Lgocki Jan Włodzimierz (1889–1954), działacz ubezpieczeniowy i gospodarczy. Ur. 2 I w Kaliszu, syn Stanisława i Marii ze Stachurskich, pochodził ze średnio zamożnej rodziny inteligenckiej. Uczęszczał kolejno do szkół w Kaliszu i Łodzi, dokąd przeniósł się wraz z rodziną; w r. 1908 ukończył Szkołę Handlową Kupiectwa Łódzkiego. W latach szkolnych znalazł się w orbicie wpływów ruchu socjalistycznego, w r. 1903 został członkiem Związku Młodzieży Postępowej Szkół Średnich, z ramienia którego brał udział w r. 1905 w organizowaniu strajku szkolnego na terenie Kalisza i Łodzi; w l. 1905–9 był przewodniczącym zarządu głównego tego związku. W r. 1906 należał do uczniowskiego kółka Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) w Łodzi, po rozłamie partii opowiedział się po stronie PPS-Frakcji Rewolucyjnej, działał w łódzkich robotniczych kółkach oświatowych. W l. 1909–11 przebywał na studiach za granicą, uczęszczał na kurs abituriencki akademii handlowej w Wiedniu, następnie był słuchaczem akademii handlowej w Lipsku, równocześnie będąc silnie zaangażowanym w lewicowym ruchu studenckim, początkowo jako członek Zarządu Głównego Związku Stowarzyszeń Polskiej Młodzieży Postępowej (1909–10), następnie jako jeden z organizatorów «Filarecji» w Wiedniu i Lipsku. W r. 1911 L. powrócił do Łodzi, podjął pracę w prywatnym towarzystwie ubezpieczeniowym, następnie (1914) przeniósł się do Warszawy, nadal pracując (do jesieni 1928) w prywatnych instytucjach ubezpieczeniowych. W Łodzi zaczął też w r. 1912 wykładać na kursach przedmioty handlowe, księgowość i zagadnienia ubezpieczeniowe, co kontynuował później w Warszawie w Wyższej Szkole Handlowej i Szkole Nauk Politycznych. Ubocznym wynikiem tych zajęć pedagogicznych były Wzory listów handlowych (W. 1916, wyd. 2. 1917). Nie mogąc ze względu na kalectwo (krzywo zrośnięta noga) wstąpić do Legionów Polskich, L. w latach pierwszej wojny światowej brał udział w nielegalnym wydawaniu „Robotnika”– organu PPS-Frakcji Rewolucyjnej, był też 1917–8 członkiem zarządu związanego z tą partią Stronnictwa Niezawisłości Narodowej. Głównie udzielał się w ruchu zawodowym prywatnych pracowników umysłowych, kolejno jako członek zarządu Stowarzyszenia Pracowników Handlowych m. Łodzi (1911–4) i Tow. Wzajemnej Pomocy Pracowników Handlowych i Przemysłowych m. Warszawy (1914–21). Był też jednym z inicjatorów powołania w Warszawie w listopadzie 1916 r. Rady Polskich Stowarzyszeń Pracowniczych, która zapoczątkowała centralizację tej gałęzi ruchu zawodowego. Jako wiceprezes Rady w ciągu całego okresu jej istnienia (1916–9) przewodniczył na obu zwołanych przez nią do Warszawy ogólnokrajowych zjazdach pracowniczych związków zawodowych (1918, 1919), na pierwszym z nich (28–30 XII 1918) wygłosił referat w sprawie wyznaczonych na 26 I 1919 wyborów sejmowych. Sam też był w nich w Warszawie czołowym kandydatem Listy Pracowniczej (nieoficjalnej listy Rady), zblokowanej w wyborczym Związku Postępowo-Demokratycznym z dwiema listami inteligencji postępowej tzw. obozu niepodległościowego. L. mandatu poselskiego jednak nie uzyskał.

Na początku lat dwudziestych L. wycofał się z działalności politycznej i związkowej, koncentrując się na pracy zawodowej i pedagogicznej. Jesienią 1928 został wyższym urzędnikiem Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych, w rok później przeszedł do pracy w ubezpieczeniach społecznych, obejmując w nich – m. in. dzięki dawnym powiązaniom z ludźmi z kół rządzącego obozu sanacyjnego – szereg coraz wyższych stanowisk kierowniczych. Od 3 IX 1929 pełnił funkcje dyrektora Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych w Poznaniu, gdzie równocześnie był w l. 1931–2 komisarzem rządowym Okręgowego Związku Kas Chorych, wykładał ponadto w tamtejszej Wyższej Szkole Handlowej (1930–2). W końcu 1932 r. przeniesiony do Warszawy, był w l. 1932–4 kolejno wicedyrektorem i dyrektorem Departamentu Ubezpieczeń Społecznych w Min. Opieki Społecznej, następnie krótko w r. 1934 naczelnym dyrektorem Izby Ubezpieczeń Społecznych i w l. 1935–8 naczelnym dyrektorem nowo powołanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Na tych stanowiskach brał wybitny udział w przebudowie systemu ubezpieczeń społecznych i ich scaleniu w jednej instytucji ogólnokrajowej – ZUS, za co został 11 XI 1936 odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Na tle obrony interesów pracowników ZUS oraz funduszów tej instytucji dochodziło do tarć z ministrem opieki społecznej M. Zyndram-Kościałkowskim, co zakończyło się w r. 1938 zwolnieniem L-ego z zajmowanego przezeń stanowiska. W latach trzydziestych piastował L. równocześnie różne wysokie stanowiska w przemyśle i bankowości; był przez pewien czas prezesem zarządu Państwowej Fabryki Olejów Mineralnych «Polmin», wiceprezesem i członkiem zarządu Sp. Akc. «Granat» (fabryka zapalników do granatów) w Kielcach, członkiem rady nadzorczej i zarządu Tow. Eksploatacji Soli Potasowych («Tesp») w Kałuszu, likwidatorem oraz – z ramienia wierzycieli – członkiem zarządu i rady nadzorczej Polskiego Banku Handlowego w Warszawie. Po zwolnieniu z ZUS był w l. 1938–44 właścicielem firmy «Celes» (Warszawa), zajmującej się montażem i naprawą adresarek automatycznych. Po drugiej wojnie światowej L. zajmował różne stanowiska kierownicze w przemyśle państwowym. W l. 1945–8 był w Łodzi dyrektorem Centralnych Zarządów Przemysłu Ceramicznego i Włókienniczego. Następnie powrócił do Warszawy, gdzie początkowo był dyrektorem naczelnym Biura Studiów i Projektów Budownictwa, następnie dyrektorem administracyjno-finansowym w przedsiębiorstwach Min. Budownictwa. W związku z chorobą serca przeszedł w r. 1954 na emeryturę. Zmarł w Warszawie 13 XII 1954, pochowany został na cmentarzu Powązkowskim. Ożeniony był (1921) z Janiną z Tyblewskich; małżeństwo było bezdzietne. L. pozostawił jedynie adoptowanego syna Grzegorza.

Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; – Hass L., Pracownicze organizacje zawodowe w Polsce (1918–1939), „Roczniki Dziej. Społ. i Gosp.” T. 25: 1963 s. 133; – „Biuletyn Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej” 1919 nr 3; „Ekonomista” 1936 t. 1–2 s. 173, 1–8 (paginacja własna); „Gaz. Pol.” 1919 nr 14, s. 2, 1919 nr 30 s. 3; „Kronika Rewolucyjnego” 1936 nr 3/4 s. 174; „Roczn. Inform. o Spółkach Akcyjnych w Pol.” (następnie pt. „Roczn. Pol. Przemysłu i Handlu”) 1929 i n.; „Roczn. Polit. i Gosp.” 1933 i n.; – Urząd Stanu Cywilnego Warszawa–Mokotów: Księgi zgonu; – Relacje S. Sasima i G. Lgockiego

Ludwik Hass