Stoiński Jan, w zakonie Anioł (ok. 1652–1715), karmelita, prowincjał.

Był synem Franciszka, sędziego ziemskiego lubelskiego, i jego pierwszej żony Zofii z Brodowskich, bratem Jacka (zob.). Stryj S-ego, Mikołaj Stoiński (ok. 1627 – 5 VI 1700) wstąpił do zakonu karmelitów mając 16 lat, pobierał nauki w studium zakonnym w Poznaniu (do r. 1649), a następnie zapewne za granicą; studia ukończył z tytułem magistra teologii. W r. 1659 został kaznodzieją w konwencie lwowskim. W l. 1664–70 był przeorem klasztoru w Woli Gułowskiej w Lubelskiem, a od r. 1667 dodatkowo sprawował urząd definitora prowincji. W r. 1674 został wybrany na prowincjała. Należał do przeciwników zaostrzającej regułę wewnątrzzakonnej reformy turreńskiej (turroneńskiej) i oponował przeciw jej wprowadzeniu w klasztorach zarządzanej prowincji. W r. 1677 był głównym kaznodzieją krakowskim na Piasku, w r. 1681 objął funkcję definitora prowincji i przeora w nowo utworzonym klasztorze w Lublinie, a w r. 1682 przeora w klasztorze św. Anny w Sąsiadowicach. Sprawował godność przeora w krakowskich klasztorach: św. Tomasza w l. 1684–7, a w l. 1687–90 na Piasku. W r. 1690 pełnił funkcję kustosza prowincji. W r. 1694 przewodniczył kapit. prowincjalnej w klasztorze w Lidzie na Litwie i został kaznodzieją klasztoru na Piasku. W r. 1696 zrzekł się sprawowanych urzędów z powodów zdrowotnych.

S. wstąpił 4 V 1667 do klasztoru karmelitów w Krakowie na Piasku. Za poparciem stryja został przyjęty do grona kleryków, a po uzyskaniu kursoratu teologii w r. 1674 wyjechał w r.n. na studia w rzymskim kolegium karmelitów Transpontina, które ukończył lektoratem teologii. W r. 1677, odwołany z Rzymu, został kaznodzieją (concionator pomeridianus) w klasztorze na Piasku; pełnił też funkcję prezesa (praesidens) bractwa szkaplerznego. Ponieważ klasztor krakowski poniósł poważne straty osobowe z powodu panującej w Krakowie w r. 1677 epidemii, na kapitule 3 IX 1678 został S. wyznaczony na lektora filozofii w konwentualnym studium zakonnym; miał już wtedy bakalaureat filozofii. W r. 1678 wyjechał ponownie za granicę; 19 VIII t.r. wpisał się do metryki nacji polskiej na uniw. w Padwie. W r. 1679 dzięki szczególnym staraniom S-ego dokonano ostatecznej fundacji klasztoru Karmelitów i kościoła p. wezw. Eliasza w Lublinie. W r. 1680 uzyskał magisterium teologii i wydał zadedykowaną ojcu dysputę Primitiae maturescentium philosophicarum frugum... (Cracoviae 1680). W r. 1683 był socjuszem prowincjała Marcina Charzewicza. W r. 1685 objął funkcję przeora klasztoru we Lwowie, a w r. 1687 – przeora klasztoru w Woli Gułowskiej.

W r. 1690 związał się S. już na stałe z Krakowem; został wtedy prowincjałem prow. małopolsko-litewskiej (utworzonej w r. 1687 po podziale prow. polskiej). W r. 1692 uczestniczył w Rzymie w kapit. generalnej. Po odejściu w r. 1694 z funkcji prowincjała objął t.r. funkcję przeora klasztoru na Piasku. Za jego staraniem powstało w r. 1698 wyposażenie oraz do dziś zachowany wspaniały wystrój malarski biblioteki klasztornej, przedstawiający najwybitniejsze postacie nauki w zakonie karmelitów i sceny z Soboru Efeskiego. W l. 1701–5 był ponownie prowincjałem. Jadąc w r. 1704 do Rzymu wpisał się ponownie (20 V t.r.) do metryki uniw. padewskiego. W czasie kapit. generalnej w Rzymie wchodził w skład zespołu rewizorów pracujących nad nowelizacją i ujednoliceniem konstytucji zakonnych. Od r. 1705 używał tytułu doktora teologii, uzyskanego zapewne w Rzymie. T.r., jako wikariusz prowincji, wspierał przebudowę klasztoru św. Tomasza w Krakowie. Dbał o kształcenie zakonników; na uposażenie profesorów teologii i filozofii w krakowskim konwencie przeznaczył dochód z ulokowanych na dobrach ziemskich 3 tys. zł, ofiarowanych karmelitom na Piasku przez swojego stryja, Antoniego Stoińskiego. W l. 1708–10 był egzekutorem testamentu Jana Barana, który przekazał znaczne sumy dla klasztorów i kościołów krakowskich, w tym dla klasztorów karmelickich. Od r. 1709 sprawował ponownie funkcję przeora w klasztorze na Piasku. Należał do zwolenników starej obserwancji i uczestniczył w sporach wynikających z wprowadzenia w Polsce reformy turreńskiej; dla ich zaprzestania spisano w czasie kapit. prowincjalnej w Krakowie w r. 1713 ugodę „Concordia Cracoviensis”. Podczas tej kapituły został wybrany po raz trzeci na prowincjała. Andrzej Rogowski dedykował S-emu mowę wygłoszoną w Wilnie podczas kapit. prowincjalnej „Regia angelorum sacra Eliani religio...” (Cracoviae 1697), a Kazimierz Wilkoński kazanie ku czci św. Marii Magdaleny de Pazzi „Concha virtutum in Mari Mariano praestantissima...” (Cracoviae 1712). Dla kościoła Karmelitów na Piasku ufundował S. srebrne cyborium. Zmarł 6 V 1715 w Krakowie.

Portret, po r. 1715, w krużgankach klasztoru Karmelitów w Kr. na Piasku; – Estreicher, XXVI 339, XXIX, XXXIII 18; Panek B., Prowincjałowie karmelitów na ziemiach polskich (1397–1997), „Saeculum Christianum” R. 4: 1997 nr 2 s. 60; – Pencakowski P., Dekoracja malarska biblioteki klasztoru oo. karmelitów na Piasku w Krakowie. Historia powstania – geneza artystyczna – program, „Roczn. Krak.” T. 69: 2003 s. 103–21; – Acta Capitulorum Generalium Ordinis Fratrum B.V. Mariae de Monte Carmelo, vol. 2, Ed. G. Wessels, Roma 1934 s. 271; Arch. nacji pol. w Uniw. Padewskim; – Arch. Karmelitów w Kr.: Tomaszewski B., Dzieje klasztoru karmelitów w Krakowie na Piasku, Kr. 1989 (mszp.), Urbański H., Karmelici w Polsce, Kr. 1980 (mszp.), Liber noviciorum, sygn. 128/232 s. 84, Akta kapituł prowinc., sygn. 95/308, Księga rachunkowa prowincjała z l. 1690–4, sygn. 110/191 s. 156, Liber mortuorum, sygn. 139/380 s. 157 (Mikołaj), s. 216.

                                                                                                                                                                                                                                         Szymon Sułecki