Przebendowski Jan h. własnego (ur. po 1676–1728), krajczy kor. Był synem Joachima i Elżbiety z Chojnowskich (Chynowskich), bratem Piotra Jerzego (zob.), Joachima Henryka (zob.), i Jakuba (zob.).

P. przypuszczalnie uczył się w gimnazjum jezuickim w Starych Szkotach pod Gdańskiem. Tam też zapewne przeszedł z protestantyzmu na katolicyzm. Związał się później ze swym znacznie starszym bratem stryjecznym, podskarbim w. kor. Janem Jerzym Przebendowskim (zob.). W dobie wojny północnej przebywał zapewne razem z nim w Berlinie, Lęborku i Gdańsku. Prawdopodobnie to właśnie on w r. 1709, korzystając z materiałów dostarczonych mu przez J. J. Przebendowskiego, opracował książkę Mémoires sur les dernières révolutions de Pologne, w wersji niemieckiej Historische Nachricht über die neulich in Polen entstandenen Revolutiones…, anonimowo wydaną w Rotterdamie w r. 1710, a przypisywaną zarówno podskarbiemu, jak i jego synowi Piotrowi Henrykowi. Najbardziej wiarogodna informacja Józefa Andrzeja Załuskiego, iż autorem jest krajczy kor., «synowiec podskarbiego», pozwala przypuszczać, że ze względu na znaczną różnicę wieku P. mógł uchodzić za bratanka, a nie brata stryjecznego J. J. Przebendowskiego. Książka miała przygotować opinię publiczną na powrót Augusta II na tron polski i uzasadnić pod względem historyczno-prawnym słuszność tego kroku.

Po przedwczesnej śmierci (grudzień 1710) krajczego kor. Piotra Henryka Przebendowskiego jego ojciec Jan Jerzy wystarał się o przekazanie tego urzędu P-emu, który zapewne już z początkiem 1711 r. został krajczym kor. W r. 1714 wyjechał jako poseł do Wiednia z propozycją odnowienia sojuszu polsko-austriackiego. Misja ta nie przyniosła jednak spodziewanych efektów. W dobie konfederacji tarnogrodzkiej stał po stronie Augusta II. Dzięki protekcji J. J. Przebendowskiego przygotowywano w r. 1723 małżeństwo P-ego z wojewodzianką ruską Marią Anną Jabłonowską, J. J. Przebendowski załatwił już nawet cesję star. tucholskiego na rzecz przyszłej pary. Tymczasem P., prowadzący – jak się wydaje – dość nieustatkowane życie i związany z jakąś Głazenapową (v. Glasenapp?), nie zdecydował się na zawarcie związku małżeńskiego, co doprowadziło do gwałtownego pogorszenia stosunków między P-m a J. J. Przebendowskim. W każdym razie jeszcze w r. 1724 Jabłonowscy gotowi byli zgodzić się na małżeństwo, byleby tylko P. pogodził się z podskarbim. W r. 1725 mówiło się już o ewentualnym związku P-ego z kasztelanką chełmską (Krasicką?), ale do tego też nie doszło. P. zmarł 2 XII 1728, pochowany został w klasztorze Bernardynów w Gołańczy w pow. kcyńskim.

Estreicher; Załuski J. A., Biblioteka historyków, prawników, polityków i innych autorów polskich, Kr. 1832; – Gierowski J. A., Traktat przyjaźni Polski z Francją w 1714 r., W. 1965; – AGAD: Arch. Radziwiłłów Dz. V t. 288, 12461 s. 95, 108, 134, 150.

Jerzy Dygdała