Naropiński Jan h. Belina (ok. 1467–1543), pisarz, następnie sekretarz królewski, kustosz kujawski, prepozyt gnieźnieński, scholastyk krakowski. Był prawdopodobnie synem Mikołaja z Naropnej w ziemi rawskiej i nie znanej z imienia Piorunowskiej, bratem Feliksa (zob.) i Stanisława (zob.). Nie wiadomo, gdzie się kształcił; począwszy od r. 1502 był pisarzem w kancelarii królewskiej. Ok. r. 1509 został kanonikiem w kolegiacie łowickiej, przy czym jego główne obowiązki związane były nadal ze służbą królewską (np. w r. 1512 odbierał na polecenie Zygmunta I kontrybucję od kapituły poznańskiej, w r. 1513 od kapituły gnieźnieńskiej). W r. 1515 dostał prezentę królewską na probostwo w Radomsku, t. r. (16 VIII) był już kustoszem w kapitule włocławskiej. Z ramienia kapituły kujawskiej jeździł na sejmik generalny w Kole (1519), posłował do Zygmunta I (1520) oraz reprezentował kapitułę na synodach prowincjonalnych w Piotrkowie (1521), Wolborzu (1523), Gnieźnie (1524) i Piotrkowie (1532). W r. 1520 wspólnie z bratem Feliksem wykupili za 1500 zł czynsz roczny z ceł z komory w Starym Włocławku na uposażenie posiadanych przez siebie w katedrze kujawskiej altarii. Dn. 7 IX 1517 został N. instalowany na kanonię gnieźnieńską na mocy prowizji prymasa Jana Łaskiego. Był delegatem kapituły gnieźnieńskiej na synod prowincjonalny w r. 1529. Od 22 I 1523 był kanonikiem w kapitule katedralnej krakowskiej, w r. 1529 brał udział w wizytacji jej dóbr prestymonialnych, w r. 1531 był jednym z rewizorów klucza pabianickiego, ponownie pełnił te czynności w r. 1533. Nadal jednakże związany był z kancelarią królewską. Dn. 20 VII 1532 jako sekretarz królewski za wieloletnią i wierną służbę dla Zygmunta I i jego poprzedników (jak opiewało nadanie) otrzymał prawa patronatu nad kościołem parafialnym w Rawie i altarię w Orlej Górze. Nie cieszył się jednak względami u podkanclerzego i bpa krakowskego Piotra Tomickiego, który w r. 1534 nie dopuścił do objęcia przez N-ego parafii w Starym Brzesku.

Dopiero po objęciu biskupstwa krakowskiego przez Jana Latalskiego otworzyły się przed N-m możliwości awansu w kapitule krakowskiej. Dn. 24 X 1536 instalował się na kustodię krakowską, w r. 1537 został przybrany przez scholastyka krakowskiego Mikołaja Bedlińskiego na koadiutora (instalowany 6 IV 1537). T. r. był delegatem kapituły krakowskiej na synod prowincjonalny piotrkowski. Przebywając głównie w Krakowie, sporadycznie tylko uczestniczył w posiedzeniach kapituły metropolitalnej i kapituły kujawskiej. W maju 1538 uzyskał zgodę królewską na przybranie sobie jako koadiutora (z prawem następstwa) kustodii kujawskiej Rafała Wargawskiego, któremu już wcześniej odstąpił probostwo w Szadku (miał je z prezenty królewskiej). W r. 1540 otrzymał N. z prezenty królewskiej prepozyturę gnieźnieńską (odebraną Janowi Łaskiemu «rmłodszemu» po wykluczeniu go z Kościoła na wiadomość o zawarciu przezeń w Lowanium małżeństwa), na którą został instalowany 5 XII. Miarą wpływów, jakie posiadał N., było zwycięstwo odniesione przezeń w sporze z bpem krakowskim i zarazem arcbpem gnieźnieńskim Piotrem Gamratem o scholasterię krakowską. N. miał do niej uprawnienia z racji koadiutorii, ale Gamrat przeprowadził za zgodą kapituły instalowanie na nią oddanego sobie Benedykta Izdbieńskiego (1541). Po licznych awanturach i procesach N., nieomal całkowicie usunięty z kapituły, odwołał się w końcu 1541 r. do papieża, najpierw za pośrednictwem brata Feliksa, a po jego śmierci w Rzymie udał się tam osobiście i uzyskał korzystny dla siebie wyrok: przyznanie prawa do scholasterii i zarazem obłożenie cenzurami kościelnymi wszystkich rezydujących kanoników krakowskich. Wyrok ten 17 III 1542 odczytał N. osobiście na kapitule krakowskiej; dn. 23 VII 1542 został instalowany na scholasterię.

N. był dziedzicem dóbr Wrząsawa i Czarnyż w ziemi sieradzkiej, w r. 1533 zapisał na tych dobrach darowiznę dla sześciu córek brata Stanisława. W Raciążku, gdzie miał przez wiele lat plebanię, ufundował N. nowy, murowany kościół. Zmarł między 23 II a 9 III 1543 r., został pochowany w katedrze krakowskiej.

Korytkowski, Prałaci gnieźn.; Łętowski, Katalog bpów krak.; – Fijałek J., Legenda o Janie Łaskim, „Reform. w Pol.” R. 2: 1922; – Sułkowska-Kurasiowa I., Polska kancelaria królewska w l. 1447–1506, Wr. 1967 s. 144; – Acta capitulorum, I, III; Acta Tom., II, XI, XIV, XVI; Akta kapituł z wieku XVI, nr 773, 787, 788, 791–93, 806, 809, 817, 839, 840, 844, 872; Hosii Epistolae, I; Księga dochodów beneficjów diecezji krakowskiej z r. 1529, Wr. 1968; Liber quitantiarum Alexandri regis 1502–1506, W. 1897, Teki Paw., I; Łaski, Liber benef., I–II; Matricularum summ., III, IV; Starodawne Prawa Pol. Pomn., VI 117, XII; Visitationes bonorum archiepiscopalis nec non capituli Gnesnensis saeculi XVI, Kr. 1920; – Arch. Kapit. Krak.: Acta Capitularía, T. 2 k. 369, T. 3 k. 23, 297– 99, 363–64, 380v., 403, 406–407v.; – Informacje Stanisława Librowskiego.

Halina Kowalska