Raum Jan Roch (1854–1918), lekarz chirurg warszawski. Ur. 16 VIII w Warszawie, był synem Jana.
Po ukończeniu nauki w IV gimnazjum państwowym w Warszawie, R. rozpoczął studia lekarskie w Berlinie w r. 1873, następnie przez 2 semestry (sierpień 1875 – grudzień 1876) studiował w Wiedniu, po czym wrócił do Berlina, gdzie w r. 1878 uzyskał stopień doktora medycyny i chirurgii na podstawie pracy pt: Die wirkliche Dauer der einfachen Muskelzusammenziehung (Berlin 1878). Przeniósł się następnie do Dorpatu, by zdobyć uprawnienia do praktyki lekarskiej w cesarstwie rosyjskim. Po otrzymaniu stopnia doktora medycyny na uniwersytecie w Dorpacie w r. 1883 na podstawie rozprawy pt: Beiträge zur Entwicklungsgeschichte der Cysticercen (Dorpat 1883), powrócił do Warszawy. Rozpoczął pracę jako asystent najpierw w klinice Juliana Kosińskiego, później w oddziałach Władysława Krajewskiego i najdłużej, bo ponad cztery lata, w Szpitalu Ewangelickim u Władysława Stankiewicza.
Jednocześnie R. prowadził prace badawcze na Uniw. Warsz. w pracowni patologii doświadczalnej S. M. Łukjanowa. W r. 1891 mianowany został etatowym laborantem przy katedrze patologii ogólnej. Zajmował się bakteriologią i histopatologią, m. in. etiologią tężca, ogłosił kilka prac o wynikach badań nad martwicą komórek i postawił hipotezę, że tłuszczowe zwyrodnienie komórek nowotworowych odbywa się zawsze przy udziale tzw. ziarnistości Altmana. Pracą o wpływie światła na bakterie i organizm zwierzęcy zwrócił uwagę na to zagadnienie jeszcze przed Nilsem Finsenem (Obecny stan wiadomości naszych o wpływie światła na bakterie i na ustrój zwierzęcy, „Zdrowie” 1889 i w języku niemieckim). Prace swe ogłaszał w czasopismach lekarskich polskich, niemieckich i rosyjskich (w sumie ponad 225). Przełożył dziełko sławnego chirurga Fryderyka Esmarcha pt: „Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach” (W. 1890), podręcznik o pierwszej pomocy w fabrykach i na wsi, bogato ilustrowany. Opublikował też przegląd polskiego piśmiennictwa lekarskiego za r. 1897 („Pam. Tow. Lek. Warsz.” 1898).
R. nie był pisarzem płodnym, gdyż kiedy w r. 1883 objął ordynaturę oddziału chirurgicznego w szpitalu Przemienienia Pańskiego w Warszawie, poświęcił się całkowicie pracy szpitalnej. W r. 1899 został ponadto mianowany lekarzem naczelnym tegoż szpitala. Swój oddział chirurgiczny poszerzył do 100 łóżek i postawił go na poziomie europejskim. W oddziale tym wykonywano do 1 200 operacji rocznie. R. zasłynął w Warszawie jako wprawny i śmiały chirurg, stosujący najnowsze zdobycze chirurgii światowej. Szczególnie zajął się neurochirurgią, kiedy ta specjalność była w powijakach. Cechowała R-a duża wiedza teoretyczna i doskonała technika operacyjna. Jako lekarz naczelny zabiegał o budowę nowych pawilonów i szpital Przemienienia Pańskiego znacznie poszerzył. Objąwszy szpital zaniedbany o 60 łóżkach doprowadził go do stanu 500 łóżek i przekształcił w nowoczesny. Przyczynił się także do utworzenia nowoczesnego laboratorium bakteriologicznego i pracowni radiologicznej. Jako jeden z pierwszych w Warszawie zaprowadził w szpitalu wyjaławianie materiału opatrunkowego i narzędzi w parze pod ciśnieniem (w autoklawie), wprowadził używanie wyjałowionych rękawiczek nicianych, a później gumowych przy operacjach.
Z oddziału chirurgicznego R-a wyszło ok. 30 prac (niektóre z nich przedstawiali asystenci na zjazdach chirurgicznych w kraju i za granicą), a uczniami jego było kilku znanych ordynatorów oddziałów chirurgicznych w Warszawie (m. in. Bolesław Jakimiak i Aleksander Zawadzki). Posiadał obfitą biliotekę lekarską, śledził piśmiennictwo i dzielił się nim ze współpracownikami. Wywierał na nich duży wpływ, pobudzał do pracy.
Jadwiga Wejss-Czubkowa wspomina, że R. m. in. dopomógł Władysławowi Reymontowi w otrzymaniu dużego odszkodowania za wypadek kolejowy w r. 1900, gdy leżał u niego na oddziale, wprowadził go do pracy konspiracyjnej przeciw caratowi. Na swym oddziale chirurgicznym leczył bojowców, rannych w starciach z policją carską, i swoją karetą przewoził w bezpieczne miejsca. Dn. 7 I 1890 wybrany został na członka czynnego Tow. Lekarskiego Warszawskiego i od tego czasu przedstawiał na posiedzeniach Towarzystwa wiele ciekawych przypadków chirurgicznych. Był członkiem Kasy Wsparcia podupadłych lekarzy, istniejącej przy Towarzystwie. Miał tytuł radcy stanu. Należał do Kolegium Magistratu m. Warszawy do Spraw Dobroczynności Publicznej i Zarządu Szpitali i Zakładów Dobroczynnych oraz wchodził od r. 1909 w skład komisji dostaw leków, środków opatrunkowych i urządzeń do szpitali. W pracy zaraził się czerwonką, na którą zmarł 22 X 1918, pochowany został w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Był odznaczony (1908) Orderem św. Stanisława II kl.
R. rodziny nie założył.
Bibliogr. Warszawy. Wydawn. ciągłe 1904–18; toż za l. 1919–28; Konopka, Pol. bibliogr. lek., IX; Kośmiński, Słown. lekarzów; – Łapiński Z., Rudowski W., Zarys historii chirurgii warszawskiej. Warszawskie szkoły chirurgiczne, „Pol. Przegl. Chirurgiczny” T. 32: 1960 nr 8/9 s. 178; Magistrat Miasta Warszawy. (Wydział Dobroczynności Publicznej) Księga Pamiątkowa 1908–1909, W. 1911 s. 125, 224, 629, 633; [Notka biograficzna] w: Raum J., Die wirkliche Dauer der einfachen Muskelzusammenzietiung, Berlin 1878 s. 32; Obezrenie prepodavanija predmetov v Imperetorskom Varšavskom Universitete v 1891/2 akademičeskom godu; R., Ś. p. Dr Jan Raum, „Zdrowie” R. 34: 1918 nr 12 s. 341 (fot.); Szenic S., Cmentarz Powązkowski 1891–1918, W. 1983 s. 397–8; Zieliński K., Wajs E., Szpital Przemienienia Pańskiego 1828–1868–1928 s. 148–51 (fot. i spis prac); – Wspomnienia pośmiertne i nekrologii: „Gaz. Lek.” R. 53: 1918 nr 44 s. 356, nr 47 s. 377–8 (fot., spis prac, K. Zieliński), „Kur. Warsz.” 1918 nr 292, 293 (A. Zawadzki), „Med. i Kron. Lek.” R. 53: 1918 nr 41 s. 310 (fot., spis prac, A. Zawadzki), „Pam. Tow. Lek. Warsz.” T. 114: 1918 s. 188–9 (A. Sokołowski), „Przegl. Lek.” R. 57: 1918 nr 44 s. 299, „Tyg. Ilustr.” 1918 nr 43 (fot.), „Świat” T. 23: 1919 nr 2 s. 9 (fot.); – Kalendarz J. Ungra na l. 1891–1911; „Pam. Tow. Lek. Warsz.” T. 86: 1890 (spraw. z posiedzeń), T. 89: 1893 nr 1 s. 1013; „Tyg. Ilustr.” 1909 nr 2 s. 35 (fot. zbiorowa); – Gł. B. Lek.: Wejss-Czubkowa J., Wspomnienie o Naczelnym Lekarzu szpitala Przemienienia Pańskiego na Pradze Drze Janie Rochu Raumie, Teki Konopki 504/16.
Jan W. Chojna