Romański Jerzy (1909–1968), architekt. Ur. 9 VII w Żytomierzu, był synem Zygmunta, prawnika, i Jadwigi z Scheitzów.
R. uczył się w gimnazjum Kazimierza Kulwiecia w Warszawie, a następnie od r. 1921 w Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Bydgoszczy, gdzie zdał maturę w r. 1927. W l. 1927–35 studiował na Wydz. Architektury Politechn. Lwow. z roczną przerwą w l. 1932–3 na służbę wojskową. W czerwcu 1935 otrzymał dyplom inżyniera architekta. W l. 1935–9 pracował w atelier grafiki Polskiej Agencji Telegraficznej (PAT), wykonywał projekty w pracowniach architektów i drobne projekty własne a także był zastępcą kierownika budowy Funduszu Kwaterunku Wojskowego. W r. 1938 w konkursie na projekt Domu Polonii Zagranicznej na Wybrzeżu Gdańskim w Warszawie R. wspólnie z Janem Galinowskim uzyskał II nagrodę i skierowanie projektu do realizacji (gmach wybudowano w r. 1939). W kampanii wrześniowej 1939 r. R. dowodził w stopniu podporucznika plutonem w 205 p.p. Wzięty do niewoli przebywał do r. 1945 w obozie jenieckim Oflag VII Murnau. Współpracował z teatrem obozowym, wykonał dekoracje do 30 sztuk. Brał też udział w międzynarodowym konkursie dla jeńców wojennych, uzyskując III nagrodę za projekt na pomieszczenie dla rodziny w okolicach zniszczonych przez wojnę i I nagrodę, wspólnie ze Zbigniewem Ihnatowiczem i Jerzym Sołtanem, za projekt na mały ośrodek wiejski. W l. 1945–6 współpracował R. z teatrem polskim YMCA działającym na terenie Niemiec, wykonując dekoracje i projekty kukiełek.
Do Polski wrócił R. w październiku 1946. Od lutego 1947 do stycznia 1948 pracował jako scenograf w Miejskich Teatrach Dramatycznych w Warszawie a równocześnie od lipca 1947 był referentem działu architektury w Dep. Plastyki Min. Kultury i Sztuki. W r. 1947 wraz z Z. Ihnatowiczem i Heleną Morsztynkiewiczową projektował opracowania urbanistyczne dwu osiedli Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej: «Młociny» i «Ochota». Oba te projekty nie były realizowane. W r. 1948 wspólnie z Mikołajem Kokezowem projektował i brał udział w realizacji pawilonów wystawowych Wystawy Ziem Odzyskanych we Wrocławiu (część problemowa, dział przemysłu), a w r. 1949 (wspólnie z Kazimierzem Husarskim i Ihnatowiczem) projektował Część I Polskiej Wystawy Przemysłu Lekkiego w Moskwie. Od września 1948 do r. 1963 był R. kierownikiem pracowni architektonicznej w Warszawskim Biurze Projektów Budownictwa Przemysłowego a następnie pracował w Biurze Studiów i Projektów Typowych Budownictwa Przemysłowego. Wykonał projekty Fabryki Samochodów Osobowych (FSO) w l. 1948–50 i Elektrociepłowni na Żeraniu w Warszawie oraz Zakładów Naprawy Taboru Kolejowego w Mińsku Mazowieckim. W r. 1955 na wystawie «Postęp techniczny w służbie człowieka» w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie organizował dział hutnictwa i chemii, w t.r. wspólnie z Pawłem Bujnickim wykonał projekt dekoracji na Festiwal Młodzieży. T.r. za osiągnięcia w dziedzinie architektury przemysłowej otrzymał, wraz z Ihnatowiczem, nagrodę państwową II stopnia. W r. 1956 (grudzień) rozpoczął pracę pedagogiczną w Politechnice Warszawskiej w Katedrze Projektowania Architektury Przemysłowej Wydz. Architektury (do r. 1961 był adiunktem, następnie do 30 IX 1967 wykładowcą). W konkursach architektonicznych otrzymał II nagrodę za projekt wieżowców «Społem» i Państwowego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych (PZU), I nagrodę za projekt budynku Centralnego Domu Towarowego na rogu ul. Brackiej i Al. Jerozolimskich (kierował też pracami budowlanymi) oraz III nagrodę za projekt gmachu Teatru Narodowego w Łodzi. Wszystkie te projekty robił wspólnie z Ihnatowiczem. W r. 1958 otrzymał od Komitetu do Spraw Urbanistyki i Architektury dwie nagrody II stopnia za wykonane wraz z zespołem projekty Zakładów Przemysłu Wełnianego w Toruniu oraz Wytwórni Filmów Fabularnych w Białołęce Dworskiej koło Warszawy. Za zrealizowany projekt Zakładów Włókien Sztucznych «Elana» w Toruniu otrzymał wraz z zespołem w r. 1964 nagrodę I stopnia Min. Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych a także nagrodę honorową VIII Biennale Architektów w San Paulo (Brazylia). Brał również udział jako juror w konkursach architektonicznych, m. in. na gmach muzeum sztuki współczesnej w Skopje (Jugosławia).
R. wchodził w skład zespołu projektantów, który otrzymał nagrodę za projekt ekspozycji budownictwa i przemysłu materiałów budowlanych na 34 Targach Poznańskich w r. 1965. Projektował pawilony i ekspozycje na targach i wystawach zagranicznych m. in. w Pekinie, Casablance, Salonikach i Lipsku. Za zrealizowany projekt pawilonu na Międzynarodowych Targach w Hannowerze otrzymał w r. 1966 nagrodę II stopnia Min. Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych. W r.n. wyróżniony został projekt pawilonu, opracowany przez R-ego dla wystawy polskiej w Trypolisie. Odznaczony był m. in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 4 I 1968 i pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
R. ożeniony był z Zofią z Serkowskich, 1. v. Woyzbunową (1901–1972), artystką plastyczką, architektem wnętrz, w czasie wojny żołnierzem Armii Krajowej.
Małżeństwo było bezdzietne.
Enc. Warszawy; – Nagrody państwowe w l. 1948–1980, Wr. 1983; Warszawska Szkoła Architektury 1915–1965, W. 1967; – „Życie Warszawy” 1968 nr 7 s. 10; – Arch. Politechn. Warsz.: Akta personalne, teczka nr 2530; – Materiały osobiste R-ego w posiadaniu jego bratowej, Krystyny Romańskiej; – Informacje Zbigniewa Ihnatowicza (W.) i Stanisława Jankowskiego z W.; – Bibliogr. dot. żony: Artyści plastycy okręgu warsz. ZPAP 1945–70; – „Życie Warszawy” 1972 nr 291; – IS PAN w W. Mater. do Słownika Artystów Polskich.
Stanisław Konarski