INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Janusz (Jan) Sierakowski z Bogusławic h. Ogończyk  

 
 
1556 - 1621-01-09
Biogram został opublikowany w latach 1996-1997 w XXXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sierakowski Janusz (Jan) z Bogusławic h. Ogończyk (1556–1621), kasztelan brzeski kujawski. Był najstarszym synem kaszt. lędzkiego Stanisława (zob.) i Anny Chomieskiej, bratem Marcina (zob.) i Łukasza (zob.).

Ok. 1575 r. S. przebywał we Wrocławiu, dokąd został wysłany wraz z bratem Marcinem przez dziada, woj. łęczyckiego Jana Sierakowskiego (zob.), następnie uczył się w gimnazjum protestanckim w Goldbergu (obecnie Złotoryja) na Śląsku. Od r. 1591 z cesji ojca był posesorem wsi królewskich Biała i Maszewo w woj. płockim. W l.n. (30 IX 1592 i 12 VIII 1615) uzyskał od króla potwierdzenia dożywotniego posiadania tych królewszczyzn. Dn. 6 IV 1617 otrzymał od Zygmunta III zgodę na cesję Białej i Maszewa na rzecz jednego ze swych synów. Dobra dziedziczne S-ego leżały w woj. kaliskim, łęczyckim i brzeskim kujawskim. W dziale majątkowym po śmierci ojca, dokonanym 7 V 1597, wziął wsie Dzierzbice i Wiewierz w pow. łęczyckim, Brzezie w pow. przedeckim, Zakrzewek w pow. radziejowskim, Kazubek, Lipiny i Mąkolno (z prawem patronatu nad tamtejszym kościołem) w pow. konińskim. Dzięki małżeństwu z Katarzyną Wituńską zawartemu przed r. 1592 wszedł również w posiadanie wsi Witonia w pow. łęczyckim. Był protestantem, w r. 1597 S-emu oraz jego braciom Grzegorz z Żarnowca dedykował dziełko „Nazwiska z objawienia Jana świętego”. W końcu XVI w. przeszedł na katolicyzm, dzięki czemu znalazł się szybko w gronie senatorów. W r. 1598 został mianowany kasztelanem konarskim kujawskim. Dn. 6 II 1602 awansował na kasztelanię kruszwicką.

W czasie rokoszu Zebrzydowskiego S. stronił od uczestnictwa w zjazdach i sejmikach rokoszowych swej prowincji. Był obecny w kwietniu 1606 na zjeździe w Stężycy w trakcie obrad w kwaterze woj. sieradzkiego Aleksandra Koniecpolskiego. W rozstrzygającej fazie konfliktu nie brał udziału. Urząd kaszt. kruszwickiego sprawował do lipca 1609, kiedy to po śmierci 10 VII t.r. Bartłomieja Tylickiego objął po nim kasztelanię brzeską kujawską. Na tym urzędzie odnajdujemy go w źródłach po raz pierwszy 22 V 1610. Dn. 19 VII 1610 spotykamy S-ego na zjeździe szlachty kujawskiej w Radziejowie podczas sądzenia roków ziemskich. Wobec nieobecności króla w Koronie (kampania smoleńska) obmyślono sposób zabezpieczenia województw brzeskiego i inowrocławskiego «od swawoleństw i ekscesów», nakazując S-emu, aby poinformował listownie o postanowieniach zjazdu arcybpa gnieźnieńskiego Wojciecha Baranowskiego i woj. brzeskiego Michała Działyńskiego. W r. 1613 wziął S. udział w grudniowym sejmie (nadzwycz.) w Warszawie (przybył po wotach senatorskich). Obecny był także na sejmach w r. 1615 i 1616 (na oba przyjechał po zakończeniu wotów). W styczniu 1618 uczestniczył w obradach przedsejmowego sejmiku w Środzie, gdzie zadeklarował, podobnie jak inni obecni senatorowie, poparcie dla uchwał dotyczących egzorbitancji szlacheckich. Mimo że obiecał zebranej szlachcie wsparcie tych postulatów na sejmie 1618 r., w obradach jego nie uczestniczył. Dn. 11 XII 1618 był na sejmiku przedsejmowym w Łęczycy, wziął udział w sejmie zwycz. 1619 r. S. należał do bliskich współpracowników arcybpa gnieźnieńskiego Wawrzyńca Gembickiego, w l. 1615–21 świadczył na wielu dokumentach wystawianych przez prymasa. Zażyłe z nim stosunki nawiązał znacznie wcześniej. Dn. 7 II 1609 gratulował S. Gembickiemu objęcia kanclerstwa kor. i zalecał swoje służby, 2 XI t.r. winszował mu nominacji na bpa kujawskiego i wyjaśniał przyczyny zwłoki w zleconej sobie misji pojednania Bystramów. Krótko po 24 X 1618 objął po Krzysztofie Ninińskim godność marszałka dworu arcybiskupa gnieźnieńskiego. Był również arcybiskupim starostą w Uniejowie. Bliskie związki z Gembickim przynosiły S-emu i jego rodzinie poważne korzyści finansowe i majątkowe, m.in. uzyskał od prymasa w formie darowizny wieś Dzierzgów dla swej córki Zofii i zięcia Jana Tarnowskiego. Zmarł 9 I 1621, pochowany został w kościele kolegiackim św. Idziego w Kłodawie.

Z małżeństwa z Katarzyną Wituńską, córką Szymona, miał S. czterech synów: Remigiana (zm. 1625), Stefana, Samuela (zm. 25 XI 1635), sekretarza królewskiego, komisarza generalnego zakonu premonstratensów, w l. 1623–35 proboszcza w Strzelnie, oraz Szymona, po którym idą licznie rozrodzeni Sierakowscy h. Ogończyk w Wielkopolsce i na Kujawach. S. był także ojcem czterech córek: Heleny, zamężnej za Stanisławem Karśnickim, sędzią ziemskim sieradzkim, Zofii – za Janem Tarnowskim, podczaszym gostyńskim, Anny (zm. po 1647) – za Adamem Puckiem, skarbnikiem łęczyckim, i Jadwigi – za Jakubem Taczanowskim.

 

Epitafium Sierakowskich w kościele paraf. p. wezw. Nąjśw. Marii Panny w Kłodawie; – Estreicher; Niesiecki; Okolski, II 327–8; Żychliński; Korytkowski, Arcybpi gnieźn., III 637–9, 655–7, 677–8; Urzędnicy, I/2, VI/2; – Barycz, Polacy na studiach w Rzymie; Byliński J., Dwa sejmy z roku 1613, Wr. 1984 (mylnie jako kaszt. inowrocławski); Chłapowski K., Elita senatorsko-dygnitarska Korony za czasów Zygmunta III i Władysława IV, W. 1996; Czechowski I., Historia kościołów strzelińskich, Strzelno 1929 s. 75–7, 103; Jarmiński L., Bez użycia siły. Działalność polityczna protestantów w Rzeczypospolitej u schyłku XVI wieku, W. 1992; Maciszewski J., Wojna domowa w Polsce (1606–1609), Wr. 1960 s. 113; Opaliński E., Elita władzy w województwach poznańskim i kaliskim za Zygmunta III, P. 1981 s. 147; Rawita-Witanowski M., Kłodawa i jej okolice pod względem historyczno-ludoznawczym, W. 1904 s. 31, 225–31; Rzońca J., Sejmiki przed sejmem zwyczajnym 1619 roku, Zesz. Nauk. WSP w Opolu, Historia XIV, Opole 1977 s. 42; Seredyka J., Sejm z 1618 r., Opole 1988 s. 58; tenże, Senatorowie na sejmach z lat 1611–1623, Zesz. Nauk. WSP w Opolu, Historia XXVII, Opole 1990 s. 106–8, 122, 126; Sobieski W., Pamiętny sejm, W. 1913 s. 157; – Akta sejmikowe woj. pozn., I cz. 2 s. 52; Dzieje ziemi kujawskiej, Oprac. A. Pawiński, Cz. 2: Lauda i instrukcje 1572–1674, W. 1888 s. 25; Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1616–1620, Wyd. Z. Górski, R. Kabaciński, J. Pakulski, Wr. 1994 II 99; Lustracje województwa płockiego 1565–1789, Wyd. A. Sucheni-Grabowska, S. M. Szacherska, W. 1965 s. 254–5; Pstrokoński M., De ortu, vita et morte Matthiae de Buzenin Pstrokonski, W. 1630 s. 15–16; Script. Rer. Pol., V 334; – AGAD: Metryka Kor., nr 147 k. 135v.–136v., nr 165 k. 204v.–205v., Łęczyca Grodz. Recognitionum nr 93 k. 26v.–31, Przedecz Grodz. Recognitionum nr 60 k. 433v.–439, 450v.–453, Przedecz Grodz. Manuale recognitionum et relationum nr 5 k. 123; AP w P.: Pyzdry Grodz. nr 67 k. 171; B. Kórn.: Dworzaczek W., Materiały historyczno-genealogiczne do dziejów wielkiej własności w Wielkopolsce (mszp. dot. Szymona Sierakowskiego), Teki Dworzaczka (materiały do syna S-ego Szymona); B. PAN w Kr.: rkp. 8327/t. I (lauda łęczyckie) s. 187–194; Riksarkivet Stockholm: Estranea 100 (listy do W. Gembickiego).

Andrzej Kamieński i Mirosław Nagielski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Władysław IV (Waza)

1595-06-09 - 1648-05-20
król Polski
 

Marcin Kromer

1512-11-11 - 1589-03-23
dyplomata
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.