Kownacki Jan (1. poł. XVII w.), księgarz lubelski, działacz kalwiński. Pochodził z Krakowa. Był synem księgarza Mikołaja K-ego i Urszuli. W r. 1614 został przyjęty do prawa miejskiego w Lublinie. Ponieważ już przedtem zajmował się sprzedażą książek różnowierczych, przy przyjęciu postawiono mu warunek, aby książek przeciwnych nauce Kościoła nie sprzedawał i aby w ciągu roku przeszedł na katolicyzm. W przeciwnym przypadku miał być pozbawiony prawa miejskiego. W dn. 9 V 1615 r. trzej księgarze lubelscy (Paweł Migdałowski, Wawrzyniec Latowicki i Andrzej Skarbimierz) wytoczyli K-emu proces przed urzędem radzieckim. Akt oskarżenia zarzucał mu uprawianie handlu książkami protestanckimi i ariańskimi, dostarczanymi z Rakowa. K. sprzedawał je w czasie jarmarków i odprawiania sądów trybunalskich. Urząd radziecki wydał wyrok pozbawiający K-ego prawa miejskiego i zabraniający mu sprzedaży książek «heretyckich». K. odwołał się wówczas do sądu królewskiego, ten jednak dekretami z 17 III 1617 i z 20 VIII 1618 r. potwierdził wyrok rady miejskiej. Na próżno obrońca K-ego Jan Baptysta Radogoski powoływał się na konfederację warszawską z r. 1573 gwarantującą wszystkim wolność sumienia. Ostateczny wyrok zapadł 14 VI 1619 r.; pozbawił K-ego prawa miejskiego i zabronił sprzedaży książek różnowierczych. Na sesji sądowej jednak 31 VII 1619 r. zawieszono egzekucję tego wyroku aż do czasu wyzdrowienia K-ego.
W latach dwudziestych XVII w. K. był aktywnym członkiem kalwińskiego zboru lubelskiego, a następnie od r. 1633 lubelsko-bełżyckiego. Utrzymywał ścisłe związki z profesorami gimnazjum kalwińskiego w Bełżycach. W r. 1638 zawiózł do Bełżyc dla preceptorów szkoły sumę 368 zł. W r. 1652 sprawował funkcję starszego zboru kalwińskiego w Bełżycach. W l. 1652–9 spotykamy go wśród osób świadczących datki pieniężne na potrzeby zborowe. W r. 1663 synod dystryktu lubelskiego i chełmskiego w Sławatyczach (7–9 IX) zwrócił się do K-ego jako opiekuna dzieci zmarłego ministra Piotra Myliusa, w sprawie wyposażenia zboru kockiego. Kiedy K. zmarł, nie wiemy.
Kossowski A., Protestantyzm w Lublinie i w Lubelskiem w XVI–XVII w., L. 1933; Tworek S., Proces księgarza kalwińskiego J. K-ego w Lublinie w latach 1615–1619, „Roczn. Lub.” T. 1: 1958; tenże, Szkolnictwo kalwińskie w Małopolsce i jego związki z innymi ośrodkami w kraju i za granicą w XVI–XVII w., L. 1966; – B. Uniw. Warsz.: Zespół Synodu i Zboru Ewangelicko-Reformowanego, sygn. 4 s. 63–64, 117 v., sygn. 475 s. 6, 7v., 9v., 11v., 12; WAP w L.: Varia 253 s. 13, Acta Consularia Lublinensia, 110 s. 277v–283, 111 s. 632–636v.
Stanisław Tworek