INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jan Obalski (pierwotnie Oberfeld)      Laboratorium Politechnik Warszawskiej, fot. NAC.

Jan Obalski (pierwotnie Oberfeld)  

 
 
Biogram został opublikowany w 1978 r. w XXIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 
Obalski (do r. 1936 Oberfeld) Jan (1898–1968), inżynier mechanik, profesor Politechniki Warszawskiej. Ur. 3 V w Warszawie, był synem lekarza Leona Oberfelda i Anny z domu Winer. Po ukończeniu z odznaczeniem w r. 1914 szkoły średniej A. Jeżewskiego w Warszawie wstąpił w r. n na Wydział Budowy Maszyn i Elektrotechniczny Politechniki Warszawskiej, której Wydział Mechaniczny ukończył w r. 1921. W czasie studiów odbył w l. 1918–20 służbę wojskową. Po krótkiej praktyce w kilku przedsiębiorstwach rozpoczął w r. 1923 pracę w Głównym Urzędzie Miar, gdzie ją kontynuował do śmierci, zajmując różne stanowiska, od asystenta poprzez naczelnika Wydziału Naukowo-Metrologicznego, kierownika Ośrodka Dokumentacji Metrologii (1951–4), doradcy naukowego prezesa Urzędu i członka Rady Naukowej. Już w czasie studiów (1919) podjął pracę na Politechnice Warszawskiej w charakterze asystenta, a następnie starszego asystenta katedry geometrii wykreślnej Wydziału Mechanicznego, lecz opuścił uczelnię w r. 1927. Działał również społecznie w zarządzie Ligi Pracy (1921–39) oraz w Muzeum Techniki i Przemysłu (1936–9), organizując tam dział metrologii. Należał także w l. 1923–39 do dwu stowarzyszeń: Techników Polskich i Urzędników Państwowych. We wrześniu 1939, służąc w wojsku, dostał się do niewoli niemieckiej, w której przebywał do końca 1939 r. w Obozie Jeńców Stalag I B w Prusach Wschodnich. Zwolniony z powodu choroby, powrócił do Warszawy, gdzie pracował do końca wojny nad teoretycznymi zagadnieniami metrologii.
 
W l. 1945–9 obok pracy w Głównym Urzędzie Miar O. był nauczycielem w Miejskim Gimnazjum Mechanicznym i Miejskim Liceum Mechanicznym dla Robotników. Równolegle (1946–9) działał w Instytucie Wydawniczym Stowarzyszenia Inżynierów Mechaników Polskich (SIMP) jako redaktor pierwszego tomu Poradnika Technicznego „Mechanik”; pracę tę kontynuował w Państwowych Wydawnictwach Naukowo-Technicznych (1950–1), redagując tom I/3 obejmujący metrologię. Funkcję redaktora pełnił również w czasopismach: „Mechanik” (1950–3) i „Przegląd Mechaniczny” (1950–5), gdzie redagował działy pomiarów i mechaniki precyzyjnej. W r. 1955 zorganizował czasopismo „Pomiary, Automatyka, Kontrola”, którego redaktorem naczelnym był do końca życia. Tytuł doktora nauk technicznych uzyskał 15 VII 1951 na Politechnice Wrocławskiej na podstawie rozprawy O dokładności planimetru Prytza. Od r. 1953 ponownie związał się z Politechniką Warszawską, podejmując jako zastępca profesora wykłady z podstaw metrologii, metrologii przemysłowej oraz statystycznej kontroli jakości na Wydziale Mechanicznym Technologicznym. Profesorem nadzwycz. w katedrze metrologii technicznej tego Wydziału został 25 II 1955. W katedrze tej zorganizował w r. 1961 Zakład Metrologii Przemysłowej. W r. 1962 po utworzeniu Wydziału Mechaniki Precyzyjnej objął na nim kierownictwo katedry metrologii energetycznej, która decyzją Komitetu Nauki i Techniki pełniła rolę placówki wiodącej w kraju w zakresie podstaw metrologii.
 
Organizacyjną działalność O. prowadził także poza Politechniką Warszawską. W r. 1952 zorganizował Sekcję Metrologii i Mechaniki Precyzyjnej SIMP i był jej przewodniczącym do r. 1959. W r. 1958 doprowadził do współpracy trzech stowarzyszeń technicznych: SIMP, Stowarzyszenia Elektryków Polskich i Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego w zakresie metrologii. Współdziałał przy organizacji w r. 1958 w Budapeszcie pierwszej Międzynarodowej Konferencji Mechaniki Precyzyjnej i Techniki Pomiarów «IMEKO» i do r. 1963 przewodniczył Sekcji Statystycznej Kontroli Jakości, a w l. 1963–5 – Podkomitetowi Pomiarów «IMEKO». Aktywnie zaangażował się w drugiej połowie lat pięćdziesiątych w badania Międzynarodowej Organizacji Metrologii Prawnej, w której przewodniczył Sekretariatowi Słownictwa Metrologicznego. Głównie dzięki wytężonej pracy O-ego wydano pod auspicjami tej organizacji projekt słownika metrologicznego („Avant-projet de vocabulaire de métrologie légale. Termes fondamentaux. Documentation de travail”, Paris 1964), który zawierał 305 pojęć metrologii prawnej w języku francuskim, tekst zaś uzgadniano z grupami roboczymi 35 państw. O. opracował także polską normę podstawowych pojęć metrologii oraz był autorem m. in. prac: Statystyczna kontrola jakości podczas produkcji (W. 1955), Podstawy metrologii (W. 1966), a ponadto przeszło 100 artykułów opublikowanych na łamach prasy technicznej, w tym również francuskiej i niemieckiej. Zmarł nagle w Warszawie 13 IX 1968, pochowany został na cmentarzu Wojskowym. Był odznaczony m. in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1959).
 
Z poślubioną w r. 1923 Aleksandrą Kęsicką O. miał córkę Janinę, która jako łączniczka Armii Krajowej zginęła w powstaniu warszawskim, oraz syna Tadeusza, pracownika naukowego Instytutu Mechaniki Technicznej Politechniki Warszawskiej.
 
 
 
Jankowerny W., Jasińska M., Bibliografia publikacji pracowników Politechniki Warszawskiej 1915–1965, W. 1972 s. 317; Skład osobowy Politechniki Warszawskiej, 1956/7 s. 113, 1957/8 s. 120, 127, 1961/2 s. 148, 157, 1964/5 s. 189, 195, 1967/8 s. 211; – Dziesięć lat Politechniki Warszawskiej w Polsce Ludowej 1945–1955, W. 1950 s. 145, 333; 50 lat wydziałów mechanicznych Politechniki Warszawskiej 1915–1965, W. 1968 s. 191, 266, 269–71; Politechn. Warsz. 1915–65, s. 388; Politechnika Warszawska 1915–1925, W. 1925 s. 501; Troskolański A. T., Prof. dr inż. Jan Obalski, „Pomiary, Automatyka, Kontrola” 1968 nr 11 s. 481–2; – Politechnika Warszawska. Plan wykładów i skład osobowy 1923/24, W. 1923 s. 45; Politechnika Warszawska. Program na r. akad. 1925/26, W. 1925 s. 165; toż na r. akad. 1926/7, W. 1926 s. 170; Program Politechniki Warszawskiej, 1921/22 s. 101; – „Mechanik” 1968 nr 10 s. 586; „Stolica” 1968 nr 39 s. 10; „Tryb. Ludu” 1968 nr 256 s. 6; „Życie Warsz.” 1968 nr 223 s. 9; – Arch. Politech. Warsz.: Teczka personalna J. O-ego, sygn. 2586 (fot.); Arch. Studenckie Politechn. Warsz.: Teczka studencka, sygn. 1529 (fot.); – Informacje żony i syna.
 
Józef Piłatowicz
 
 
 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.