Łempicki Jan (1910–1944), historyk filozofii. Ur. 7 XI w Warszawie, był synem prawnika Juliana, sędziego, potem notariusza, i Haliny z Rzeszotarskich. Egzamin dojrzałości złożył w r. 1928 w Gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej w Sieradzu, w l. 1928–33 studiował na UJ polonistykę (magisterium 1932) oraz filozofię ścisłą, w l. 1935–7 uczęszczał na Wydział Konsularny w warszawskiej Szkole Nauk Politycznych. Od r. 1934 do końca życia był nauczycielem szkoły powszechnej w Warszawie, uważając, że na tym stanowisku był pożyteczniejszy niż w gimnazjum czy szkole wyższej. W l. 1935–8 pełnił ponadto funkcję sekretarza redakcji „Marchołta” oraz podpisywał ten kwartalnik jako redaktor odpowiedzialny (w rzeczywistości redagował go od strony technicznej). W r. 1938 Ł. doktoryzował się na UJ na podstawie rozprawy Historiozofia Hipolita Taine’a (Kr. 1938, Prace z Historii Literatury Polskiej, nr 5). Rozprawa ta, uznana przez promotora S. Kołaczkowskiego za «wybitną», już swoim tematem świadczyła o szerokich zainteresowaniach i możliwościach autora, który, choć z wykształcenia polonista, był umysłem i talentem filozoficznym. Stanowiła ona wynik samodzielnych przemyśleń i poszukiwań, które doprowadziły do rewizji szablonowych określeń Taine’a; dowiódł w niej Ł. mianowicie łączności tego myśliciela z tradycjami spinozjańskimi i filozofii idealistycznej pierwszej połowy XIX w. Dokonał ponadto w swej pracy analizy współczesnych zagadnień metodologicznych dotyczących humanistyki; na tę analizę wpłynęły poglądy M. Heideggera. Dysertacja zdobyła duże uznanie krytyki i zachowała do dzisiaj wartość.
Ok. r. 1939 Ł. zajął się poglądami etycznymi B. Prusa. Dowodził ich oryginalności, a wyniki swych badań przedstawił w wygłoszonym w czasie wojny w r. 1942 na jednym z konspiracyjnych zebrań warszawskich uczonych odczycie pt. Założenia etyczne Madzi Brzeskiej (tekst zaginął). Podobnie zaginęły rozprawy: Człowiek, Egoizm i altruizm, przeznaczone dla planowanego przez filozofów warszawskich wydawnictwa zbiorowego „Zagadnienia filozofii”. W l. 1943–4 ogłosił kilka artykułów o problemach kultury w warszawskim piśmie podziemnym „Zryw”. Rękopis obszerniejszej pracy pt. Sprawa kultury, pisanej dla ugrupowania «Zrywu», znajduje się w posiadaniu rodziny. W l. 1940–4 Ł. zajmował się również sprawami opieki nad dziećmi i młodzieżą w Stołecznym Komitecie Samopomocy Społecznej oraz w Radzie Głównej Opiekuńczej. Zginął 11 VIII 1944 w Warszawie podczas pełnienia funkcji komendanta służby przeciwpożarowej w domu przy ul. Mianowskiego 15.
Olszewicz, Lista strat kultury pol.; – Krzemień-Ojak S., Taine, W. 1966 s. 102; Morawski S., Studia z historii myśli estetycznej XVIII i XIX w., W. 1961; Szymański W. P., Z dziejów czasopism literackich w dwudziestoleciu międzywojennym, Kr. 1970; Wyka K., Stefan Kołaczkowski i jego „czeladka”, „Kultura” 1972 nr 8; – Rec. Historiozofii Hipolita Taine’a: „Nowa Książka” 1939 s. 202 (T. Grabowski), „Pam. Liter.” 1938 s. 290–1 (B. Suchodolski), „Przegl. Filoz.” 1939 s. 227–8 (J. Mosdorf); – Wspomnienia pośmiertne: „Przegl. Filoz.” 1946 s. 347–8 (W. Tatarkiewicz), „Studia Philosophica” T. 3: 1939–46 s. 94 (D. Gromska); – Arch. UJ: W. F. II 478; Materiał biogr. w Red. PSB; – Informacje Władysława Tatarkiewicza i Kazimierza Wyki.
Rościsław Skręt