Kubisz Jerzy (1862–1939), nauczyciel i działacz społeczny na Śląsku Cieszyńskim. Ur. 15 VIII w Końskiej pod Cieszynem, syn Pawła, rolnika, i Zuzanny z Kłapsiów. Do szkoły ludowej uczęszczał w rodzinnej wsi, a następnie od r. 1875 do niższych klas gimnazjum niemieckiego w Cieszynie, z którego przeszedł do niemieckiego seminarium nauczycielskiego tamże. Po skończeniu z odznaczeniem studiów otrzymał posadę zastępcy nauczyciela w Wiśle-Czarnym na Śląsku Cieszyńskim. Stamtąd przeniósł się do Datyń Dolnych, położonych na polsko-czeskim pograniczu językowym, gdzie pracował do r. 1886. Dużo w tym okresie podróżował, zwiedził Galicję i Węgry, często odwiedzał przyjaciół w Krakowie. Przyjaźnił się m. in. z Janem Bystroniem, Maciejem Szukiewiczem, Marią Wysłouchową i in. W r. 1886 wrócił do Wisły-Czarnego. Wraz z Jerzym Michejdą wystąpił w r. 1886 na konferencji zwołanej przez cieszyński Landlehrerverein z referatem polskim, a przeciwstawiając się tendencjom całkowitego zgermanizowania szkoły założył w r. 1888 Kółko Pedagogiczne, które w r. n. przekształciło się w Polskie Kółko Pedagogiczne w Ustroniu. Celem Kółka było skupić nauczycieli w polskiej organizacji i wyciągnąć mniej uświadomionych kolegów z niemieckiego Landlehrerverein. Z Kółka tego, zyskującego coraz to większe poparcie wśród nauczycielstwa, powstało w r. 1896 Polskie Tow. Pedagogiczne (PTP) na Śląsku. K. był pierwszym jego prezesem.
Z początkiem 1892 r. K. rozpoczął wydawanie „Miesięcznika Pedagogicznego” poświęconego sprawom wychowawczym. Przez dziesięć lat jako wydawca, redaktor i administrator, dojeżdżał do Cieszyna, gdzie pismo drukowano. W l. 1890–2, wraz z Atanazym Pacułą i Wiktorem Terlidą, opracował K. Elementarz dla szkół ludowych, którego ostatnie wydanie (w r. 1924) przygotował z Karolem Buzkiem. Z Elementarza tego uczyło się kilka pokoleń Cieszyniaków. W r. 1897 przeniesiono K-a na stanowisko kierownika wiejskiej szkółki ludowej w Kocobędzu niedaleko Cieszyna, gdzie pracował do r. 1919. Założył w tej wsi Kółko Rolnicze, Straż Pożarną i Kasę Raiffeisena. Wiele czasu i uwagi poświęcał pracy w PTP, zyskując mu nowych członków i wygłaszając w jego kołach odczyty z zakresu pedagogiki, metodyki oraz historii i literatury polskiej. W niepodległej Polsce od r. 1919 pracował w Komisji Szkolnej Śląska Cieszyńskiego, a po jej likwidacji w r. 1922 pełnił obowiązki zastępcy inspektora szkolnego w Cieszynie. Z dn. 1 II 1929 r. przeszedł w stan spoczynku. Odznaczony był Krzyżem Oficerskim Polonia Restituta i Krzyżem Niepodległości. Z artykułów wspomnieniowych K-a, ogłoszonych drukiem, na wymienienie zasługują: Początki polskiej organizacji nauczycielskiej na Śląsku („Mies. Pedagog.” 1922 nr 12 s. 309–13), Początki Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego na Śląsku („Dzien. Cieszyński” 1924 nr 72–5, 77–80; przedruk w: „Wspomnienia Cieszyniaków” W. 1964 s. 114–26), Wspomnienia sprzed laty 40 („Mies. Pedagog.” 1932 nr 1 s. 12–24). Zmarł K. 5 VI 1939 r. w Cieszynie.
Przez małżeństwo z Anną z Michejdów wszedł K. w bliższe kontakty z jej braćmi, wybitnymi działaczami narodowymi i społecznymi na Śląsku Cieszyńskim. Z synów jego Jerzy był ekonomistą (pracował w Tow. Oszczędności i Zaliczek w Cieszynie, po drugiej wojnie światowej był kierownikiem Kasy Spółdzielczej w Cieszynie, członkiem Rady Krajowej i przewodniczącym Rady Wojewódzkiej Związku Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowych w Katowicach, zmarł w marcu 1959), Władysław (1892–1941) był redaktorem i publicystą (redaktor „Dzien. Cieszyńskiego”, a później „Polski Zach.”, napisał głośną w swoim czasie na Śląsku Cieszyńskim sztukę sceniczną „Szczep Piastowy”), a Stanisław (1898–1940), doktor filozofii, był nauczycielem gimnazjalnym, a następnie urzędnikiem w Wydziale Oświecenia Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego. Władysław i Stanisław zaginęli w północnej Karelii w czasie drugiej wojny światowej.
Mazurek J., Zasłużona rodzina nauczycielska, „Zwrot” 1966 nr 3; Ogrodziński W., Dzieje piśmiennictwa śląskiego, Kat. 1965; – Wspomnienia Cieszyniaków, W. 1964; – „Dzien. Zach.” 1959 nr 56; „Ewang. Poseł Cieszyński” 1939 nr 25; „Głos Stanu Średniego” 1939 nr 23; „Ilustr. Kur. Codz.” 1932 nr 32; „Mies. Pedagog.” 1929 nr 12 s. 308–9, 1939 nr 6/7 s. 161–3 (nekrolog i fot.); „Polska Zach.” 1939 nr 163 s. 4 (portret); – Informacje córki Zofii Kubiszówny.
Ludwik Brożek