Staliński Janusz Władysław (1916–1985), inżynier budownictwa okrętowego, profesor Politechniki Gdańskiej, Akademii Morskiej w Al-Basra (Irak) i College of Science and Technology w Port Harcourt (Nigeria). Ur. 30 X w Łodzi, był synem Walentego Leona, dyplomowanego księgowego, i Janiny z Sujeckich.
Po zdaniu matury w Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Łodzi wstąpił S. w lipcu 1934 na Wydz. Techniczny zawodowej Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej w Toruniu. Ukończył go z pierwszą lokatą i został mianowany podporucznikiem marynarki w korpusie technicznym ze starszeństwem od 1 X 1937. Po odbyciu kursu aplikacyjnego dla podporuczników, w marcu 1939, otrzymał przydział na ORP «Błyskawica» jako drugi oficer mechanik. Gdy 30 VIII t.r. okręt pośpiesznie odpłynął do Anglii, S. przez przypadek (wizyta u lekarza) pozostał na lądzie; następnego dnia wyjechał z Gdyni do Warszawy, gdzie zgłosił się do Kierownictwa Marynarki Wojennej. Dn. 6 IX został ewakuowany do Pińska, wcielony do Baonu Morskiego i jako dowódca plutonu wziął udział w walkach Grupy Operacyjnej «Polesie» pod dowództwem gen. Franciszka Kleeberga. Dn. 6 X, po kapitulacji Grupy, dostał się do niewoli niemieckiej i przebywał w oflagach II B w Arnswalde (Choszczno, do 10 IX 1940) i II C Woldenberg (Dobiegniew), gdzie współorganizował kursy naukowe dla oficerów. Po wyzwoleniu (30 I 1945) wrócił do kraju i podjął pracę w Zarządzie Drogowo-Wodnym w Turku, a następnie w Dyrekcji Państw. Monopolu Spirytusowego w Łodzi.
W lipcu 1945 przeniósł się S. do Gdańska. Tu rozpoczął studia na Wydz. Budowy Okrętów Politechn. Gdań. i równocześnie pracował w Stoczni Gdańskiej jako kierownik Wydz. Urządzeń Centralnych (do września 1947), potem kierownik Traserni i Kadłubowni (do sierpnia r.n.), a następnie starszy konstruktor i kierownik działu w Centralnym Biurze Konstrukcyjno-Okrętowym Nr 1 (do września 1950). W l. 1946–8 należał do PPS. Dn. 12 XII 1949 ukończył studia z wyróżnieniem, uzyskując tytuł inżyniera budowy okrętów i magistra nauk technicznych. W lutym 1950 został starszym asystentem w Katedrze Projektowania Okrętów u Aleksandra Rylkego, zaś we wrześniu r.n. adiunktem w Katedrze Zastosowania i Użytkowania Maszyn Okrętowych, której kierownik Hilary Sipowicz był w tym czasie uwięziony z powodów politycznych; jako zastępca profesora S. przejął jego obowiązki. Dn. 1 IX 1952, po podziale i wyodrębnieniu Katedry Okrętowych Urządzeń Pomocniczych, przekształcił ją w Katedrę Siłowni Okrętowych, którą kierował do powrotu Sipowicza w r. 1957 i ponownie po jego przejściu na emeryturę w r. 1960. Docentem etatowym mianowany został w r. 1959, tytuł profesora nadzwycz. nauk technicznych otrzymał 22 VI 1967. Pełnił funkcje prodziekana (1951–4, 1958–60) i dziekana (1964–8) Wydz. Budowy Okrętów oraz prorektora ds. nauczania (1968–70) i rektora (1970–5) Politechn. Gdań. Przyczynił się do powstania i rozwoju oddziału Politechn. Gdań. w Elblągu i Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie. W l. 1969–72 był posłem bezpartyjnym na Sejm PRL. W rezerwie awansował do stopnia kapitana marynarki.
S. opublikował kilka podstawowych podręczników akademickich z dziedziny siłowni okrętowych i teorii okrętu, m.in. Zarys teorii okrętu (W. 1952), Siłownie okrętowe (W. 1955), Teoria okrętu (Gdynia 1961, Gd. 1969) i wspólnie z Andrzejem Perepeczko Okrętowe kotły i silniki parowe (Gd. 1971). Wiele prac ogłosił w czasopismach specjalistycznych („Budownictwo Okrętowe”, „Techn. Morza i Wybrzeża”, „Acta Technica Gedanensia”). Był też współautorem słowników i encyklopedii, m.in. „Maritime Dictionary – Słownik morski angielsko-polski” (W. 1963). Jako uznany autorytet w zakresie projektowania, budowy i eksploatacji siłowni okrętowych był doradcą, konsultantem i opiniodawcą stoczni i instytucji naukowych. Współpracował z Komitetem Badań Morza PAN, Komitetem Energetyki PAN i Komitetem Budowy Maszyn PAN, był członkiem Rad Naukowych Inst. Morskiego (przewodniczył jej Sekcji Technicznej Eksploatacji Floty), Morskiego Inst. Rybackiego, Inst. Okrętowego Politechn. Gdań. oraz Rad Naukowo-Technicznych: Zjednoczenia Przemysłu Okrętowego, Centralnego Ośrodka Konstrukcyjno-Badawczego Przemysłu Okrętowego, Polskiego Rejestru Statków, a także Rady Naukowej Techniczno-Ekonomicznej przy Ministrze Żeglugi i Gospodarki Wodnej. W Stow. Inżynierów i Techników Mechaników Polskich pełnił kolejno funkcje przewodniczącego Sekcji Okrętów Oddz. Gdańskiego (1962–5), wiceprzewodniczącego (1965–7) i przewodniczącego (1967–9) Sekcji Okrętowców Zarządu Głównego. Należał też do Polskiego Tow. Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej, Polskiego Tow. Cybernetycznego, Gdańskiego Tow. Naukowego oraz Association Technique Maritime et Aéronautique w Paryżu.
S. był inicjatorem współpracy naukowej z politechn. w Leningradzie i tamtejszym Inst. Budowy Okrętów im. A. N. Kryłowa, gdzie otrzymał w r. 1970 doktorat honoris causa, oraz z technicznymi uczelniami w Tuluzie, Grenoble i Paryżu, za co został odznaczony w r. 1975 Legią Honorową V kl. W r. 1976 wyjechał do Iraku i w Akad. Morskiej Al-Basra prowadził wykłady z budowy okrętów i siłowni okrętowych. W r. 1980 przeniósł się do Nigerii, gdzie jako profesor College of Science and Technology w Port Harcourt zorganizował Wydz. Budowy Okrętów i przez dwa lata pełnił funkcję jego dziekana. Po powrocie do kraju w r. 1983 został kierownikiem Zakładu Maszyn i Siłowni Okrętowych w Inst. Okrętowym Politechn. Gdań., jednak już w październiku r.n. zrezygnował ze względu na zły stan zdrowia. Zmarł 14 I 1985 w Sopocie, pochowany został na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku-Wrzeszczu. Odznaczony był m.in. Krzyżem Kawalerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem 30-lecia Polski Ludowej.
W małżeństwie zawartym w r. 1945 z Karoliną z Brochniewiczów miał S. czworo dzieci: Tadeusza Krzysztofa (ur. 1946), magistra inżyniera rybactwa, Teresę (ur. 1948), lekarza, Piotra (ur. 1952), magistra inżyniera budownictwa okrętów, i Dorotę (ur. 1953), aktorkę.
Kadry morskie Rzeczypospolitej, Red. J. K. Sawicki, Gdynia 1996 II cz. 1; – Ciesielski C., Szkolnictwo marynarki wojennej w latach II Rzeczypospolitej, W. 1974 s. 259; Filipowicz M., Ludzie, stocznie i okręty, Gd. 1985; Politechnika Gdańska 1945–1955. Księga pamiątkowa, W. 1958 s. 154, 350 (częściowa bibliogr.); Politechnika Gdańska 1945–1970. Księga pamiątkowa, Gd. 1970 (fot.); – Kto jest kim w Polsce, W. 2001 edycja 4 (dot. córki S-ego, Doroty); – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1985: „Budownictwo Okrętowe” nr 4 s. 137–8 (fot.), „Inżynieria Okrętowa” nr 2 s. 99 (fot.), „Głos Wybrzeża” nr 16, „Trybuna Ludu” nr 21, „Życie Warszawy” nr 17, 20– 21; – Arch. Politechn. Gdań.: sygn. 913/3 (teczka personalna S-ego).
Czesław Ciesielski