Odrowąż Jan ze Sprowy h. Odrowąż (ok. 1482–1513), wojewoda ruski. Był synem Jana, woj. ruskiego (zob.), i Beaty Tęczyńskiej. Nieletni w r. 1496, na sejmie 1501 r. uzyskał zwrot tenuty samborskiej, trzymanej prawem zastawu przez jego rodziców, a administrowanej wówczas przez wojskiego lwowskiego Stanisława Małdrzyka, któremu polecono dopilnować przekazania tenuty O-owi. Miasto Sambor, zniszczone w r. 1498 podczas najazdu Turków i Tatarów, było od r. 1499 zwolnione na 10 lat od podatków. W r. 1504 O. pożyczył królowi Aleksandrowi sumę 960 grzywien, umacniając tym zabezpieczenie swych praw do Samborszczyzny. T. r. (przed 2 III) ożenił się z Anną, córką kasztelana krakowskiego Spytka Jarosławskiego (zob.), która wniosła mu w posagu 3 000 grzywien. Mianowany 13 V 1507 wojewodą bełskim, miał O. z urzędu, wraz z Andrzejem Herburtem, czuwać nad stanem drogi wiodącej z Węgier do Polski. Na sejmie krakowskim 1508 r. Zygmunt I zlecił mu dopilnowanie, by zbiegli do Polski w czasie ostatniej wojny mołdawskiej poddani hospodara zostali zwróceni. W r. 1509 należał do komisji, którą król wyznaczył dla rozsądzenia sporu między mieszczaninem warszawskim Pawłem Baryczką a starostą brzeskim Pawłem Czernym o skład soli w mieście Kazimierzu. T. r. w chwili ataku hospodara mołdawskiego Bogdana na Pokucie O. wraz z matką wsparli króla znaczną pożyczką 2 000 zł na zaciągi. W zamian za to oboje dostali Samborszczyznę w dożywocie. Dn. 1 X 1510 został O. wyznaczony, wraz z woj. ruskim Stanisławem Kmitą i kasztelanem przemyskim Andrzejem Czuryłą, do traktowania z Węgrami w sprawach spornych i wzajemnie popełnianych bezprawiach.
Mianowany wojewodą ruskim 5 V 1511, O. jesienią t. r., wespół z marszałkiem kor. Stanisławem z Chodcza, gromadził zbrojnych dla odparcia spodziewanego najazdu mołdawskiego. Król z Brześcia Lit. słał im nakaz, by nie stali po zamkach, lecz w polu, aby ponadto w razie potrzeby mogli mieć wsparcie ze strony zbrojnej szlachty i chłopów i wreszcie – aby byli gotowi iść z pomocą walczącym na Podolu. Winni byli pozostawać w stałym kontakcie ze starostą kamienieckim Stanisławem Lanckorońskim i dbać o takie wykorzystanie własnych sił województwa ruskiego, żeby nie trzeba było oglądać się w każdym przypadku na pomoc województw odleglejszych. Zaproszony wraz z żoną przez Zygmunta I na powitanie przybywającej jego małżonki Barbary Zapolyi, uczestniczył potem w lutym 1512 w sejmie krakowskim. W marcu t. r. został jednym z komisarzy królewskich dla rozsądzenia sporu o przewóz soli «dolińskiej», powstałego między arcbpem lwowskim Bernardem Wilczkiem a wojskim lwowskim Stanisławem Małdrzykiem. Wtedy też O., zapewne w związku z własnymi zaciągami, «powodowany twardą koniecznością», pozastawiał pewne wsie w dobrach samborskich. W bitwie pod Wiśniowcem 26 IV, dowodząc jednym z czołowych oddziałów, przyczynił się niemało do odniesionego zwycięstwa. Odbito wtedy wielką ilość jeńców i zagrabionego przez Tatarów mienia. Ale to mienie nie zawsze wracało do prawych właścicieli. O. zagarnął dla siebie stadninę wojskiego przemyskiego Mikołaja Koniuszeckiego, czego król nie omieszkał mu wytknąć w sposób ostry. W grudniu 1512 był O. na sejmie piotrkowskim. W r. 1513 winien był odbyć 22 VII w Przemyślu popis woj. ruskiego, ponieważ jednak był poważnie chory, król zlecił mu przekazać tę czynność teściowi Spytkowi Jarosławskiemu.
Dobra dziedziczne O-a stanowił Sędziszów z przyległymi wsiami w pow. pilzneńskim. Dla tego miasta uzyskał w r. 1512 dwa jarmarki roczne i tygodniowe targi. Właściwą podstawą zamożności O-a była królewszczyzna samborska, licząca około 100 wsi, wraz z żupami solnymi w Jasienicy, Nahujowicach i Buszowej. Dzierżawił też pewne wsie w pow. lwowskim. Poszczególne wsie klucza samborskiego, pozastawiane w ubiegłym stuleciu, wykupywał, ale i sam często uciekał się do zastawiania ich. Popadł w zatarg z mieszczanami Sambora dotyczący procedury obioru rajców i obwołania ich oraz obowiązków mieszczan wobec zamku. Król zsyłał w r. 1508 komisarzy dla pogodzenia stron. Mieszczanom Drohobycza zezwolił na użytkowanie lasów dla potrzeb tamtejszych salin. Kiedy po śmierci O-a jego matka usiłowała ich pozbawić tych praw, król upomniał ją ostro, wskazując na płynące stąd dla skarbu straty. W r. 1512 dostał O. dożywotnio plac w Piotrkowie pod budowę dworu.
Zmarł O. w r. 1513, między 23 VI a 31 VII. Jego żona Anna z Jarosławskich (ur. po 7 I 1483, zm. krótko po 17 X 1526) otrzymała od ojca (już jako wdowa), wspólnie z siostrą Magdaleną Pilecką, wojewodziną bełską, miasto i zamek Jarosław z przynależnymi doń wsiami. Wyszła ona powtórnie w r. 1516 lub 1517 za mąż za kasztelana wojnickiego Mikołaja Jordana (zob.).
Z małżeństwa z Anną pozostawił O. troje dzieci: syna Stanisława (zob.) i córki: Jadwigę i Beatę, wydaną za mąż zrazu za Jana Tarnowskiego, przyszłego hetmana, ale małżeństwo to zostało unieważnione z racji niedopełnienia. «Virgo» Beata, zaręczona następnie z wojewodzicem wileńskim Stanisławem Radziwiłłem, wyszła ostatecznie za Stanisława Łaskiego, woj. sieradzkiego (zob.).
Dworzaczek; Niesiecki; Uruski; – Dworzaczek W., Leliwici Tarnowscy, W. 1971 I; Maleczyński K., Urzędnicy ziemscy i grodzcy lwowscy, Lw. 1938; – Acta Tom., I–III; Bielski, Kronika, s. 965; Matricularum summ., II–IV; Mon. Pol. Hist., III 253, 800; Script. Rer. Pol., II.
Włodzimierz Dworzaczek