Paczkowski Jan (1852–1928), przemysłowiec, działacz społeczno-polityczny. Ur. 26 I w Gnieźnie, był synem właściciela browaru Józefa (zm. 1891) i Eleonory z Plewkiewiczów (zm. 1909), bratem Józefa (zob.) Początkowo gospodarował na roli. W tym czasie uczestniczył w zakładaniu kółek rolniczych na terenie Wielkopolski. Należał do założycieli Banku Związku Kółek Zarobkowych, brał udział w pracach Banku Ziemskiego, Spółki Ziemskiej oraz Związku Ziemian. W r. 1881 osiedlił się w Poznaniu, gdzie został wspólnikiem dra Romana Maya, właściciela fabryki nawozów sztucznych na Starołęce w Poznaniu. Był to obok fabryki H. Cegielskiego jeden z pierwszych polskich zakładów przemysłowych w Poznaniu. Praktyka rolnicza P-ego doskonale uzupełniała wiedzę chemiczną R. Maya. Po śmierci Maya w r. 1887 objął P. wspólnie z żoną Maya Heleną fabrykę, którą kierował i rozwijał, dostosowując ją z biegiem lat do nowoczesnych wymagań technicznych i powiększając jej produkcję. W r. 1919 przedsiębiorstwu temu nadano formę prawną spółki akcyjnej pod nazwą «Chemiczna Fabryka dr Roman May, Tow. Akcyjne», a P. został prezesem jej Rady Nadzorczej. Przy pomocy banków polskich wykupiono z rąk niemieckich fabrykę nawozów sztucznych i przetworów chemicznych Milcha w Luboniu; na czele Rady Nadzorczej tej firmy («Nawozy sztuczne May Roman, T. A.») stał przez wiele lat P. W r. 1924 nabyto ponadto fabrykę «Superfosfaty Kujawskie» we Włocławku. Poważne zasługi w rozwoju tego przedsiębiorstwa («May Roman dr, fabryka superfosfatów i krochmalnia») miał P., który objął funkcję pierwszego przewodniczącego Rady Nadzorczej. Stanowisko to zajmował do czasu choroby (1927), kierując jednocześnie od prawie 50 lat firmą w Starołęce.

 

W okresie zaborów P. uczestniczył w pracach Polskiego Komitetu Wyborczego w Poznaniu, przygotowującego wybory do sejmu pruskiego i rady miejskiej. W r. 1910 należał wraz z ks. Piotrem Wawrzyniakiem, Stefanem Cegielskim, Sewerynem Samulskim i Antonim Seydą do komisji, która powołała polską organizację przemysłową Związek Fabrykantów w Poznaniu. Wspierał finansowo polskie organizacje (szczególnie «Sokół», którego był członkiem), a także Tow. Przyjaciół Nauk Poznańskie. Działał też w Tow. Przemysłowym, Tow. Czytelni Ludowej, a w Polsce niepodległej w Korporacji Kupców Chrześcijańskich, w Tow. Pomocy Naukowej im. Karola Marcinkowskiego, zasiadał w Radzie Nadzorczej Spółki Akcyjnej Teatr Polski oraz Spółdzielni Budowlanej «Pomoc» w Poznaniu. Był członkiem Rady Parafialnej kościoła Św. Marcina. Przyczynił się do wybudowania kościoła na Starołęce, ofiarowując na ten cel parcelę budowlaną. Zmarł po dłuższej chorobie 9 IX 1928 w Poznaniu i pochowany został na cmentarzu Świętomarcińskim przy ul. Bukowskiej w grobowcu rodzinnym.

 

P. ożeniony był najpierw z Marią z Brzezieckich, a następnie od r. 1887 z siostrą R. Maya Klarą (zm. w r. 1932), współzałożycielką i działaczką towarzystwa oświatowego «Warta», działaczką czytelni dla kobiet. Z pierwszego małżeństwa P. miał córkę Melanię, zamężną Kraszkowską, i syna Romualda (zob.).

 

 

 

Dwadzieścia pięć lat pracy Związku Fabrykantów, P. 1935 s. 20; Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Poznaniu w latach 1857–1927, P. 1928; Trzeciakowski L., Walka o polskość miast Poznańskiego na przełomie XIX i XX wieku, P. 1964 (dot. żony Klary); – Księga adresowa Polski (wraz w Wolnym M. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, W. 1928 s. 1351, 1400, 2068; – „Dzien. Pozn.” 1928 nr 209, 210, 212; „Kur. Pozn.” 1928 nr 418, 428, 1932 nr 94; „Orędownik” 1928 nr 209; „Świat Kupiecki” 1928 nr 37; – Arch. Państw. w P.: Kartoteka ewidencji ludności.