INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jerzy Kostka h. Dąbrowa     

Jerzy Kostka h. Dąbrowa  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1968-1969 w XIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Kostka Jerzy h. Dąbrowa (ok. 1555–1611), podskarbi pruski, ekonom i wojewoda malborski. Był synem Krzysztofa, woj. pomorskiego, i Katarzyny Konopackiej, bratem Jana, opata oliwskiego. Należał zapewne do tych dzieci wojewody, które w r. 1566 przebywały w kolegium braniewskim; pewnie też był i tym synem, którego w r. 1573 oddano, wraz z synem Jana Kostki, kasztelana gdańskiego, Janem, w porękę zapłaty żołdu żołnierzom zaciągniętym w Prusach. Dn. 31 X 1592 r. Zygmunt III wyraził zgodę na przekazanie K-ce przez ojca starostwa golubskiego. Po śmierci brata Stanisława w r. 1602 K. objął ekonomię malborską wraz ze starostwem tczewskim i podskarbstwo pruskie. Arendę ekonomii przedłużył mu król 12 III 1604 r. o rok, a w końcu 1605 r. na dalsze 5 lat za 27 000 zł rocznie. Dn. 7 III 1605 r. otrzymał kasztelanię chełmińską, z której jesienią t. r. postąpił na województwo malborskie. Przejąwszy po bracie w Malborku świetnie zorganizowaną kancelarię z pisarzem Danielem Prusem na czele sprawnie sprawował rządy. Dbał o naprawę zamku malborskiego i opatrzenie go w prochy i działa. Załatwiał zamówienia dworu u kupców gdańskich. W l. 1604–5 zajmował się wykupem sreber królewskich zastawionych w Gdańsku. Jako podskarbi likwidował zobowiązania brata, wysyłając w r. 1602 zakupione sukno dla żołnierzy do Lublina i nabywając w Toruniu 600 rusznic dla piechoty. Trudności w zbieraniu poborów w Prusach narażały K-ę na przykrości ze strony podskarbiego kor. Jana Firleja. W marcu 1608 r. przysłaniem do Brześcia 21 000 zł ułatwił komisarzom królewskim zaspokojenie wojska inflanckiego. Lato i jesień 1610 r. K. strawił na poszukiwaniach pieniędzy dla tych wojsk objadających ekonomię grodzieńską i gotujących się do najazdu na Prusy. K. przysłał wówczas do Grodna 30 000 z poboru uchwalonego na sejmiku grudziądzkim, a wcześniej 60 000 zł uzyskane w Prusach Książęcych pod zastaw klejnotów kor.

W r. 1605 K. witał przybywającą do Polski królową Konstancję i brał udział w uroczystościach weselnych w Krakowie. Uważany za regalistę działał w r. 1606 rzeczywiście na rzecz obozu królewskiego na sejmikach pruskich. Niemniej podczas rokoszu Zebrzydowskiego zajmował stanowisko ostrożne. Dn. 28 VI 1606 r. pisał z Malborka do bpa warmińskiego Szymona Rudnickiego, że Prusy «mało ten tumult obchodzi», a w kilka tygodni później radził temuż, żeby nie jechał do boku króla i na Warmii czekał, bo «niewiedzieć jako się rzeczy nachylą». Może do Zygmunta III doszły echa tej postawy K-i, bo nie dał mu później starostwa radzyńskiego, gdy ten się o nie w r. 1610 starał. Poza Prusami K. brał niewielki udział w życiu publicznym. W r. 1609 był jednym z komisarzy wysłanych do Królewca na sejm pruski złożony na 26 V w związku z obejmowaniem Księstwa przez nowego elektora Jana Zygmunta.

K. mieszkał w Malborku. Uchodził za wykształconego, lubiącego zarówno księgi, jak i łowy. Jako gorliwemu katolikowi dedykowali mu swe utwory pisarze katoliccy: Michał Racki, Andrzej Wargocki, jezuita Posselius. O bliskiej rodzinie K-i brak wiadomości. Boniecki przypuszcza, że jego synem mógł być Jan zapisany w Kolonii w r. 1617 jako wojewodzic malborski. K. zmarł na zamku malborskim 18 V 1611 r., pogrzeb sprawiono mu dopiero 15 IX t. r.

 

Estreicher; Siarczyński, Obraz wieku panowania Zygmunta III, Cz. 1; Boniecki; Dworzaczek, Genealogia; Niesiecki; Uruski; Żychlińki, XXX; Czaplewski, Senatorowie Prus Król.; – Lengnich, Gesch. d. preuss. Lande, IV; Maciszewski J., Wojna domowa w Polsce (1606–1609), Cz. 1, Wr. 1960; – Mémoire du Sieur de Lanssac, w: Noailles E. H. V., Henri de Valois et la Pologne 1572, Paris 1867 III 522; Źródła do dziejów ekonomii malborskiej, Cz. 1, Wyd. W. Hejnosz, Tor. 1959, Fontes, XLV; – AGAD: Metryka Kor. nr 137 k. 458, nr 148 k. 375, 376, nr 150 k. 36; Arch. Tor.: XIII nr 13 s. 439, 463, 472, nr 16 s. 114–228; B. Czart.: rkp. 320, 917, 1322, 1607 s. 765.

Andrzej Tomczak

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.