INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jan Onufry Ossoliński h. Topór  

 
 
Biogram został opublikowany w 1979 r. w XXIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Ossoliński Jan Onufry h. Topór (ok. 1760–1812), starosta drohicki, poseł na sejmy, prezes Sądu Apelacyjnego w Ks. Warsz. Był synem Aleksandra (zob.) i Benedykty Antoniny, córki U. F. de Löwendala, marszałka Francji, młodszym bratem Józefa Kajetana (zob.). Ok. r. 1774 ojciec O-ego rozpoczął starania o pozwolenie królewskie na cesję starostwa drohickiego na rzecz O-ego. Prawdopodobnie wkrótce potem O. został starostą drohickim (wg Kossakowskiego dopiero w r. 1778). Wykształcenie odebrał staranne; oddany razem z bratem do warszawskiego Collegium Nobilium, uczył się pod kierunkiem pijara ks. Adolfa Bartłomieja Kamieńskiego. Od r. 1775 domową edukacją młodych Ossolińskich kierował ks. Fabian Turkowski. On też zapewne towarzyszył O-emu w dwuletniej podróży zagranicznej rozpoczętej 29 X 1779. O. na prośbę ojca sporządził dziennik podróży, pisany w języku francuskim i zachowany w rękopisie (B. Czart.: MNK, rkp. 362), dzięki czemu można dość dobrze odtworzyć zarówno trasę, jak i zagadnienia szczególnie interesujące młodego podróżnika. Przez Dolny Śląsk, Saksonię, Nadrenię, Westfalię O. dotarł do Niderlandów i w Brukseli spędził zimę 1779/80, urządzając krótsze wycieczki do Lowanium i do Holandii. Latem przez Leodium, Namur, Luksemburg ruszył do Francji, gdzie odwiedził kolejno Lotaryngię, Alzację, Burgundie i Lyon, a następnie Awinion i Montpellier. Z Francji poprzez Sabaudię i Genewę udał się do Szwajcarii i Szwabii. Opisywanie podróży zakończył w Augsburgu; można się domyślać, że zwiedził także Włochy, lecz w Dzienniku o tym nie wspomniał. Opis podróży O. sporządził, wzorując się w znacznej mierze na książce ks. G. F. Coyera pt. „Voyage d’Italie et de Hollande” (Paryż 1775). Od Coyera zaczerpnął nie tylko opisy, lecz i rozważania polityczno-ekonomiczne. Choć dość nieporadny i niesamodzielny, stanowi Dziennik świadectwo wielkiego zainteresowania sztuką i szerokich upodobań artystycznych nie ograniczonych obowiązującą wówczas modą.

W r. 1781, prawdopodobnie jesienią, O. powrócił do kraju. W r. n. został posłem z Inflant Koronnych na sejm warszawski. W r. 1786 posłował na sejm z ziemi drohickiej woj. podlaskiego. W czasie Sejmu Wielkiego wyznaczony został na komisarza «do wyegzaminowania intrat z dóbr ziemskich» w ziemi drohickiej. W r. 1790 został posłem z ziemi drohickiej na drugą kadencję Sejmu Czteroletniego. Razem z bratem podpisał 2 V 1791 akt asekuracji, a 3 V należał do posłów popierających ustawę rządową. Został także członkiem Tow. Przyjaciół Konstytucji Rządowej. Dn. 16 V 1791 przyjęty został do rozszerzonej deputacji konstytucyjnej i współdziałał w opracowywaniu aktów objaśniających i uzupełniających Konstytucję 3 maja. Na sesji 29 V 1792 był jednym z posłów sprzeciwiających się projektowi zalimitowania sejmu. W czasie powstania kościuszkowskiego ufundował wspólnie z bratem batalion i złożył znaczne sumy na kupno uzbrojenia dla powstańców. Został także wybrany na komisarza porządkowego z ziemi drohickiej. W dobie organizowania administracji polskiej na ziemiach wyzwalanych przez wojska francuskie O. wszedł, na mocy rozporządzenia J. Murata z 1 XII 1806, do tymczasowego zarządu; otrzymał wtedy stanowisko prezesa Regencji (zwanej też Trybunałem). W r. n., już w czasie działania Komisji Rządzącej, O. został 17 III wybrany na prezesa Sądu Apelacyjnego w Ks. Warsz. O. miał miasteczko Mokobody na Podlasiu, w którym przyczynił się do wykończenia budowy kościoła. Zmarł w r. 1812 we Lwowie.

Z małżeństwa z Florentyną z Dembowskich, córką Aleksego, star. będzińskiego, zawartego w r. 1785, O. pozostawił syna Kajetana (zmarłego bezdzietnie w r. 1852) oraz córki: Juliannę, zamężną za szambelanem Janem Męcińskim, i Ludwikę Różę (zob.).

 

Estreicher; Nowy Korbut, IV–VI; Kossakowski S., Monografie historyczno-genealogiczne, W. 1872 II; Uruski; Żychliński, XXIII; – Dembiński B., Polska na przełomie, W. (b. r.); Dihm J., Trzeci Maj, Kr. 1932; Korzon, Wewnętrzne dzieje; Skałkowski A., Towarzystwo Przyjaciół Konstytucji 3 Maja, P. 1930; Smoleński W., Ostatni rok Sejmu Wielkiego, Kr. 1897; Wilkoszewski A., Komisje porządkowe koronne za powstania kościuszkowskiego, „Przegl. Hist.” 1929 s. 280; Woźniakowski J., Czy artyście wolno się żenić, W. 1978; tenże, Dziennik podróży Jana Ossolińskiego, „Mater. do Studiów i Dyskusji” R. 7: 1956 nr 1–2 (Sztuka i Krytyka); – Arch. Wybickiego; Diariusz Sejmu… od dnia 16 XII 1790, W. 1791; Materiały do dziejów Komisji Rządzącej, Kr. 1918; Ostrowski T., Poufne wieści z oświeconej Warszawy, Wr. 1972; Vol. leg., IX 80, 150, 208; Wybicki J., Życie moje, Kr. 1927.

Maria Czaplińska

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Franciszek Karpiński h. Korab

1741-10-04 - 1825-09-16
poeta
 
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Franciszek Ksawery Sapieha

między 1741 a 1746 - 1808
wojewoda smoleński
 

Adam Ludwik Sołtan

1792-07-02 - 1863-02-07
pułkownik WP
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.