Skarzyński (Skarżyński) Jerzy h. Bończa (1759–1818), podkomorzy sochaczewski, prezes sądu apelacyjnego, kasztelan Król. Pol. Był synem Aleksandra i Zofii z Podczaskich, córki Jerzego, kaszt. gostynińskiego.
Ojciec Aleksander (zm. ok. 1786) był synem Stanisława (zm. ok. 1752) i Teresy z Bratoszewskich. Od r. 1752 łowczy brzeziński, wziął udział w elekcji Stanisława Poniatowskiego z woj. łęczyckim. Dn. 24 VII 1768 postąpił na cześnikostwo brzezińskie. Ok. r. 1778 nabył dobra w woj. rawskim, m.in. Gawłów, Studzieniec i Suserz. W r. 1780 został podczaszym gostynińskim. Synami Aleksandra Skarzyńskiego byli też Michał i Piotr.
S. otrzymał wykształcenie prawne, nie wiadomo jednak gdzie. Ok. r. 1786 odziedziczył po ojcu Gawłów koło Sochaczewa i Suserz koło Gostynina. Co najmniej od r. 1788 był sędzią grodzkim i podstarościm sochaczewskim; z tym tytułem 18 VIII marszałkował, obrany jednomyślnie, sejmikowi poselskiemu sochaczewskiemu. W r. 1790 (8 II) wszedł do grona komisarzy cywilno-wojskowych ziemi sochaczewskiej; już wtedy tytułowano go kawalerem Orderu św. Stanisława (wg S. Łozy dostał order 12 III t.r.). W r. 1791 S. postąpił na podkomorstwo sochaczewskie. Pod laską S-ego skonfederowała się ziemia sochaczewska i przystąpiła do konfederacji targowickiej; przyjęcie aktu przez generalność nastąpiło 13 IX 1792 w Brześciu Lit.
W czasach napoleońskich S. «wkręciwszy się za komisarza do marszałka [J.] Lannes, z 50 tys. pensji, granice nadanego mu Księstwa Siewierskiego z utratą kraju znacznie rozprzestrzenił» (Julian Ursyn Niemcewicz). Dn. 17 III 1807 kandydował do funkcji prezesa płockiego sądu apelacyjnego, jednak jej nie zdobył. Został natomiast mianowany przez Komisję Rządzącą sędzią pokoju w ziemiaństwie łowickim (30 IV 1807). Cieszył się poparciem Feliksa Łubieńskiego, dyrektora wydziału sprawiedliwości przy Komisji Rządzącej, późniejszego ministra sprawiedliwości, z którego córką ożenił się w r. 1805 syn S-ego, Maksymilian. Łubieński wszakże przekazał w pamiętnikach, że popierał S-ego przez uległość wobec nalegań Leona Radziwiłła. Prawdopodobnie S. wszedł do poszerzonego 14 VII 1808 składu komisji, utworzonej dla przystosowania Kodeksu Napoleona do warunków polskich. Wprowadzili S-ego do tego gremium przeciwnicy nowego prawa. W r. 1808 (w kwietniu?) został sędzią Sądu Apelacyjnego Ks. Warsz., a 30 XII t.r. jednym z jego trzech prezesów. W czasach Ks. Warsz. żona S-ego prowadziła w Warszawie salon.
W Król. Pol. S. pozostał na stanowisku prezesa Sądu Apelacyjnego, otrzymał ponadto tytuł senatora–kasztelana (16 VII 1817), jednak była to prawdopodobnie wyłącznie honorowa nominacja, bowiem co najmniej od r. 1815 był sparaliżowany, a w r. 1817 ociemniał. Odziedziczone dobra powiększył o Żuków koło Sochaczewa. W Suserzu wzniósł w r. 1810 murowany kościół wg projektu Hilarego Szpilowskiego; prawdopodobnie dla S-ego zaprojektował Szpilowski dworek w Suserzu. Po długiej chorobie S. zmarł w Gawłowie 22 X 1818; pochowany został w Suserzu.
Z małżeństwa zawartego ok. r. 1785 z Bibianną Izydorą Elżbietą z Lanckorońskich (zm. 1834), córką Franciszka, star. regnowskiego, i Eleonory z Garczyńskich, wojewodzianki poznańskiej, pozostawił pięciu synów: Maksymiliana (1786–1813), prezesa rady pow. pileckiego, posła na sejm Ks. Warsz. w r. 1812, żonatego z Marią z Łubieńskich, córką Feliksa (zob.), Ambrożego (zob.), Kazimierza (zob.), Feliksa (zob.) i Leopolda (1793–1855), żonatego z Joanną Nepomuceną Leską.
Portret S-ego pędzla nieznanego malarza w Muz. Narod. w P., reprod. w: Dobrowolski T., Polskie malarstwo portretowe, Kr. 1948; Rzekomy potret S-ego w kościele paraf. w Suserzu, reprod. w: Katalog zabytków sztuki w Pol., X z. 3; – Boniecki, XIII 339; Borkowski, Almanach, II 1113, 1114; Słown. Geogr. (Suserz); Łoza, Kawalerowie; Urzędnicy, II z. 2; – Cieszkowski S., Senatorowie Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego 1807–1815–1831, W. 1891; Grynwaser H., Kodeks Napoleona w Polsce, W. 1951; Mencel T., Feliks Łubieński, W. 1952; Smoleński W., Konfederacja targowicka, Kr. 1903; – Chomętowski W., Pamiętnik Feliksa Łubieńskiego, W. 1876 s. 251; Falkowski J., Obrazy z życia kilku pokoleń, P. 1877–87 II 49, 204; Materiały do dziejów Komisji Rządzącej z r. 1807, Kr. 1918; Niemcewicz J. U., Pamiętnik o czasach Księstwa Warszawskiego (1807–1809), W. 1902; Summariusz Konfederacji Targowickiej… od 14 V 1792…, nr 274; – „Gaz. Warsz.” 1808 dod. do nr 30, 1809 nr 2, dod. do nr 2, 1818 dod. do nr 2; Kalendarzyk Polityczny (pijarski) na r. 1808; toż na r. 1810, 1812–14, 1817, 1818; – B. Kórn.: rkp. 2141, 2154, 2163 (nie wykorzystane); B. PAN w Kr.: rkp. 8347 (laudum ziemi sochaczewskiej z 18 VIII 1788); – Mater. Red. PSB: Materiały biograficzne dostarczone przez Tadeusza Skarzyńskiego z W.
Maria Czeppe