Campani Jan Paweł (1540–1592), jezuita, wybitny prowincjał polski, Włoch, pochodzący z Lombardii z Reggio. Ur. 25 I, do nowicjatu wstąpił w Rzymie w r. 1563, tamże słuchał filozofii i teologii, oraz przez dwa lata uczył humaniorów w kolegium rzymskim. W r. 1570 wysłany został do Czech, gdzie pracował lat 11, pełniąc obowiązki mistrza nowicjatu w Pradze, tamże rektora kolegium, oraz rektora i mistrza nowicjatu w Bernie. W bardzo trudnych i niewdzięcznych warunkach rozwijał żywą i pożyteczną działalność apostolską i organizacyjną; założył w Pradze pierwszy alumnat papieski, oraz seminarium duchowne, w którym, rzecz znamienna, pierwszymi alumnami byli dwaj Polacy. Gdy w r. 1581 Possewin po drugiej legacji szwedzkiej zdążał przez Pragę do Polski jako legat papieski, przybrał sobie za towarzysza C-go, który w początkach pertraktacyj brał żywy udział; po pierwszym okresie rokowań Possewin wysłał C-go jako zaufanego do Rzymu z relacją o stanie rokowań i warunkach pokoju oraz z listami cara i Batorego do papieża, zatrzymał atoli C-go w Wilnie wizytator jezuitów Carminata, wręczając mu nominację na prowincjała polskiego. Zmuszony posłuszeństwem, C. listy z dodatkowymi relacjami przesłał do Rzymu przez kuriera nuncjatury, a sam 27 X 1581 objął rządy, które sprawował do 10 IX 1591. Dziesięciolecie rządów C-go stanowi wspaniały okres rozwoju prowincji polskiej, do czego niemało przyczynił się on swoją pracą i zabiegami. Ten wybitnie uzdolniony Włoch, świetny organizator, zdobywszy uprzednio w trudnych czeskich warunkach wielkie doświadczenie, wczuł się i wmyślił doskonale w stosunki polskie, w potrzeby Kościoła i państwa; rodowity Polak nie potrafiłby z większą gorliwością zabiegać o zatwierdzenie przez Rzym nowych fundacji, o sprowadzanie profesorów i działaczy. Dopiero C. postawił Akademię wileńską na poziomie europejskim, ściągnąwszy do Polski siedmiu wybitnych profesorów. On przeprowadzał organizację nowych kolegiów w Rydze, Dorpacie, w Krakowie u św. Barbary i św. Szczepana, Lublinie, Kaliszu, Nieświeżu, Gdańsku, Lwowie, Grodnie, Brześciu. On również zorganizował kilka domów jezuickich w Siedmiogrodzie, czem zdobył sobie zaufanie i wdzięczność Batorego. Bronił się przed maksymalistycznymi planami Stefana, bo wiedział, że z powodu braku ludzi nie były możliwe do urzeczywistnienia i że Rzym nie byłby się na nie nigdy zgodził; z drugiej jednak strony zabiegał w Rzymie o przyjęcie tych fundacji z nie mniejszą gorliwością, niż król i biskupi zabiegali u niego. Zrozumiał doskonale doniosłość polskich placówek jezuickich w Inflantach. Nie tylko poparł starania Possewina o zakładanie alumnatów papieskich, ale sam wprowadził do Polski zupełnie nowy typ zakładów wychowawczych, tzw. »bursae pauperum« albo »musicorum«, w których wychowywała się i kształciła bezpłatnie uboga a zdolna młodzież polska, ofiarująca w zamian uczestnictwo w chórach i kapelach kościelnych. Instytucja ta, będąca pomysłem C-go, przyjęła się znakomicie i przyczyniła również do podniesienia kościelnej muzyki. C. forsował silnie nauczanie katechizmu ludu w jego języku po placach i ulicach miast. Jego obszerne listy zawierają nieoceniony materiał do poznania ludzi i wypadków życia jezuickiego i polskiego 8. dziesiątka w. XVI, a zarazem dowodzą wielkiej znajomości współczesnych. Już w pierwszych latach doskonale orientował się w wartości ludzi, umiał też nimi odpowiednio kierować, zdobywając sobie ogólne uznanie i miłość. Jego 10-letnie bezpośrednie i nieprzerwane rządy stanowią unikat w dziejach jezuitów polskich. Warto dodać, że 11-letni pobyt C-go w Czechach przyniósł mu długi szereg wielkich zawodów i trudności, gdy tymczasem praca w Polsce, w jej kulturalnej a przychylnej atmosferze, cieszyła się pełnym powodzeniem i uznaniem. Obok Wawrz. Maggia C. był drugim jezuitą cudzoziemcem, który położył niespożyte zasługi dla zakonu i Kościoła polskiego; jego następcy nie dorośli do wielkości tych dwu mężów i dlatego rządy cudzoziemców poczęły potem ciążyć jezuitom polskim i drażnić ich zrozumiałe ambicje narodowe. C. w pełni uznania oddał władzę nad prowincją L. Masellemu, a sam wyjechał do Rzymu, gdzie w domu profesów umarł 27 IV 1592.

Archiwum Tow. Jez. tomy Germ. 150–69 zawierają listy C. i jemu współczesnych polskich jezuitów; Pol. t. 6, 7, 43, 50, 65, 66, 71–6, oraz Lit. t. 33–6, 38 zawierają katalogi osób, historie domów z czasów C.; Ossolineum rkp. 628: Skrzynecki R., Prov. Pol. S. J. ortus et progressus (lata 1581–91); Wied. B. Nar. rkp. 11977: Księga protokułów polskich kongregacji prowincjonalnych (lata 1581–91); Rostowski, Lituanicarum S. J. Hist. wyd. Martinov, Paryż 1887; Sachinus Fr., Historiae S. J. Pars V, t. 1, Rzym 1661; Schmidl J. S. J., Historia S. J. Prov. Bohemiae, pars I, Pragae 1759; Bolognetti A., Epistolae et Acta (Mon. Pol. Vat. V, 1 ed. E. Kuntze, C. Nanke), Kr. 1933; Enc. Jezuitów; Załęski, Jezuici w Polsce, I; Kroess A. S. J., Geschichte der böhmischen Provinz der Ges. J., Wiedeń 1910, I.

Stanisław Bednarski T. J.