Myszkowski Jan h. Jastrzębiec (zm. 1591), kasztelan połaniecki, potem żarnowski. Był najstarszym synem Zygmunta, starosty oświęcimskiego i zatorskiego (zob.), i Beaty Przerembskiej, bratem Piotra, woj. rawskiego (zob.), i Zygmunta, marszałka w. kor. (zob.). Dn. 24 IX 1575 zapisał się na uniwersytet w Heidelbergu, dokąd wyjechał na studia razem z bratem Zygmuntem pod opieką preceptora Jana Bargiela. Wychowany w wyznaniu kalwińskim, po powrocie do kraju przeszedł na katolicyzm, aczkolwiek bez rozgłosu, jaki towarzyszył konwersji jego braci Piotra i Zygmunta. Dzięki wpływom stryja Piotra, bpa krakowskiego (zob.), znalazł oparcie na dworze królewskim. W r. 1583 jako sekretarz królewski posłował w sprawie spadku po Zofii Jagiellonce, księżnie brunświckiej, do wyznaczonych w tej kwestii na sędziów elektorów saskiego i brandenburskiego. W r. 1584 został kasztelanem połanieckim, w r. 1585 (przed 21 II, zapewne podczas sejmu, w którym uczestniczył) – żarnowskim. Podczas bezkrólewia po śmierci Stefana Batorego wziął udział w zjeździe senatorów i szlachty małopolskiej w Krakowie 27 XII 1586 i podpisał konfederację w celu utrzymania pokoju w państwie. Uczestniczył w konwokacji warszawskiej 1587 r., był następnie na okazowaniu pod Proszowicami 9 V t.r., i został wybrany na jednego z komisarzy powołanych dla przeprowadzenia dochodzenia w sprawie dokonanego 7 V napadu na zbór ewangelicki na ul. Św. Jana w Krakowie. Opowiedział się za kandydaturą Zygmunta Wazy na tron polski, dn. 8 X 1587 podpisał poparcie jego elekcji uchwalone na zjeździe w Wiślicy, a następnie udał się do Krakowa, gdzie zbierali się zwolennicy Zygmunta. Dn. 28 X był członkiem poselstwa wysłanego do Mogiły do oblegającego Kraków arcks. Maksymiliana z żądaniem opuszczenia granic Rzpltej, brał udział w odparciu oblężenia, 24 XI odznaczył się podczas generalnego szturmu w starciu z atakującą bramę Szewską piechotą niemiecką. W styczniu 1588 uczestniczył w sejmie koronacyjnym Zygmunta III. W r. 1589 sejm wyznaczył go na jednego z delegatów do zaprzysiężenia transakcji bytomsko-będzińskiej. T.r. chciano mu powierzyć poselstwo do Rzymu licząc, iż podejmie się tej kosztownej misji, «gdyż ma pecuniosum stryja» (J. Zamoyski), ale M. wymówił się od proponowanego mu zaszczytu. We wrześniu t.r. towarzyszył Zygmuntowi III w podróży do Rewla. W okresie narastającej wobec króla opozycji pozostał w obozie regalistów i bronił ich interesów w Małopolsce. W r. 1590 był deputatem na Trybunał Kor.
Korzystając, podobnie jak i pozostali bracia, z protekcji i pomocy finansowej stryja Piotra, odznaczał się M. rozrzutnością, która pociągała za sobą stałe długi (część z nich spłacił zapewne z pomocą stryja w r. 1587, a w r. 1589 zaciągnął pożyczkę w wysokości 14 000 złp. u wojewodzica ruskiego Andrzeja Sapiehy), zwłaszcza iż nie posiadał dużego majątku. Jeszcze w r. 1584 był jedynie współwłaścicielem Przeciszowa i przyległych wsi, wspólnie z matką, mającą na tych dobrach dożywocie, i z braćmi Piotrem i Zygmuntem. W r. 1590 otrzymał tytułem darowizny od stryja Piotra, wykupiony przezeń od spadkobierców Hieronima Myszkowskiego, duży kompleks dóbr z miastem Żarki i zamkiem Mirów w pow. lelowskim. Potęga stryja i możnych krewnych zapewniła mu bezkarność po dokonaniu zbrojnego napadu na kolegia akademickie oraz bursy Jerozolimską i Ubogich Uniw. Krak., którego dokonał w czerwcu 1586 w odwet za zabicie przez scholarów uniwersyteckich jego woźnicy. Po czteroletnim procesie Uniwersytet zmuszony był do polubownego załatwienia sprawy. M. cieszył się dużą popularnością, zwłaszcza w Krakowie, gdzie miał kamienicę na ul. Floriańskiej i gdzie często przebywał. Szczególnych zaś wrażeń dostarczył miastu jego uroczysty pogrzeb. M. zmarł w Krakowie w marcu 1591, krótko przed stryjem Piotrem i chowano ich «nowym sposobem, a takich pogrzebów w Polszcze niebywałych», przy czym uroczystości trwały łącznie trzy dni (5–7 V). Został pochowany obok stryja w kościele Dominikanów w kaplicy, przekształconej później na rodzinne mauzoleum, w którym umieszczono jego popiersie.
Z małżeństwa z Małgorzatą Tarłówną (1588) nie pozostawił potomstwa.
Popiersie w kaplicy Myszkowskich w kościele Dominikanów w Krakowie (reprod. w: Fischinger A., Kaplica Myszkowskich w Krakowie, „Roczn. Krak.” T. 33: 1956 z. 3); – Estreicher; Dworzaczek; Żychliński; – Barycz H., Historia UJ; tenże, Z dziejów polskich wędrówek naukowych za granicę, Wr. 1969; Lepszy K., Oblężenie Krakowa przez arcyksięcia Maksymiliana, Kr. 1929, Bibl. Krak., nr 66 s. 30, 68–70, 95; tenże, Rzeczpospolita Polska w dobie sejmu inkwizycyjnego, Kr. 1939; – Akta sejmikowe woj. krak., I; Arch. Zamoyskiego, IV; Diariusze sejmowe r. 1587, Kr. 1887, Script. Rer. Pol., XI; Elementa ad Fontium Editiones, XXVI nr 144, XXVII nr 386; Kronika mieszczanina krakowskiego, Kr. 1930, Bibl. Krak., nr 70; Reszka S., Diarium…, Arch. do Dziej. Liter., XV cz. 1 (s. 270 dotyczy Jana Myszkowskiego, syna Jana, kasztelana oświęcimskiego, a nie M-ego); Mon. Pol. Vat., VI; Starożytności hist, pol., II 43, 397, 418; Vol. leg., II 1052, 1071, 1091, 1094, 1203; – AGAD: Metryka Kor. t. 133 k. 128v.; Arch. Państw. w Kr.: Terr. Crac. t. 83 s. 457, 532, t. 84 s. 475, t. 90 s. 480, Terr. Zator. t. 18 s. 961.
Halina Kowalska