Oporowski Jan h. Sulima (ok. 1435–1494), wojewoda brzeski kujawski. Był drugim synem woj. łęczyckiego Piotra (zob.) i nie znanej z imienia Chrząstowskiej. Po ojcu O. i jego bracia: Andrzej, w przyszłości bp kujawski (zob.), i Mikołaj, kaszt. kruszwicki, odziedziczyli nie tylko obszerne dobra w ziemi łęczyckiej, lecz także starostwo kruszwickie i cło brzeskie, trzymane prawem zastawu od króla. Związane z tym urzędowe funkcje starościńskie pełnił raczej sam O. Karierę urzędniczą zaczął od stanowiska pisarza ziemi łęczyckiej (1463). Na sejmie piotrkowskim w listopadzie 1470 występował już jako kasztelan brzeziński (po stryju, Mikołaju z Miłonic). Między r. 1473 a r. 1475 przeszedł z łęczyckiej do kujawskiej hierarchii ziemskiej, na stanowisko kasztelana brzeskiego (pozostawiając swój dotychczasowy urząd bratu Mikołajowi). Kolejnym awansem O-ego stało się województwo inowrocławskie (1480), a niebawem województwo brzeskie (1484), najwyższa świecka godność na Kujawach. W l. 1482–6 był równocześnie starostą inowrocławskim.
Wobec ustabilizowanej sytuacji politycznej Królestwa po drugim pokoju toruńskim działalność publiczna O-ego sprowadzała się przede wszystkim do regularnej obecności na sejmach koronnych i sejmikach ziemskich. W r. 1479 otrzymał od Kazimierza Jagiellończyka «pro serviciis» 60 grzywien na trzech wsiach w pow. przemyskim; podstawą tego był zapewne udział O-ego w pruskiej «wojnie księżej», ponieważ podobne nadania otrzymali wówczas dwaj inni dygnitarze kujawscy (brat rodzony i brat stryjeczny O-ego) oraz dwaj z Prus Królewskich. W sprawach tej ostatniej prowincji O. występował często z polecenia króla. Świadczył on na malborskim przywileju Kazimierza (1476), nadającym całej tamtejszej szlachcie prawo chełmińskie; był jednym z królewskich rozjemców w sporach między Prusami Królewskimi a Zakonnymi (1488, 1491), między starostą a wojewodą malborskim (1492) oraz posłem królewskim na zjazd Stanów Pruskich w Grudziądzu (1491). W r. 1493 na wniosek O-ego i woj. inowrocławskiego Macieja ze Służewa (stryjecznego brata O-ego) król Jan Olbracht zarządził kasowanie zapisów w kujawskich księgach sądowych po trzech latach i sześciu tygodniach wg zwyczaju ziem wielkopolskich, z wyjątkiem zapisów o prawie wykupu. O. został egzekutorem testamentu i głównym spadkobiercą ruchomości zmarłego w r. 1483 brata Andrzeja, bpa kujawskiego. Wśród postanowień testamentu znalazł się również legat dla króla, z prośbą o dalsze obdarzanie względami O-ego i jego rodziny. Udział biskupa w starostwie kruszwickim podzielili następnie między siebie w r. 1485 O. i jego synowiec po bracie Mikołaju, Andrzej, w przyszłości kaszt. brzeski kujawski (zob.). Zwłoka O-ego w wyasygnowaniu przewidzianych wspomnianym testamentem 1000 fl. na fundację kaplicy i ołtarza w katedrze włocławskiej wywołała interwencję kapituły; ostatecznie O. podjął tę fundację (1489), uzyskując na ten cel również pomoc króla (10 grzywien rocznego czynszu).
O. ożenił się z Zofią, córką kaszt. przemyskiego Dobiesława Odrowąża (zob.). W r. 1485 przeprowadziła ona podział ojcowizny z młodszą siostrą Katarzyną, obejmujący również zastawy królewszczyzn na Rusi Czerwonej. Zastawy owe zostały objęte konfiskatą w r. 1490, na skutek zaniedbania przez Zofię obowiązku wystawienia zbrojnych na wyprawy przeciwko Turkom i Tatarom, ale później zostały jej przywrócone. O. zmarł 7 II 1494, żona jego między r. 1490 a 1498. Z małżeństwa tego pochodziło trzech synów: Jan, woj. inowrocławski (zob.), Andrzej, kanonik włocławski, oraz Feliks Jan. Znamy również cztery córki O-ego: Elżbietę, zamężną za Janem Kościeleckim, kaszt. kruszwickim, późniejszym woj. inowrocławskim (zob.), zmarłą wkrótce po ślubie, Petronelę, zamężną za star. nakielskim Janem z Danaborza h. Topór (Pałuka), Zofię, za Feliksem Sierpskim z Golczewa, podkomorzym płockim, oraz Helenę, mniszkę w Strzelnie.
Dworzaczek, 109, 114; Fedorowicz, Dostojnicy i urzędnicy; Uruski, XII 365–6; – Fijałek J., Polonia apud Italos scholastica, Saec. XV, Kr. 1900 I 57; Górski, Starostwie malborscy; Papée F., Jan Olbracht, Kr. 1936; – Acta capitulorum, I–III; Acten der Ständetage Preussens, Königlichen Anteils (Westpreussen), Hrsg. v. F. Thunert, Danzig 1896 I; Akta grodz. i ziem., III–IV, VII, IX, XV; Akta Stanów Prus Król., I–III; Cod. epist. saec. XV, I–III; Cod. Pol., I–II; Cod. Regni Pol. et M. Duc. Lit., IV 137; Engel B., Die mittelalterlichen Siegel der Fürsten, der Geistlichkeit und des polnischen Adels im Thorner Rathsarchive, Danzig 1902 s. 17; Kod. m. Kr., I 191, 205; Materiały archiwalne wyjęte głównie z Metryki Litewskiej od 1348 do 1607 r., Wyd. A. Prochaska, Lw. 1890 nr 210; Matricularum summ., I–III; Mon. Pol. Hist., V 725; Najdawniejszy układ systematyczny prawa polskiego z XV wieku, Oprac. B. Ulanowski, Arch. Kom. Prawn., Kr. 1895 V 118; Pawiński A., Sejmiki ziemskie, W. 1895 dod. 29, 45, 87; Regesta historico-diplomatica Ordinis S. Mariae Theutonicorum 1198–1525, Hrsg. v. E. Joachim, W. Hubatsch, Göttingen 1948–50 I vol. 2; Średniowieczne zapiski heraldyczne łęczyckie, Wyd. T. Piotrowski, Z. Wdowiszewski, „Mies. Herald.” R. 14: 1935 nr 41; Teki Pawińskiego, II; Zbiór dok. m. Płocka, I 218.
Janusz Bieniak