INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jan Śmidowicz      Jan Śmidowicz, wizerunek na podstawie fotografii (TŚ).

Jan Śmidowicz  

 
 
1879-09-05 - 1950-11-20
Biogram został opublikowany w LI tomie Polskiego Słownika Biograficznego w latach 2016-2017.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Śmidowicz Jan (1879—1950), inżynier budowlany w Gdyni.

Ur. 5 IX w Poznaniu w wielodzietnej rodzinie rzemieślniczej, był najstarszym synem Stanisława (1852—1912), piekarza, i Stanisławy z Czajkowskich (1859—1949). Jego młodszymi siostrami były: Bronisława, zamężna Matuszewska, i Stefania, w r. 1901 uczestniczki strajku szkolnego we Wrześni.

Ś. uczył się w sześcioklasowej szkole powszechnej we Wrześni, a następnie w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Po zdaniu matury pracował od poł. r. 1896 przy robotach kolejowych. Od października 1899 do lutego 1902 odbywał służbę wojskową w armii niemieckiej, po czym, korzystając ze stypendium Tow. Pomocy Naukowej im. Karola Marcinkowskiego, studiował na Wydz. Inżynierii i Budownictwa Wodnego Akad. Inżynierskiej w Strelitz w Meklemburgii. Po uzyskaniu 31 V 1905 dyplomu inżyniera budowlanego podjął pracę na Rugii jako kierownik robót w Zakładzie Naprawczym Budowli Morskich w Thiessow, a następnie w kierownictwie Budowy Portu Trajektowego w Sassnitz. W październiku 1909 przeniósł się do Hamburga, gdzie był kierownikiem robót portowych w Przedsiębiorstwie Robót Portowych «Otto Scheffler», a potem kierownikiem robót, projektantem, konstruktorem i kalkulatorem budowy nabrzeży żelbetonowych w filii duńskiego przedsiębiorstwa robót morskich i portowych «Christiani et Nielsen». W tym okresie działał w polskich organizacjach: Tow. Polskie «Nadzieja» i Tow. Polskie «Wyzwolenie», był też prezesem Związku Towarzystw Polskich na Okręg Hamburski. Został delegatem z Hamburga na Polski Sejm Dzielnicowy, który obradował 3—5 XII 1918 w Poznaniu.

W kwietniu 1919 zakończył Ś. pracę w przedsiębiorstwie «Christieni et Nielsen»; wiosną t.r. przyjechał do Polski i osiedlił się w Poznaniu. Dn. 20 V został tam prokurentem (pełnomocnikiem) w Tow. Robót Inżynierskich S.A. (TRI), kierowanym przez Olecha Stelmachowskiego. Po wygraniu przez TRI ogólnokrajowego przetargu na budowę Tymczasowego Portu Wojennego i Schroniska dla Rybaków przy wsi Gdynia powierzono mu w październiku 1920 zarząd nowo utworzonego oddziału TRI w Gdyni. Ś. kierował tam robotami hydrotechnicznymi do 7 IX r.n., gdy budowę portu przejął Dep. Spraw Morskich MSWojsk. Był w tym czasie bliskim współpracownikiem kierownika budowy portu w Gdyni, Tadeusza Wendy. Do ważniejszych prac budowlanych Ś-a należały: bocznica kolejowa do tymczasowej przystani, linia kolejowa Kokoszki-Gdynia łącząca Polskę z morzem z ominięciem Wolnego M. Gdańska (1921) oraz pierwsze molo portowe w Gdyni (1921/2). W przetargu ogłoszonym przez Min. Przemysłu i Handlu na budowę w Gdyni portu handlowego Ś. w imieniu TRI złożył 19 I 1924 ofertę zawierającą jego nowatorską propozycję zastosowania w porcie gdyńskim skrzyń pływających jako fundamentów falochronu i nabrzeży (zrealizował ją późniejszy duński wykonawca — firma «Højgaard & Schulz»). Po przegranym przetargu (zwyciężyło Konsorcjum Francusko-Polskie) prowadził z ramienia TRI dalsze prace budowlane i od 4 VII 1924 do 26 XII 1926 wznosił, wg projektu Romualda Milera, gdyński dworzec kolejowy z tunelem i podjazdem kolejowym. W październiku 1924 objął dodatkowo obowiązki zarządcy Spółki Akcyjno-Budowlanej, przejętego wówczas przez TRI polskiego przedsiębiorstwa na terenie Wolnego M. Gdańska. W l. 1925—9 wykonał w porcie gdyńskim nabrzeże i drewnianą ostrogę dla północnego basenu portowego, zbudował tzw. stary port rybacki oraz uczestniczył w budowach m.in. nowego mola zachodniego portu rybackiego, opaski żelbetonowej systemu De Muralda w Karwińskich Błotach, a także gmachów Zarządu Budowy Portu, Urzędu Celnego, magazynu nr 2 przy nabrzeżu Rotterdamskim, chłodni portowej i magazynu dla Cukroportu. Pod koniec r. 1930 zakończył pracę w TRI i otworzył 1 I 1931 w Gdyni przy ul. Mściwoja 10 własną firmę «Jan Śmidowicz inżynier. Przedsiębiorstwo Robót Inżynierskich». Od Urzędu Morskiego i Szefostwa Budownictwa Wybrzeża Morskiego w Gdyni uzyskał t.r. pierwsze zlecenia, m.in. na przebudowę i remont budynku stacji syrenowej w Rozewiu oraz rozbudowę portu rybackiego w Helu. W l.n. prowadził na zlecenie Marynarki Wojennej prace przy budowie falochronów i nabrzeży w portach wojennych Gdyni i Helu, wzniósł pomost dla łodzi podwodnych oraz dokonał remontu pochylni dla hydroplanów w Pucku. W Gdyni przeprowadził roboty kanalizacyjne, zbudował drewniany most na rzece Chylonce i pochylnie dla stoczni, a w Jastarni wybudował pomost. W r. 1939 przeniósł firmę do nowo wybudowanej siedziby przy ul. Karpackiej 8. W czasie drugiej wojny światowej przedsiębiorstwo Ś-a zostało przejęte przez Niemców i Ś. pracował w nim jako pomoc techniczna. W październiku 1941 został wysiedlony z Gdyni i zamieszkał w Krakowie, gdzie podjął pracę w Komisarycznym Zarządzie Zakładów Przemysłu Zbożowego i nadzorował budowy magazynów wykonywanych przez spółdzielnie rolnicze. Po wyzwoleniu Gdyni spod okupacji niemieckiej wrócił 24 IV 1945 do miasta i wznowił działalność swego przedsiębiorstwa. Na zlecenie Biura Odbudowy Portu oraz Gdańskiego Urzędu Morskiego prowadził w l. 1945—8 tymczasowe zabezpieczenie, odbudowę i przebudowę nabrzeży w Gdyni, a w gdańskim Nowym Porcie wykonał, wg własnego projektu, przebudowę nabrzeży Północnego i Zachodniego w Basenie Wolnocłowym. Dn. 13 XII 1948 firma Ś-a została przejęta przez Państw. Przedsiębiorstwo Budownictwa «Hydrotrest», a Ś. został obciążony domiarem. W styczniu 1949 zatrudnił się jako konsultant ds. morskich w centrali «Hydrotrestu» w Gdyni oraz w Biurze Projektowym Budownictwa Morskiego w Gdańsku. Zmarł 20 XI 1950, został pochowany na cmentarzu Witomińskim. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1937) i Złotym Krzyżem Zasługi (1946), a także Medalem Niepodległości (1938).

W zawartym w r. 1905 małżeństwie z Zofią z Witkowskich (1887—1959) miał Ś. córkę Janinę Helenę (1908—1988), zamężną Nowakowską, mgr matematyki, oraz trzech synów: Tadeusza Felicjana (1906—1978), inżyniera, dyrektora Oddz. III «Hydrotrestu» (1948—51), dyrektora «Hydrobudowy I» (1960—3), naczelnika wydz. produkcji w Zjednoczeniu Budownictwa Wodno-Inżynieryjnego w Warszawie (1963—71), Zbigniewa Jana (1911—1994), podporucznika saperów, w kampanii wrześniowej 1939 r. uczestnika obrony Gdyni i Oksywia, oficera sztabowego II Korpusu Polskiego, uczestnika bitew pod Monte Cassino i Ankoną, po drugiej wojnie światowej architekta w Stirlingshire w Szkocji, i Bogdana Mścisława (1914—2010), inżyniera mechanika, hydrogeologa, pilota 315. Dywizjonu Myśliwskiego «Dęblińskiego» w Polskich Siłach Powietrznych na Zachodzie, współzałożyciela Morskiego Klubu Seniorów Lotnictwa.

Imię Ś-a nosi od r. 1991 ulica w Gdyni.

 

Encyklopedia Gdyni, Gdynia 2006 I (fot.); Mazurkiewicz B., Encyklopedia inżynierii morskiej, Gd. 1986 s. 82 (fot.); — Filipowicz M., Ludzie, stocznie i okręty, Gd. 1985; Hückel S., Morskie Budownictwo w Gdyni w ostatnim pięcioleciu, „Życie Techn.” 1938 z. 7—8 s. 315—19; tenże, Zarys hydrotechniki morskiej, Gd. 1976 s. 281—2 (fot.); Kitowski S., Sokołowska M., Ulice Gdyni. O historii i patronach, Gdynia 2001 s. 114 (fot.); [Małkowski K.] K.M., Gdyńskie życiorysy, „Roczn. Gdyński” 1992—3 nr 11 s. 285—7 (fot.); Miciński J., Polskie statki pomocnicze i specjalne 1920—1939. Prace Muzeum Morskiego w Gdańsku, Gd. 1967 II 223; Mielczarek R., Budowa portu handlowego w Gdyni w latach 1924—1939, Gd. 2001; Rylke A., W służbie okrętu, Gdynia 1967 s. 206, 208; Sawicki J. K., Ratownictwo morskie w Polsce, Gdynia 2005 II; Sokołowska M., Budował w morzu. Jan Śmidowicz — inżynier, „Dzien. Bałtycki” (dod. Magazyn Rejsy) 1999 nr 100 s. 6—7 (fot.); Toczek R., Kalendarium Gdyni 1917—1939, Gdynia 2010; — Dziennik Polskiego Sejmu Dzielnicowego, P. 1998; Hückel S., Inżynierskie wspomnienia, Gd. 1981; Księga adresowa Gdyni-Portu z przedmieściami, Oprac. W. Kostkowski, Gdynia 1933 s. 68; Sokół F., Żyłem Gdynią, Gdynia 1988; Wykaz stypendystów wspieranych od 1 stycznia do 31 grudnia 1905 przez Towarzystwo Pomocy naukowej imienia Karola Marcinkowskiego dla młodzieży Wielkiego Księstwa Poznańskiego, P. 1906; — „Dzien. Bałtycki” 1971 nr 206, 208, 1995 nr 14; „Gaz. Gdań.” 1936 nr 1 s. 8; — Muz. M. Gdyni: Akta Ś-a; — Mater. ze zbiorów rodzinnych, udostępnione przez Tadeusza Śmidowicza.

 

Ryszard Mielczarek

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.