Skorb Jan, pseud. konspiracyjne: Boryna, Przesieka, Puszkarow, Puszczyk (1910–1988), nauczyciel, oficer Armii Krajowej. Ur. 6 XII we wsi Rynkowce (pow. Szczuczyn Nowogródzki), w rodzinie chłopskiej, był synem Marcina (zm. 1945 w miejscowości Znamienka w Kraju Krasnojarskim, dokąd został w czasie drugiej wojny światowej deportowany) i Michaliny z domu Powajbo.
S. uczył się w l. 1927–33 w Seminarium Nauczycielskim w Szczuczynie. Następnie od 18 IX 1933 do 15 VII 1934 był słuchaczem Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Ukończywszy ją otrzymał przydział do 23. p. ułanów (uł.), a w r. 1936 został podporucznikiem rezerwy. Po odbyciu służby wojskowej pracował jako nauczyciel do sierpnia 1939 w szkole powszechnej, najpierw w Nowym Dworze, a potem w Dudkach w pow. szczuczyńskim.
W kampanii wrześniowej 1939 r. S. dowodził plutonem ciężkich karabinów maszynowych 23. p. uł., który wchodził w skład Wileńskiej Brygady Kawalerii. Został wtedy awansowany do stopnia porucznika. W okolicach Tomaszowa Lubelskiego dostał się do niewoli radzieckiej, z której zbiegł. W konspiracji czynny był już od jesieni 1939; do lata 1940 dowodził 30-osobowym oddziałem partyzanckim w Puszczy Grodzieńskiej i lasach szczuczyńskich (wg niektórych przekazów oddział ten przetrwał aż do lata 1941), potem konspiracyjną kompanią w Obwodzie Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) – Armii Krajowej (AK) Szczuczyn.
Wg relacji Zbigniewa Koźlińskiego, w grudniu 1941 S. na polecenie kpt. «Gardy» («Starego») z okolic Szczuczyna udał się z trzyosobową grupą (w jej skład wchodził m. in. Z. Koźliński), którą dowodził, w rejon Katynia. Podając się za pastuchów, bądź handlarzy bydłem, uczestnicy tej wyprawy uzyskali od władz niemieckich delegacje na dowiezienie bydła dla żołnierzy niemieckich na froncie wschodnim. Dotarli w rejon Katynia i zebrali informacje, świadczące o dokonaniu zbrodni katyńskiej przez NKWD. Po powrocie raport z tej misji (noszącej krypt. Wernyhora) S. przekazał kpt. «Gardzie» («Staremu»).
Od maja do czerwca 1942 S. był w obwodzie szczuczyńskim dowódcą rejonu o krypt. Moczary i oddziału partyzanckiego AK o krypt. 301, pierwszego na terenie Okręgu AK Nowogródek. Dla uniknięcia niemieckich represji S. początkowo pozorował, iż jest to oddział partyzantki sowieckiej i stąd też jego pseud. Puszkarow. Oddział liczył początkowo tylko 18 ludzi i prowadził działalność na niewielką skalę, ale wkrótce pod komendą S-a rozrósł się do 120 żołnierzy. W r. 1943 S. przeszedł do Komendy Okręgu AK i od stycznia 1944 był adiutantem komendanta Okręgu Nowogródek ppłk. Janusza Prawdzic-Szlaskiego. Brał udział w akcji «Burza». Po jej zakończeniu powrócił na teren obwodu Szczuczyn, gdzie montował od nowa pracę konspiracyjną. Został mianowany przez komendanta Okręgu ppłk. Jana Kalenkiewicza inspektorem zgrupowania «Zachód». Od 28 I do marca lub maja 1945 był komendantem Okręgu AK Nowogródek. Następnie S. ewakuował się pod fałszywym nazwiskiem do Polski. Awansowany został do stopnia rotmistrza ze starszeństwem z dn. 1 VI 1945.
S. prowadził później gospodarstwo rolne w dzielnicy Torunia Stawki. W r. 1950 został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa; ale zwolniono go z braku dowodów winy. Aby uniknąć dalszych represji przeniósł się w r. 1951 do Żukczyna na Ziemiach Zachodnich, gdzie pracował jako pomocnik młynarza i w r. 1962 uzyskał tytuł mistrza młynarskiego. Następnie został kierownikiem młyna w Nowej Wsi (pow. Lębork); zakupił tu gospodarstwo rolne dla najmłodszego syna Tomasza. Od r. 1956 brał udział w pracach środowiska byłych żołnierzy AK z Nowogródczyzny. S. zmarł 2 XII 1988 w Bydgoszczy, pochowany został na cmentarzu w Lęborku. Był odznaczony m. in. Krzyżem Virtuti Militari 5 kl., Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1944), Krzyżem Walecznych (1945).
S. był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy od r. 1946 z Aliną z Jankowskich (1916–1974), żołnierzem Okręgu ZWZ–AK Nowogródek, aresztowaną 19 VII 1943 przez Niemców, więzioną w obozach koncentracyjnych: Majdanek, Oświęcim i Neustadt-Gleve koło Hamburga. Po raz drugi S. ożenił się z Janiną Niewiarowską, wdową po partyzancie z oddziału AK «Ragnara» w okręgu Nowogródek. Z pierwszego małżeństwa S. miał troje dzieci: synów – Sylwestra, inspektora plantacyjno-surowcowego «Herbapolu S. A.» w Poznaniu, Tomasza, rolnika w Nowej Wsi, i córkę Marię, historyka.
Brat S-a Witold (1912–1995) był uczestnikiem kampanii wrześniowej i żołnierzem ZWZ–AK (pod pseud.: Grot, Woronko) w okolicach Szczuczyna, a potem szefem sztabu 2. batalionu 77. pp AK. Po wojnie pracował jako geodeta w Szczecinie. Wspomnienia pt. „Spojrzenie wstecz” opublikował w pracy zbiorowej pt.: ,,Ze wspomnień żołnierzy AK Okręgu Nowogródek” (Oprac. E. Wawrzyniak, W. 1988).
Erdman J., Droga do Ostrej Bramy, Londyn 1984; Kucharski K., Na ziemi nowogródzkiej. „Nów” – Nowogródzki Okręg Armii Krajowej, W. 1997 (fot., tu inne daty pełnienia funkcji komendanta Okręgu Nowogródzkiego: listopad 1944 – maj 1945); Pożegnanie rtm. Jana Skorba – „Puszczyka”, „Boryny”, ostatniego komendanta Okręgu Nowogródzkiego AK, w: Szlakiem Narbutta, „Biul. Środowiska Żołnierzy AK Okręgu Nowogródzkiego” 1989 nr 2 s. 1–6; – Koźliński Z., Czas Wernyhory, W. 1997 s. 9–10, 95–137, 170–2 (mylnie: Skorp); NKWD o polskim podziemiu 1944–1948. Konspiracja polska na Nowogródczyźnie i Grodzieńszczyźnie, Pod red. T. Strzembosza, W. 1997; Prawdzic-Szlaski J., Nowogródczyzna w walce 1940–1945, Londyn 1976 (wspólna fot.); Wspomnienie o rotmistrzu Janie Skorbie, ps. „Puszczyk”, „Boryna”, Oprac. W. Skorb, „Biul. Nowogródzkiego Środowiska AK przy Warszawskim Oddziale ŚZŻAK” 1991 nr 5 (8) s. 10–12; Ze wspomnień żołnierzy AK Okręgu Nowogródek, Oprac. E. Wawrzyniak, W. 1988 s. 14, 27, 52, 67, 112–13 (fot.), 178, 227–8, 232, 280; – „Życie Warszawy” 1988 nr 283; – CAW: Ap. 3530; – Informacje syna, Sylwestra z P. i dokumenty w jego posiadaniu.
Grzegorz Mazur