Skórnicki Jerzy (1928–1980), wydawca. Ur. 1 I w Siedlcach, był synem Stanisława Skurko lub Skórko (nazwisko zmienione w okresie międzywojennym), pochodzącego z chłopskiej rodziny na Lubelszczyźnie, starszego sierżanta, kreślarza w wydz. kartograficznym sztabu IX Dyw. Piechoty w Siedlcach, w czasie drugiej wojny światowej żołnierza Armii Krajowej (AK), i Janiny z domu Drabio. Starszy brat S-ego Wiesław zginął w r. 1943 w potyczce oddziału AK z Niemcami koło wsi Perlejewo.
Podczas okupacji niemieckiej S. pracował jako pomocnik sklepowy w hurtowni towarów spożywczych i uczył się drogą samokształcenia. Po wojnie został warunkowo przyjęty do IV kl. Gimnazjum Biskupiego w Siedlcach (potem państwowe), maturę uzyskał w r. 1947 i w t. r. rozpoczął studia polonistyczne na UJ. Należał do zarządu Koła Polonistów i Slawistów, na drugim roku studiów wstąpił do Związku Akademickiej Młodzieży Polskiej, wchodził w skład Centralnego Zespołu Naukowego tej organizacji i uczestniczył w kolejnych zjazdach polonistycznych kół naukowych. W kwietniu 1951 został kandydatem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR), po przyjęciu w listopadzie 1952 był członkiem jej Komitetu Uczelnianego, licznych uniwersyteckich komisji i ciał przedstawicielskich. Magisterium uzyskał w r. 1952 na podstawie pisanej pod kierunkiem Kazimierza Wyki pracy o „Fantazym” Juliusza Słowackiego. Poprzedził wstępem wydanie tego dramatu (W. 1953) i napisał posłowie do „Ojca zadżumionych” (W. 1954). Jeszcze przed uzyskaniem dyplomu, w r. akad. 1950/1, został asystentem w Katedrze Historii Literatury Polskiej i nadal pracował w tym charakterze do r. 1954. Publikował od r. 1950 liczne recenzje z nowości literatury polskiej i przekładowej (zwłaszcza czeskiej i słowackiej) w „Po prostu”, „Wsi”, „Nowej Kulturze”, od r. 1953 przeważnie w „Życiu Literackim” i „Dzienniku Polskim”, w r. 1954 prowadził stałą rubrykę krytyczną w „Echu Krakowa”. W lutym 1953, zachęcony przez Aleksandra Słapę, objął stanowisko kierownika redakcji literatury klasycznej w nowo utworzonym w Krakowie Wydawnictwie Literackim (WL). Przy jego udziale organizacyjnym i redakcyjnym ukazały się najpierw 7-tomowe „Dzieła wybrane” I. Maciejowskiego-Sewera (wspólnie z S. Frybesem, 1955), potem kolejno 12-tomowe „Pisma wybrane” M. Bałuckiego (wspólnie z T. Drewnowskim i A. Zygą, 1956; posłowie S-ego do „Pańskich dziadów”), 4-tomowe „Dzieła wybrane” W. Łozińskiego (wspólnie z S. Frybesem, 1956; posłowie S-ego do „Zaklętego dworu”), 11-tomowe „Dzieła wybrane” W. S. Reymonta (wspólnie z H. Markiewiczem, 1955–6, wznowione w 12 t. 1957; posłowie S-ego do „Chłopów”), 16-tomowe „Dzieła wybrane” G. Zapolskiej (wspólnie z T. Weissem, 1957–8), wreszcie 20-tomowe „Dzieła” W. Sieroszewskiego (wspólnie z A. Lamem, 1958–63). Inicjowane przez niego wydania, powierzane zarówno doświadczonym, jak młodszym filologom, odznaczały się starannym opracowaniem tekstu; przy ich przygotowaniu ukształtował się wysoce kompetentny zespół redakcyjno-edytorski.
Szersze pole działalności uzyskał S. po otrzymaniu w listopadzie 1958 nominacji na stanowisko redaktora naczelnego, a w sierpniu 1964 dyrektora WL. Cechowała go wielka pracowitość, skrupulatność, a przy tym ambicja zawodowa i zrozumienie potrzeb wydawniczych literatury pięknej i humanistyki. Przyczynił się do znacznego rozbudowania repertuaru WL w zakresie literatury klasycznej (m. in. krytyczne edycje: „Dzieła” W. Orkana pod red. S. Pigonia, 16 t. 1960–72, „Dzieła zebrane” S. Wyspiańskiego pod red. L. Płoszewskiego, 14 t. 1961–6, z udziałem S-ego w obu komitetach redakcyjnych) i współczesnej (m. in. kolekcja literatury iberoamerykańskiej), krytyki literackiej i nauk humanistycznych, zwłaszcza literaturoznawstwa (m. in. «Biblioteka Studiów Literackich» pod red. H. Markiewicza, realizowana wspólnie z Państwowym Instytutem Wydawniczym ), historii i historii sztuki, w tym cracovianów.
Równocześnie S. pełnił rozliczne funkcje, zarówno partyjne (w komisji prasy i wydawnictw, potem komisji kultury Komitetu Wojewódzkiego PZPR), jak związkowe (w ciągu paru kadencji był członkiem Zarządu Głównego Związku Zawodowego Pracowników Książki, Prasy i Radia, członkiem Zarządu Głównego i wiceprzewodniczącym Polskiego Tow. Wydawców Książek) i samorządowe (w komisji kultury Miejskiej Rady Narodowej, od r. 1965 jako radny dzielnicowej Rady Narodowej Stare Miasto w Krakowie). W r. 1964 otrzymał nagrodę m. Krakowa za upowszechnianie kultury. Od r. 1967 wchodził w skład redakcji „Miesięcznika Literackiego”. Reprezentował wydawców w Komitecie Nauk o Literaturze Polskiej PAN. Opracował wraz z J. Kajtochem antologię „Czy mały realizm?” (W. 1967), a potem kolejne „Debiuty poetyckie 1944–60, Wiersze, autointerpretacje, opinie krytyczne” (W. 1972) i „Rodowody” (W. 1974).
Był to najbardziej twórczy i samodzielny okres w pracy zawodowej S-ego. Kierowane przez niego wydawnictwo poświęcało wiele uwagi autorom krakowskim i «galicyjskim», ułatwiało start miejscowym debiutantom, ale uzyskało też rychło rangę oficyny o znaczeniu ogólnopolskim. S. uważał, że wydawnictwo, zobowiązane do roli mecenasa, powinno samo wygospodarować środki na ten cel, nie musi natomiast być źródłem zysków. Stał się z czasem jednym z najwybitniejszych ekspertów w sprawach wydawniczych. Przywiązywał dużą wagę do «przywrócenia na rynku czytelniczym serii masowych, tanich książek» poprzez współdziałanie wydawnictw (wywiad W. Maciąga, „Życie Liter.” 1958 nr 47). W artykule Konsylia i konsyliarze („Kultura” 1963 nr 29) sygnalizował pogorszenie się sytuacji wydawniczej literatury pięknej wobec wzmożonej produkcji podręczników bez zwiększenia przydziału papieru. Trudności we współpracy z drukarniami omówił w artykule Kompleks poligraficzny wydawców („Mies. Liter.” 1966 nr 3). Jako zwolennik koordynacji poczynań w zakresie najpilniejszych potrzeb, m. in. przez powoływanie międzywydawniczych zespołów, wystąpił w artykułach Problemy programowania wydawniczego (tamże, 1969 nr 1) i O perspektywiczny program ruchu wydawniczego („Przegl. Księgarski i Wyd.” 1969 nr 2).
We wrześniu 1970 otrzymał nominację na stanowisko dyrektora utworzonego wówczas Zjednoczenia Przedsiębiorstw Wydawniczych (Naczelny Zarząd Wydawnictw) przy Min. Kultury i Sztuki i przeniósł się do Warszawy. Rozwinął starania o poprawę kompetencji filologicznych i materialnego zaplecza wydawnictw. Zapoczątkował międzywydawniczą «Bibliotekę Klasyki Polskiej i Obcej», a obok niej wychodzącą w formacie kieszonkowym «Bibliotekę Literatury XXX-lecia». W artykule Jak gospodarują wydawcy („Życie Liter.” 1971 nr 15) krytycznie odniósł się do sytuacji, w której wydawca nie może elastycznie reagować na popyt czytelniczy i traci w ten sposób jeden z najważniejszych sprawdzianów swojej działalności. Zaznaczał zarazem, że Naczelny Zarząd Wydawnictw «nie stanowi supernaczelnej redakcji» i nie ogranicza swobody poszczególnych oficyn. W r. 1971 uczestniczył w spotkaniu czechosłowackich wydawców, polonistów i tłumaczy literatury polskiej w Pradze. Z funkcji dyrektora został odwołany w maju 1972, po objęciu ministerstwa przez Stanisława Wrońskiego. W październiku t. r. otrzymał na wniosek Włodzimierza Sokorskiego stanowisko redaktora naczelnego programów literackich Polskiego Radia, w styczniu 1974 również sekretarza programów artystycznych. Szczególną uwagę poświęcił wtedy słuchowiskom literackim, sam wygłaszał wstępy do niektórych i wypowiadał się o nich w prasie. Pragnął jednak wrócić do swojego właściwego zawodu i w kwietniu 1975 objął stanowisko redaktora naczelnego w PIW, gdzie szczególną troską otaczał «Bibliotekę Krytyki Literackiej» i wspierał starania o utworzenie serii «Bibliotheca Mundi». W obszernym artykule O potrzebie klasyki z pozycji kuchni wydawniczej i śmietnika wydawniczego („Mies. Liter.” 1979 nr 5) zajął się m. in. warunkami realizacji opracowanej przez Komitet Nauk o Literaturze Polskiej PAN listy potrzeb w zakresie wydań krytycznych na poziomie akademickim i apelował «o polonistyczne pospolite ruszenie na rzecz odbudowy literackiej tekstologii». Od r. 1971 był członkiem Rady Naukowej Biblioteki Narodowej w Warszawie. Zmarł 30 X 1980 w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Komunalnym na Powązkach w Warszawie. Był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1964), Krzyżem Kawalerskim (1969) i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1976).
Z małżeństwa (zawartego w r. 1954) z Bożeną Zagórską (adoptowaną córką Jerzego Zagórskiego), dziennikarką, miał S. córkę Joannę (ur. 1956), romanistkę.
Fot. w: „Kierunki” 1975 nr 4, „Nowe Książki” 1978 nr 9, „Tydzień” (P.) 1976 nr 25; – Pol. Bibliogr. Liter. za l. 1950–81; Zychowiczowa S., Skręt R., Bibliografia publikacji Wydawnictwa Literackiego [19]53–[19]72, Kr. 1973; – Nekrologi: „Dzien. Pol.” 1980 nr 237, 239, „Gaz. Połudn.” 1980 nr 245 (O. Jędrzejczyk, fot.), „Kulisy” 1980 nr 46 (A. Bukowska), „Mies. Liter.” 1981 nr 2 (A. Lam), „Nowe Książki” 1980 nr 22 (Z. Macużanka, fot.), „Przegl. Księgar. i Wyd.” 1981 nr 1 (S. Bębenek, W. Loranc); „Życie Liter.” 1980 nr 45 (A. Kurz) [fot.] nr 256, 258, 260, 264–5, „Życie Warszawy” 1980 nr 256, 258, 260, 264–5; – Akta osobowe S-ego w WL, Min. Kultury i Sztuki i PIW.
Andrzej Lam