Ligoń Jan, krypt. J. L. (1851–1917), działacz społeczno-kulturalny, poeta ludowy. Ur. 27 XII w Królewskiej Hucie (dziś Chorzów), najstarszy syn Juliusza (zob.) i Teresy z domu Kawka, brat Adolfa (zob.). Wkrótce po urodzeniu syna Ligoniowie przenieśli się do Zawadzkiego w pow. strzeleckim na Opolszczyźnie. Jako dwunastoletni chłopiec zetknął się z powstańcami z r. 1863, którym ojciec udzielił schronienia, i od nich też nauczył się – na wyraźne życzenie ojca – dwu pieśni narodowych: „Boże coś Polskę…” i „Z dymem pożarów…”, utworów surowo zakazanych przez zaborców. W Zawadzkiem ukończył L. 3-klasową szkołę ludową. Pod kierunkiem ojca wyspecjalizował się na dobrego kowala i ślusarza hutniczego.
W r. 1870 Ligoniowie z powodu patriotycznej działalności ojca musieli przenieść się do Królewskiej Huty, gdzie ojciec i syn znaleźli zatrudnienie w hucie. L. zdobył z czasem kwalifikacje i stanowisko maszynisty. Przez kilka lat L. był jedynym żywicielem licznej rodziny, gdy ojciec ponownie został pozbawiony pracy. Po odbyciu 3-letniej służby wojskowej w Nysie L. zajął się pisarstwem. W r. 1877 ukazał się w „Gazecie Górnośląskiej” jego wiersz napisany z okazji srebrnego wesela rodziców. Właściwy debiut przypadł na r. 1882, w którym ukazało się kilka wierszy L-a w „Gazecie Górnośląskiej”, m. in. Śmierć (nr 64), Zabobon (nr 77), Módl się i pracuj (nr 78). Odtąd w prasie, kalendarzach i innych drukach ogłaszał swoje wiersze, ale ciekawsze i dojrzalsze pod względem treści i formy były dwa rękopiśmienne zbiorki: Diarium (25 tekstów, w posiadaniu rodziny Ligoniów w Katowicach) i Dumki z ojczystego kraju (10 wierszy w zbiorach kurii diecezjalnej w Katowicach). Wiersze L-a mają charakter patriotyczny (wiele zawdzięczał W. Polowi). L. pisał również wiersze religijne i autobiograficzne. Ze względu na używany przez niego kryptonim J. L., identyczny z kryptonimem ojca, wiersze L-a są niekiedy przypisywane Juliuszowi Ligoniowi. Do r. 1884 L. działał w Kółku Towarzyskim jako bibliotekarz, sekretarz oraz utalentowany aktor-amator i reżyser królewsko-huckiej sceny amatorskiej, z którą był związany przez blisko 10 lat. W przedstawieniach brali udział także ojciec Juliusz i brat Adolf.
Prześladowany za pracę organizacyjną i oskarżony o wysyłanie politycznych informacji do prasy polskiej w innych zaborach, został zwolniony z pracy w r. 1884 i przez kilka miesięcy nie mógł znaleźć zatrudnienia w przemyśle jako «polski agitator». Wówczas udał się do Małopolski wschodniej, śladem swych młodszych braci, którzy tu wyemigrowali ze Śląska w poszukiwaniu pracy. L. otrzymał pracę maszynisty przy szybach naftowych w Pomiarkach koło Truskawca. Około r. 1887 pracował krótko w Rajsku w organizowanych właśnie kopalniach nafty.
W r. 1889 L. powrócił na krótko przed śmiercią ojca na Śląsk. Pracował najpierw w Chropaczowie w kopalni «Śląsk», a później w kopalni w Rozbarku. Zmarł 19 IX 1917. W r. 1878 (4 XI) L. ożenił się z Reginą Podstawa (Postawa), (1856–1919), pochodzącą, podobnie jak matka L-a, z Opolszczyzny ze wsi Osowiec. Z małżeństwa tego miał synów: Stanisława (zob.), Jana, Franciszka i Kazimierza, który zginął w r. 1915 w czasie pierwszej wojny światowej, oraz córki Helenę i Marię.
Gallus J., Śp. J. L., wspomnienie pośmiertne, „Katolik” 1917 nr 116; Kucianka J., J. L. (1851–1917), w: Studia nad piśmiennictwem śląskim, Kat. 1967 s. 215–40; taż, J. L. 1851–1917, w: Śląscy pisarze ludowi (1800–1914). Antologia poezji i prozy, Oprac. J. Kucianka, Wr. 1968 s. 209–24 (tamże bibliogr. podmiotowa i przedmiotowa); taż, Scena amatorska w Królewskiej Hucie 1870–1884, „Zaranie Śląskie” 1967 z. 3 s. 548–63; Ligoń K., Poeci Górnego Śląska. Krótki zarys historii literatury ludowej na Górnym Śląsku, Z przedmową J. Kasprowicza, Lw. 1920 s. 54–5; – Śląski Inst. Nauk. w Kat.: Mater. Śląskiego Słow. Biogr. (zebrane przez W. Koraszewską, B. Podoleckiego, J. Kuciankę); – Materiały rodzinne w posiadaniu Zygmunta Ligonia w Poznaniu.
Adam Jarosz