INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jan Mier     
Biogram został opublikowany w 1975 r. w XX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

  

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Mier Jan h. własnego (zm. 1790), poseł na sejmy, kasztelan inflancki. Był synem Wilhelma (zob.) i Barbary Geschau, podkomorzanki inflanckiej, starszym bratem Józefa (zob.). W r. 1754 otrzymał patent na kapitana dragonów w regimencie Antoniego Ossolińskiego, kaszt. sandomierskiego, ale potem nie słychać o dalszej karierze wojskowej M-a. W r. 1758 odziedziczył po ojcu dobra wożuczyńskie w woj. bełskim. Był też dziedzicem sąsiadującego z Wożuczynem Komarowa i dożywotnim posesorem pobliskiego starostwa tyszowieckiego. Jako starosta wilkowski, w r. 1764 posłował z woj. bełskiego na sejmy elekcyjny i koronacyjny. Na sejmie koronacyjnym wystąpił z wnioskiem o nadanie tytułu książęcego braciom Stanisława Augusta. W r. 1766 był deputatem na trybunał małopolski. Przed r. 1768 (a nie w r. 1779, jak podaje Żychliński) ożenił się z Marianną Tarnowską, córką starosty mogilnickiego Kajetana i Anastazji z Boguszów, która owdowiawszy wyszła za mąż za Józefa Miera, tak iż teściowa M-a była równocześnie jego bratową. Żona wniosła mu w posagu tzw. Hermanowszczyznę (miasteczko Hermanówka i klucz wsi) w woj. kijowskim. Posłował z woj. bełskiego na sejm 1767/8 r. i należał do bardzo nielicznych posłów, którzy na sesji z 19 X 1767 w milczącej Izbie odezwali się «zgoda» na żądanie Repnina w sprawie uchwalenia aktu limity i plenipotencji dla delegacji. Na sejmie tym M. i jego żona uzyskali zamianę Hermanowszczyzny na starostwo tyszowieckie, które stało się ich majątkiem dziedzicznym. Obrócona w królewszczyznę Hermanowszczyzna pozostała w dożywotniej posesji Mierów. Transakcję tę konstytucja sejmowa określiła jako «nagrodę za zasługi»,

M. zasługiwał się Stanisławowi Augustowi na bełskich sejmikach, na których współpracował z Kazimierzem Poniatowskim, przeciwdziałając wpływom woj. kijowskiego F. S. Potockiego. Szczególnych starań i kosztów ze strony M-a wymagał sejmik poselski z września 1768. Wbrew sympatykom «mniemanej konfederacji» barskiej i klienteli Potockiego, jako marszałek tego sejmiku «własnymi pieniędzmi» przeprowadził wówczas wybór posłów na niedoszły sejm. W lipcu 1770 był w Poznaniu z poufną misją od króla do Kazimierza Raczyńskiego. Działalność polityczna M-a jest słabo udokumentowana i chyba nie była zbyt intensywna, ale nie pozostała bez nagrody. Stanisław August mianował go szambelanem ok. r. 1769 (w liście z r. 1781 M. mówi o trzynastoletniej służbie na tym stanowisku), a 3 X 1778 kasztelanem inflanckim. W r. 1779 król przyznał mu pensję 400 dukatów rocznie, ale były zaległości z wypłatą. Nie zaspokoiło roszczeń M-a otrzymanie w r. 1781 Orderu Orła Białego (wcześniej już był kawalerem Orderu Św. Stanisława). Utyskiwał, iż «lat kilkanaście mija, jak się tylko nadzieją karmię i zapisaniem dawniej w puliaresie czerwonym do łask pańskich szafunku dobrotliwie mi ukazanym». Domagał się królewskich zasiłków na edukowanie dzieci w Warszawie. Gdy w r. 1788 zawakowało woj. inflanckie, prosił o to stanowisko, które jednak przypadło Adamowi Felkerzambowi.

Po pierwszym rozbiorze zasadniczy kompleks dóbr M-a znalazł się w granicach Galicji. W woj. kijowskim starostwo hermanowickie poddzierżawiano, a pozostawiona jako dziedziczna własność część Hermanowszczyzny (były tu nowo założone wsie nazwane na cześć właściciela Mirówka i Janówka) została sprzedana. M. przebywał głównie we Lwowie i w Wożuczynie, w którym pałac i park stanowiły okazałą magnacką rezydencję. W Komarowie ufundował kościół, który wyposażył w szereg cennych przedmiotów (paramenty, wyroby złotnicze, pozytyw organowy etc). Miał trudności z udowodnieniem władzom austriackim swych dziedzicznych praw do starostwa tyszowieckiego i toczył z mieszczanami Tyszowiec przewlekłe spory prawne, które ponoć kosztowały 100 tysięcy złp. W r. 1777 otrzymał tytuł hrabiowski, a żona została w r. 1779 damą Orderu Krzyża Gwiaździstego. Był też w Galicji członkiem stanu magnatów. Zmarł 6 VIII 1790 i został pochowany w podziemiach kościoła wożuczyńskiego.

W r. 1791 wdowa interweniowała u Stanisława Augusta przeciw staraniom «podburzonych przez mieszczan żytomierskich poddanych hermanowskich» domagających się praw miasta królewskiego. Powołując się na zasługi męża przypominała napomknienia króla, «iż te dobra Hermanowszczyzna mogą być w dom nasz powróconymi», i otrzymała obietnicę Stanisława Augusta, że nie podpisze przywileju dla Hermanówki. W swej suplice Mierowa przedstawiała się jako osoba będąca «w nędzy i bez sposobu dalszego życia».

Z małżeństwa z Marianną Tarnowską pozostawił M. sześcioro dzieci (z tego pięcioro było już na świecie w r. 1775), ale z literatury genealogicznej znane są jedynie imiona dwóch synów: Adama (1774–1833), podpułkownika wojsk austriackich, i Feliksa (zob.).

 

Olejny portret z r. 1787 pędzla Eustachego Bielawskiego w Lwowskiej Państwowej Galerii Obrazów; Fot. złotego zegarka z miniaturą M-a w WAP Rzeszów, zespół 24 (Arch. podworskie Jędrzejewiczów); – Słownik Geogr., (Hermanówka, Komarów, Tyszowce, Wożuczyn); Wurzbach, Biogr. Lexicon, (Mier Adam); Borkowski J. Dunin, Panie polskie przy dworze rakuskim, Lw. 1891; Żychliński (sporo błędów); Sozański A., Imienne spisy osób…, Kr. 1866; Wolff, Senatorowie W. Ks. Lit.; Baliński M., Lipiński T., Starożytna Polska…, W. 1845 II 1255–6; Gołos J., Smulikowska E., Polskie organy, W. 1972 s. 316; Ovsijčuk V. A., Lvivs’kyj portret XV–XVIII st., Kyïv 1967 s. 57–8; Smoleński W., Ostatni rok Sejmu Wielkiego, Kr. 1897; – Kuropatnicki E. A., Geographia, albo dokładne opisanie Królestwa Galicyi i Lodomeryi, Przemyśl 1786 s. 83–4; Listy Katarzyny Kossakowskiej…, P. 1883; Lubomirski S., Pod władzą księcia Repnina – Ułomki pamiętników i dzienników historycznych W. 1971; Mater. do dziej. Sejmu Czteroletniego, V; Vol. leg., VII 788–9; – B. Czart.: rkp. 672, 673, 723, 734 (koresp. M-a i jego żony ze Stanisławem Augustem); B. PAN w Kr.: rkp. 2372/I (Wadowski J., Kościoły diecezji chełmskiej, s. 518); WAP w Rzeszowie: Zespół 24 (Arch. podworskie Jędrzejewiczów); – Ikonografię i mecenat kościelny uzupełnił Juliusz Ross.

Emanuel Rostworowski

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.