INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jan (Jaśko) Odrowąż ze Sprowy h. Odrowąż     

Jan (Jaśko) Odrowąż ze Sprowy h. Odrowąż  

 
 
XIV w. - 1395/1398
Biogram został opublikowany w 1978 r. w XXIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Odrowąż Jan (właściwie Jan lub Jaśko ze Sprowy) h. Odrowąż (zm. 1395/8), starosta ruski. Sprowa, wieś niedaleko Szczekocin, była jedną ze starych posiadłości Odrowążów; z niej wywodzi się linia Sprowskich tego rodu. Nie znamy ojca O-a. Współcześnie z nim występują jeszcze Mikołaj Puszcz, Krzesław, Prandota i Piotr, którzy piszą się ze Sprowy i którzy należeli prawdopodobnie do tej samej generacji. Wątpliwe jednak, czy wszyscy byli braćmi. O Janie Sprowskim słyszymy po raz pierwszy w r. 1369 i z kolei o Janie ze Sprowy w l. 1375 i 1376. Jest to na pewno jedna i ta sama osoba. Świadkował na dokumentach bez żadnej godności, a więc zapewne jej nie miał. W dn. 23 VIII 1379 królowa Elżbieta potwierdziła prawa Ormian w takim zakresie, w jakim korzystali z nich za Kazimierza Wielkiego, poruczając specjalnie pieczę nad tymi prawami ówczesnemu staroście ruskiemu «baroni domino Janussio». Znamy dokument tegoż starosty ruskiego Jana w pewnej sprawie spornej na Rusi, wystawiony 14 X 1380 i opatrzony pieczęcią z herbem Odrowążów i napisem «S. Johannis… Russie». Można by mieć wątpliwości, czy poświadczony w l. 1379 i 1380 Jan, starosta ruski h. Odrowąż (nie występujący jako Sprowski), jest identyczny z Janem Sprowskim znanym wcześniej i później. Za identycznością przemawia oczywiście herb; wiadomo bowiem, że Sprowscy byli również Odrowążami. Godność starosty O. objął więc po 28 VII 1379, kiedy była jeszcze w rękach Gumperta, a piastował ją do r. 1381, kiedy z kolei przeszła na Andrzeja. W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych występował jeszcze kilkakrotnie Jan Sprowski lub ze Sprowy, ale już bez godności. Dokument Jadwigi z 6 III 1387, nadający Jaśkowi ze Sprowy, za zasługi wyświadczone jej poprzednikom oraz Władysławowi Jagielle, cztery wsie: Większą i Mniejszą Żurawicę, Żurawę i Monaster, położone koło Przemyśla, wskazuje, że to za owe zasługi był O. zapewne wyniesiony przez Ludwika do godności starosty ruskiego, a z kolei okazał zapewne lojalność względem Jadwigi i Jagiełły przy ponownej inkorporacji Rusi do Korony. W każdym razie Władysław Jagiełło zatwierdził dokument Jadwigi 18 XI 1387. W r. 1388 O. uzyskał nadto od tegoż króla przywilej prawa niemieckiego dla swoich czterech wsi w okolicy Przemyśla, tj. Żurawicy Wielkiej, Żurawicy Małej, Żurawy i Dusowców, co z jednej strony świadczy o przychylności króla względem niego, a z drugiej o jego zapobiegliwości i trosce o własny stan majątkowy. Pod koniec 1395 r. Władysław Jagiełło polecił wypłacić na jego rzecz 7 grzywien, a 14 V 1398 pojawia się Femka jako wdowa po nim. Zmarł więc w czasie zamykającym się tymi datami.

O. należał do tych Odrowążów, którzy wraz z innymi panami małopolskimi poparli czynnie politykę ruską królów polskich, a rodzinom swoim utorowali drogę do wielkiej kariery na Rusi. Nie znamy potomstwa O-a, możemy się jedynie domyślać, że synami jego byli (z żony Eufemii?) Jan ze Sprowy, sędzia sandomierski (zob.), oraz Piotr (zm. 1438).

 

Dworzaczek, tabl. 109; – Dąbrowski J., Ostatnie lata Ludwika Wielkiego 1370–1382, Kr. 1918 s. 308; Ehrlich L., Starostwa w Halickiem w stosunku do starostwa lwowskiego w wiekach średnich (1390–1501), Lw. 1914 s. 29–30; Górski K., Ród Odrowążów w wiekach średnich, Kr. 1927 s. 28, 60, 95; Maleczyński K., Urzędnicy grodzcy i ziemscy lwowscy w latach 1352–1783, Lw. 1938 s. 25; Piekosiński, Rycerstwo, III 506; Prochaska A., Konfederacja lwowska 1464 roku, „Kwart. Hist.” R. 6: 1882 s. 736 przyp. 1; – Akta grodz. i ziem., II nr 18, III nr 29, 33, V nr 19; Cod. Pol., III nr 126; Kod. Mpol., I nr 348; Rachunki dworu Władysława Jagiełły, s. 220; Starod. Prawa Pol. Pomn., VIII nr 60, 95, CCLV/2; Zbiór dok. mpol., IV nr 1000, 1025, 1074, VI nr 1533, 1545, 1547, 1562.

Jerzy Wyrozumski

 

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.