. 27 XI w Kolbuszowej Górnej, był synem Jana, urzędnika skarbowego, i Wandy z Zaleskich, nauczycielki. Uczył się w gimnazjum w Rzeszowie, następnie w Przemyślu, gdzie w r. 1928 złożył egzamin maturalny. Służbę wojskową odbył we Włodzimierzu Wołyńskim i Gródku Jagiellońskim, uzyskując stopień podchorążego rezerwy piechoty; po kolejnych ćwiczeniach awansował do stopnia podporucznika (1931) i porucznika rezerwy (1934). Od r. 1929 P. studiował na UJ najpierw medycynę, a w l. 1930–5 polonistykę. Jeszcze w okresie studiów rozpoczął pracę w krakowskiej Izbie Skarbowej i pracował tam aż do wybuchu wojny. Społecznie działał w Lidze Morskiej i Kolonialnej, Lidze Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, Polskim Czerwonym Krzyżu i Związku Zawodowym Pracowników Skarbowych.
Zmobilizowany jako oficer rezerwy, P. podczas wojny obronnej 1939 r. dowodził 2. kompanią II/155 p. piechoty (II rzut rzeszowskiego 17 p. piechoty) w rejonie Ciężkowice–Siemiechów–Tuchów oraz w walkach odwrotowych. Był kontuzjonowany koło wsi Borownica, nieopodal Dynowa. Po rozbiciu pułku uniknął niewoli, na czele improwizowanego plutonu przedarł się w okolice Krosna nad Wisłokiem i tam w dniach 20–25 IX rozwiązał oddział. Po powrocie do Krakowa nawiązał na przełomie października i listopada 1939 kontakty konspiracyjne z Organizacją Orła Białego (OOB). Działał następnie w Służbie Zwycięstwu Polski (SZP), potem w Związku Odwetu (ZO) i w Kedywie (Kierownictwo Dywersji) funkcjonujących w ramach Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) i Armii Krajowej (AK). Był dowódcą krakowskich patroli bojowych OOB-SZP i dowódcą Odcinka ZO-ZWZ Kraków-Miasto (od jesieni 1939 do lipca 1940) pod pseud. Grzegorz. Z kolei od sierpnia 1940 do kwietnia 1941 pełnił pod pseud. Emil i Sylwester funkcję dowódcy rejonu ZO-ZWZ «COP», obejmującego Tarnów, Mielec, Rzeszów, Przemyśl, Jasło, Nowy Sącz i okolice, a od kwietnia 1941 do zimy 1942/3 dowódcy samodzielnej siatki sabotażowo-dywersyjnej «SC» na rejon «COP». Potem, od maja 1943 do maja 1944, był pod pseud. Zimowit zastępcą szefa Kedywu Okręgu AK Kraków, a w okresie od czerwca 1944 do stycznia 1945 szefem Kedywu Okręgu AK Kraków, pod pseud. Skała. Posługując się fałszywymi dokumentami, używał najczęściej nazwisk: Władysław Godlewski i Władysław Wójcik. P. formował sztaby i zespoły bojowe, organizował i nadzorował magazyny broni i sprzętu bojowego, tajne laboratoria produkujące materiały dywersyjne, szkolenie zespołów bojowych i ich dowódców, siatki rozpoznania przeciwnika itp.; programował i nadzorował działalność bojową podległych mu jednostek. Zorganizował Samodzielny Partyzancki Batalion Kedywu «Skała» i w składzie Grupy Operacyjnej AK «Garda» (podlegającej płkowi Edwardowi Godlewskiemu) dowodził nim osobiście (sierpień – grudzień 1944), operując w rejonie na północ od Krakowa. Awansował do stopnia kapitana rezerwy piechoty (ze starszeństwem 11 XI 1943) i majora rezerwy piechoty (ze starszeństwem 11 XI 1944).
Po wyzwoleniu w styczniu 1945 P. wrócił do prawdziwego nazwiska i zgłosił się do pracy w Izbie Skarbowej, lecz został 13 IV t. r. aresztowany i przebywał w więzieniu do 20 IX t. r. Po zwolnieniu współpracował z tzw. Komisją Likwidacyjną byłej AK na Obszar Południowy, działając na rzecz ujawniania żołnierzy Kedywu oraz innych jednostek Okręgu AK Kraków. Początkowo pracował dorywczo jako robotnik, później otrzymał na prawach osadnika wojskowego 4-hektarowe gospodarstwo rolne w gminie Sobótka koło Wrocławia. Prowadził tam jednocześnie działalność polityczną i społeczną. Był zastępcą przewodniczącego Komitetu Powiatowego Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). Zorganizował spółdzielnię «Samopomoc Chłopska», w której potem pracował jako kierownik i prezes. W ostatnich miesiącach 1948 r. został usunięty z PPS, zwolniony z pracy w spółdzielni i zmuszony do opuszczenia gminy Sobótka. Przeniósł się wówczas do Warszawy, gdzie pracował m. in. w spółdzielniach: «Odra-Nysa», «Okęcie», «Księgowy» (1950–61), Centralnym Związku Spółdzielczości Pracy (1961–4), w Resortowym Ośrodku Normowania Pracy Komitetu Drobnej Wytwórczości (1964–7). Udzielał się społecznie, m. in. w kilku komisjach Dzielnicowej Rady Narodowej Warszawa-Mokotów. Po trzykrotnym szpitalnym leczeniu zawałów serca P. w lutym 1967 zrezygnował z pracy zarobkowej i uzyskał uprawnienia inwalidzkie II grupy. Zmarł 21 IV 1968 w Kołobrzegu (podczas leczenia sanatoryjnego) na kolejny zawał serca. Pochowany został w Alei Zasłużonych na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Był odznaczony m. in. Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari, dwukrotnie Krzyżem Walecznych, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami.
W małżeństwie z Janiną z Gryglewiczów, nauczycielką, miał synów: Andrzeja (ur. 1936), inżyniera, i Stanisława (ur. 1946), artystę plastyka.
Dąbrowa-Kostka S., W okupowanym Krakowie, W. 1972 (fot. zbiorowa); Stachiewicz P., Akcja Koppe, W. 1975; Wroński T., Kronika okupowanego Krakowa, Kr. 1974 (fot. zbiorowa); – „Tyg. Powsz.” 1968; „Życie Warsz.” 1968 nr 99, 100; – Arch. UJ: S. II 518, W. L. II 351, W. F. II 416, 420, 424, 428, 432; – Relacje P-a o walkach we wrześniu 1939 i o Samodzielnym Partyzanckim Batalionie Kedywu «Skała» – w posiadaniu autora; Życiorys P-a, dokumenty dotyczące działalności konspiracyjnej P-a, jego pracy zawodowej i społecznej w okresie powojennym w posiadaniu autora; – Informacje Janiny Pańczakiewiczowej i Kazimierza Skowrońskiego.
Stanisław Dąbrowa-Kostka