Lippert Jan (1877–1951), mazurski działacz społeczny i narodowy. Ur. 3 III w Klonie, w pow. szczycieńskim, był synem wiejskiego stolarza Wilhelma i Ewy Sadłowskiej. Ukończył szkołę powszechną i wyuczył się u ojca stolarstwa. Propagował czytelnictwo książek polskich wśród Mazurów. W l. 1895–8 pracował w Niemczech, najdłużej w kopalni w Essen. Powrócił na Mazury ok. r. 1901. W r. 1905 ponownie wyemigrował do Westfalii; znalazł zatrudnienie w kopalni, najpierw w Horst Emscher, a następnie w Buer koło Gelsenkirchen. Równocześnie aktywnie pracował w Związku Górników Zjednoczenia Zawodowego Polskiego (ZZP), pełniąc funkcję skarbnika, sekretarza oraz przewodniczącego. Działał przeważnie w Recklinhausen, Bochum i Essen. Za organizowanie strajków został usunięty z kopalni. Współpracował z Mazurską Partią Ludową (MPL) w Szczytnie i wziął czynny udział w prowadzonej przez MPL kampanii wyborczej do Parlamentu Rzeszy w grudniu 1911 i styczniu 1912, agitując za kandydaturą Zenona Eugeniusza Lewandowskiego. W Westfalii należał do Narodowego Stronnictwa Robotników (NSR) i z jego ramienia przewodniczył grupie polskich radnych w Buer. W r. 1914 powołany na front i ranny w r. 1917, pracował następnie jako inwalida w kopalni. W r. 1918 jako członek Rady Robotniczej w Dortmundzie reprezentował Związek Górników ZZP. Na Mazury wrócił w czerwcu 1919 i pracował dla wywiadu polskiego. W r. 1920 aresztowany przez Niemców pod zarzutem zdrady stanu, uniewinniony z powodu braku dowodów, w listopadzie t. r. musiał opuścić tereny plebiscytowe. W Toruniu stanął w lutym 1920 na czele Pomocy Plebiscytowej na Woj. Pomorskie. Pracował w Związku Zawodowym Robotników Rolnych i Leśnych ZZP, przede wszystkim jednak działał politycznie w NSR, wchodząc do jego lewego skrzydła. W wyborach uzupełniających w maju 1920 kandydował z okręgu grudziądzkiego do Sejmu Ustawodawczego. Był radnym miejskim w Toruniu, przez kilka lat pełnił funkcję sędziego pokoju, należał do Zarządu Wojewódzkiego Narodowej Partii Robotniczej oraz do jej Rady Naczelnej. W r. 1924 przeniósł się do Nowego Miasta Lubawskiego, gdzie był dyrektorem Kasy Chorych, a w 1930 do Lubawy; pracował tam w biurze adwokackim, później przez pewien czas prowadził biuro porad prawnych. W początkach drugiej wojny światowej (1939) aresztowany przez gestapo, zwolniony z powodu choroby, został aresztowany ponownie i skierowany na przymusowe roboty do Grudziądza. Fizycznie wyczerpanego udało się rodzinie umieścić w r. 1940 w Biłgoraju w woj. lubelskim. Na Mazury wrócił w r. 1946. Tutaj pracował w Ubezpieczalni Społecznej w Szczytnie, pełniąc równocześnie funkcję przewodniczącego Powiatowej Rady Narodowej w Szczytnie. Bronił miejscową ludność mazurską przed szabrem i bandytyzmem. W listopadzie 1948 wraz z Gustawem Leydingiem i Romanem Bołtaczem oskarżony został niesłusznie o «odbieranie wielu osobom zaświadczeń obywatelskich i wysyłkę ich za Odrę». Po 7 miesiącach aresztu sprawę umorzono. L. zmarł 20 VII 1951 nie doczekawszy się wyrównania wyrządzonej mu krzywdy. Dopiero żona jego Maria Bogumił (zaślubiona w r. 1901, zm. w r. 1965) otrzymała w r. 1958 rentę po «zasłużonym działaczu mazurskim i polonijnym». L. był odznaczony Medalem Niepodległości (1938). Miał dziesięcioro dzieci, których większość zmarła w dzieciństwie lub w młodości, żyją synowie Wilhelm i Augustyn.
Fot. oryginalna, wykonana po r. 1945 w Ośrodku Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie, Zbiory Specjalne; – Oracki, Słownik Warmii; – Chojnacki W., Wychodźcy mazurscy w Zachodnich Niemczech przed I wojną światową, „Przegl. Zach.” R. 13: 1956 t. 2 s. 325, 329; Grygier T., Rozwój ruchu polskiego na Mazurach w latach 1902–1914, „Komun. Maz.-Warm.” 1960 nr 3 s. 343; Jasiński J., O zapomnianym bojowniku mazurskim, „Słowo na Warmii i Mazurach” 1971 nr 26; L[eyding] G., J. L., w: Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962 s. 322–4 (fot.); Leyk F., J. L. zasłużony działacz mazurski, „Słowo na Warmii i Mazurach” 1957 nr 29; Lietz Z., Plebiscyt na Powiślu, Warmii i Mazurach w 1920 roku, W. 1958 s. 193; Wapiński R., Działalność Narodowej Partii Robotniczej na terenie województwa pomorskiego w latach 1920–1930, Gd. 1962; – „Głos Robotnika” 1920 nr 57; „Życie Olsztyńskie” 1948 nr 315, 1949 nr 127, 135, 149, 169; – Arch. Państw. w P.: Polizei-Präsidium 2794; – Informacje Gustawa Leydinga z 30 V 1970 i syna L-a Wilhelma z 19 XI 1970 w posiadaniu autora.
Janusz Jasiński