Jerzy z Drohobycza (zm. 1494), lekarz, astronom, profesor uniwersytetu w Bolonii i Krakowie. Ur. ok. 1450 w ubogiej rodzinie mieszczańskiej, syn Michała Donata Kotermaka (jak brzmiało jego prawdziwe nazwisko), we współczesnych źródłach, głównie za granicą, występował zwykle jako Jerzy z Rusi lub Jerzy ze Lwowa (Georgius de Russia, Georgius de Leopoli). Studia uniwersyteckie rozpoczął w Krakowie (immatrykulacja w półr. zim. 1468/9), uzyskując w dwa lata później bakalaureat, a ok. Nowego Roku 1473 mistrzostwo sztuk wyzwolonych. Według przypuszczeń L. A. Birkenmajera, m. in. w oparciu o relację W. Jecceliusa (1544), wkrótce po promocji krakowskiej, być może w ślad za swym kolegą ze szkolnej ławy Mikołajem Wodką z Kwidzynia, miał wyjechać na Węgry, prawdopodobnie do Bratysławy, gdzie przez pewien czas miał wykładać w założonej przez Macieja Korwina Akademii Istropolitańskiej. Przypuszczalnie ok. r. 1475–6, zapewne razem z Mikołajem Wodką, znalazł się we Włoszech, podejmując studia lekarskie w Bolonii, które w kilka lat później uwieńczył tytułem doktora medycyny. Trudności materialne, jakie mu towarzyszyły od początków jego drogi życiowej, skłoniły go wkrótce po przyjeździe do Włoch do szukania protekcji u przebywającego wówczas w Rzymie znanego humanisty i kortezana Mikołaja Czepla, przez którego starał się wyjednać prezentę na jakieś beneficjum w kraju lub rekomendację na dwór «kardynała lub biskupa» interesującego się astrologią; już wówczas ofiarowywał swe usługi w układaniu prognostyków i horoskopów astrologicznych. Pewną poprawę w sytuacji życiowej J-ego przyniosło zapewne powołanie go w r. 1478/9 na pomocniczą lekturę astronomii («astronomiam de mane») w Uniwersytecie Bolońskim; na katedrze tej wykładał, z jednoroczną przerwą w r. n., do r. 1481/2, osiągając na zakończenie swej kariery uniwersyteckiej godność rektora «artystów i medyków» Studium Bolońskiego.
Z działalnością J-ego jako lektora astronomii wiązały się dwa, opracowane przezeń na terenie Włoch, prognostyki astrologiczne, zachowane w rękopiśmiennej kopii H. Schedla w Bibliotece Monachijskiej (Clm. 647 s. 103–26): Iudicium na rok 1478, ułożone w Bolonii z końcem r. 1477 oraz wydane drukiem w Rzymie przez E. Silbera (7 II 1483), Iudicium prenosticon Anni MCCCCLXXX III… magistri Georgii Drohobicz de Russia almi studii Bononiensis artium et medicinae docioris. Ten ostatni utwór ze względu na osobę autora oraz zawarte w nim szczegóły dotyczące geografii i fizjografii Rusi wzbudził żywe zainteresowanie historiografii ukraińskiej i rosyjskiej, która uważa J-ego za pierwszego autora książki drukowanej, pochodzącego z terenów Rusi Halickiej. Obok zachowanych prognostyków ogłosił J. lub przygotowywał nie znane dziś Vaticinium z okazji zaćmienia słońca w dn. 29 VII 1478 r., ponadto Biblioteka Arsenału w Paryżu przechowuje dotąd nie zidentyfikowaną Liber prophetiarum… Georgii de Rossia, być może odpis jednego z judiciów na rok 1478 lub 1483.
Praktyczne uprawianie astrologii wieszczbiarskiej wprowadziło J-ego w krąg licznych w tym czasie na terenie Włoch miłośników i mecenasów tej gałęzi wiedzy. Dedykacja prognostyku na r. 1478 świadczy, że pozostawał w jakichś kontaktach z domem Bentivogliów w Bolonii (ks. Janem II), łączyły go również z tego tytułu bliższe stosunki z dworem książąt d’Esté w Ferrarze, wreszcie przez pewien czas pełnił obowiązki nadwornego astrologa na dworze margrabiego Montferratu.
Powróciwszy do kraju (przed listopadem 1487) z tytułem doktora medycyny, zapewne rychło przeprowadził inkorporację do Wydziału Lekarskiego, skoro już z początkiem półr. letn. 1488 (21 V) otrzymał od uniwersytetu w dożywocie plac pod budowę domu obok Bursy Węgierskiej. Prawdopodobnie w tym samym semestrze rozpoczął wykłady na Wydziale Lekarskim, udzielając nadto – jak się zdaje po bursach – lekcji prywatnych (resumptiones), m. in. z dziedziny astrologii. Do końca życia związany z uniwersytetem, trudnił się również praktyką lekarską, m. in. jako medyk na dworze Kazimierza Jagiellończyka; posiadał nadto, już przed r. 1488, kilka beneficjów kościelnych: scholasterię kruszwicką i prebende w Zimnej Wodzie k. Lwowa. Wyraźnych śladów jego powiązań ze współczesnym ruchem humanistycznym Krakowa nie posiadamy, choć nie wykluczone, że mogły go łączyć jakieś stosunki z kołem Kallimacha, a następnie kręgiem K. Celtisa. Zmarł J. w Krakowie 4 II 1494 r., ustanawiając egzekutorem swego testamentu mgra Wojciecha z Pniew, który już w r. 1488 – być może w związku z chwilowym wyjazdem z Krakowa – zastępował jego interesy przed sądem rektorskim.
Gesammtkatalog der Wiegendrucke, 9060; Zinner E., Verzeichnis d. astronomischen u. astrologischen Handschriften d. deutschen Kulturgebietes, München 1925 nr 9118; – Pomijając starsze repertoria i wydawnictwa materiałowe J. Majera, S. Kośmińskiego, A. Karbowiaka, A. Bednarskiego na wymienienie zasługują: Birkenmajer A. L., Mikołaj Wodka z Kwidzynia zwany Abstemius lekarz i astronom polski XV stulecia, „Roczniki Tow. Nauk. w Tor.” T. 33: 1926 s. 18 i passim (najobszerniejszy zarys biograficzny J-ego); Gabotto F., Nuove ricerche e documenti sulla astrologia alia corte degli Estensi, Torino 1891 s. 28; Isajewicz J. D., Jerzy z Drohobycza we Włoszech i w Krakowie, „Mpol. Studia Hist.” R. 6: 1964 z. 3/4 (tu przegląd literatury ukraińskiej i rosyjskiej dotyczącej J-ego); Kot S., Relazioni secolari della Bologna con Polonia, Bologna 1949; Lachs J., Kronika lekarzy krakowskich do końca XVI w., „Arch. do Dziej. Liter.” T. 12: 1910 s. 109; Malagola C, Monografie storiche sullo Studio Bolognese, Bologna 1888 s. 175; Morawski, Historia UJ, II 101; Thorndike L., A History of magical and experimental science, New York 1923 IV 451; – Acta rectoralia, 1 nr 1146 i passim; Conclusiones Univ. Crac, s. 56; Dallari U., I Rotuli dei Lettori, Legisti et Artisti delio studio Bolognese, Bologna 1888 s. 107 i n.; Księga radziecka miasta Drohobycza 1542–1563, Wyd. H. Polaczkówna, Lw. 1936 s. LXXV; Liber diligentiarum, s. 4; – B. Jag.: rkp. 6394 k. 27.
Red.