Ocieski Joachim h. Jastrzębiec (ok. 1562–1613), starosta olsztyński, rotmistrz wojsk kor., kasztelan sądecki. Był najmłodszym z dzieci Jana (zob.) i Zofii z Marszowic. W l. 1570–1 uczył się jako gracjalista Collegium Maius pod kierunkiem profesora Uniw. Krak. Stanisława Sokołowskiego. Przy okazji prowadzenia spraw majątkowych brata Jana, starosty olsztyńskiego, wszedł (ok. r. 1582) w bliskie związki z Janem Zamoyskim. W czerwcu 1583 brał udział w uroczystościach z okazji ślubu Zamoyskiego z Gryzeldą Batorówną: w budzącym podziw orszaku zajmował siódme miejsce jako Cupido, jadąc na wozie zaprzęgniętym w 6 koni. Wówczas 23 VI przyznał mu król, scedowane przez brata Jana, starostwo olsztyńskie. Objęcie starostwa spotkało się z oporem poddanych, którzy konno i zbrojnie zaatakowali służbę O-ego, reprezentującą go w akcie wwiązywania przez komornika królewskiego na ratuszu w Olsztynie (20 VII).

Działalność polityczną rozpoczął O. w okresie 3. bezkrólewia. W dn. 8–9 V 1587 brał udział w popisie szlachty pod Proszowicami i podpisał podjęte wówczas uchwały. Na sejmie elekcyjnym t. r. 24 VIII został wybrany przez partię zygmuntowską na jednego z posłów, którzy mieli zawiadomić Zygmunta Wazę o przyznaniu mu polskiej korony, ostatecznie jednak nie wszedł do składu tego poselstwa. Jako rotmistrz jazdy polskiej (100 koni) pociągnął z Zamoyskim przeciw arcks. Maksymilianowi. W bitwie pod Byczyną (24 I 1588) zajmował pozycję w 2. linii na lewym skrzydle i wziął udział w starciu, które zadecydowało o wygranej Zamoyskiego (rozbicie pułku węgierskiego). Dn. 30 I t. r. przybył do Krakowa i składał na zamku relację z odniesionego nad arcyksięciem zwycięstwa. W l. 1589–92 miał O. rotę husarską (w sile ok. 200 koni) w wojsku kwarcianym. Wiosną 1589 posłował na sejm z woj. sandomierskiego, w sierpniu t. r. uczestniczył w odparciu najazdu Tatarów na Ruś, a później, gdy Zamoyski czynił we Lwowie nowe zaciągi, sejmik deputacki w Proszowicach (11 IX) wybrał O-ego na jednego z trzech rotmistrzów, którzy mieli iść z pomocą hetmanowi, wiodąc siły w ilości 1 000 konnych i 500 pieszych.

W okresie narastającego konfliktu między Zamoyskim a królem O. należał do oddanych stronników Zamoyskiego. Dn. 15 II 1590 na sejmiku przedsejmowym w Proszowicach znalazł się wśród proponowanego przez woj. krakowskiego Mikołaja Firleja kompromisowego kompletu posłów. W jesieni t. r. nuncjusz Annibal z Kapui donosił w jednej ze swych relacji, iż O. jest jednym z trzech lansowanych wówczas przez Zamoyskiego kandydatów do tronu na wypadek bezkrólewia. Na sejm 1590/1 r. posłował O. z woj. krakowskiego i wystąpił na nim, obok Jana Szczęsnego Herburta z Fulsztyna, jako jeden z głównych obrońców Zamoyskiego. Uczestniczył w zjeździe lubelskim, 9 IV 1592, zwołanym z wspólnej inspiracji zamoyszczyków (popularystów) i maksymilianistów, na którym ujawniono porozumienie Zygmunta III z arcks. Ernestem. Wg R. Heidensteina wybrano go wówczas na jednego z posłów wysłanych do króla przez obecnych na zjeździe regalistów. Przejście O-ego na pozycje regalistyczne potwierdza jego udział w ugodowo nastawionym sejmiku w Opatowie, 9 VIII 1592, z którego wybrano go na posła na sejm inkwizycyjny, a także przyznanie mu przez Zygmunta III (10 VI 1593) należnego skarbowi królewskiemu dochodu ze starostwa olsztyńskiego. Związanie działalności politycznej O-ego z woj. sandomierskim nastąpiło m. in. zapewne w wyniku jego małżeństwa z Anną Mielecką, starościanką sandomierską, i zacieśnienia związków ze szwagrem Stanisławem Tarnowskim, kasztelanem sandomierskim. Z woj. sandomierskiego posłował O. na sejm 1597 r. i referował stanowisko sandomierzan w sprawie zagrożenia tureckiego: postulował utrzymanie pogotowia wojennego na granicy, wzmocnienie skarbu pospolitego, głosował za uchwaleniem poboru i żądał pomocy Litwinów. W r. 1599 wyjechał O. do Włoch; był t. r. w Padwie i wpisał się do albumu nacji polskiej tamtejszego uniwersytetu, następnie udał się do Rzymu. W podróży tej, mającej charakter pielgrzymki na uroczyste obchody roku jubileuszowego, towarzyszyła mu żona.

O. posłował na sejm 1605 r. z woj. sandomierskiego. W czasie zjazdu szlachty pod Lublinem, w czerwcu 1606, pełnił obowiązki marszałka Trybunału Kor. Dn. 6 VI wezwany, wraz z innymi deputatami Trybunału, do przyłączenia się do przygotowującej rokosz szlachty, odmówił, zasłaniając się powinnościami sędziego. Zadeklarował jednak poparcie dla zjazdu i powziętych na nim uchwał. Na zjazd rokoszowy do Sandomierza przybył zapewne w otoczeniu Stanisława Tarnowskiego, wówczas kasztelana sandomierskiego, i starał się z nim ściśle współdziałać. Dn. 10 VIII t. r. został wybrany na jednego z deputatów porządkowych, zapewne więc brał udział w przygotowywaniu wszystkich artykułów, łącznie z aktem Konfederacji Generalnej. Był wysuwany przez senatorów na marszałka zjazdu, ale kandydatura jego została storpedowana przez szlachtę. W dn. 14 VIII, kiedy miano przystąpić do wyboru marszałka wojewódzkiego koła rokoszowego, przybył w otoczeniu Tarnowskiego wiodąc zbrojny oddział. Poparł energicznie Tarnowskiego w czasie starcia z radykalną częścią szlachty i przyczynił się do uchwały, na mocy której – obok marszałka koła sandomierskiego, na którego obrano Jakuba Sienieńskiego – wybrano także starszego, w osobie Tarnowskiego. W styczniu 1607 należał do przeciwników kontynuowania rokoszu, przebywał w otoczeniu króla w Krakowie i protestował przeciw opozycji, która nie dopuściła do odbycia roków ziemskich. Na sejm 1607 r. posłował z woj. sandomierskiego. Wyznaczono go na jednego z komisarzy do rewidowania skarbu i klejnotów koronnych, a także do powołanej na okres tygodnia przy królu komisji w celu «uspokojenia» rokoszu.

Dn. 26 III 1608 został O. mianowany kasztelanem sądeckim. W akcie nominacji podkreślono jego oddanie dla króla oraz zasługi w walkach z Tatarami. Po raz ostatni był na sejmie 1609 r. i wszedł do komisji ustanowionej w celu uregulowania kwestii spornych na pograniczu śląsko-węgierskim.

Sytuacja majątkowa O-ego nie przedstawiała się początkowo zbyt korzystnie. Zdaje się, iż dopiero w r. 1585 wydzielono mu część ojcowizny, mocno jednak zadłużonej w wyniku gospodarki matki i brata Jana, były to m. in. wieś Gnojnik i części we wsiach Łopuszna i Chronów w pow. czchowskim, kompleks dóbr Czechowice w Księstwie Cieszyńskim (zadłużony na sumę 13 000), Bochotnica, Stok i Wierzchomin w woj. lubelskim oraz dwór w Krakowie przy ul. Grodzkiej (który 20 V 1596 został odeń kupiony przez króla za 12 000 złp. dla krakowskich jezuitów). Główną siedzibą O-ego był przez długi czas zamek olsztyński, o którego stan rzetelnie się troszczył (m. in. odrestaurował dwór na «wysokim zamku», wystawił murowane stajnie). Na zasadniczą poprawę pozycji majątkowej O-ego wpłynęło małżeństwo z Mielecką, dziedziczką bogatych dóbr w woj. sandomierskim, tj. trzeciej części Mielca z ośmioma wsiami, Rzochowa z przyległymi wsiami i zamku Rzemień. Z czasem wszedł O. w posiadanie głównego dziedzictwa po ojcu w pow. proszowskim, tj. wsi: Cerekiew, Wrzępia, Bieńkowice, Czasławice i Kraszawa (1608). Zmarł O. w r. 1613 i został pochowany w Cerekwi 23 IV t. r.

Z małżeństwa z Anną Mielecką, córką Hieronima (zob.), miał córkę Jadwigę.

Estreicher; Niesiecki; – Barycz, Historia UJ; Lepszy K., Rzeczpospolita Polska w dobie sejmu inkwizycyjnego, Kr. 1939; Maciszewski J., Wojna domowa w Polsce, Cz. 1, Wr. 1960; Małkiewicz A., Kościół ŚŚ. Piotra i Pawła w Krakowie – dzieje budowy i problem autorstwa, Zeszyty Nauk. UJ, Prace z Hist. Sztuki, Z. 5, Kr. 1967; Plewczyński M., Bitwa pod Byczyną, Studia i Mater. do Hist. Wojsk., W. 1971 XVII z. 1 s. 153, 156, 162; Schmitt H., Rokosz Zebrzydowskiego, Lw. 1858 s. 216, 227, 229, 480; Strzelecki A., Sejm z r. 1605, Kr. 1921; – Akta sejmikowe woj. krak., I; Arch. nacji pol. w uniw. padewskim, I; Arch. Zamoyskiego, III; Birkowski A. F., Syn koronny albo na pogrzebie… O-ego z Ocieszyna… kazanie, Kr. 1613; Hejdensztejn R., Dzieje Polski, Pet. 1857 II 275, 301; Ossoliński Z., Pamiętnik, Lw. 1879 z. 48; Rokosz Zebrzydowskiego, Wyd. A. Rembowski, W. 1893 cz. 2; Script. Rer. Pol., VII (Wielewicki, Dziennik, I), VIII (Archiwum domu Radziwiłłów), XI (Diariusze sejmowe, 1587), XX (Diariusze sejmu 1597), XXI (Diariusz sejmu 1592); Vol. leg., II 1610, 1638, 1672; – AGAD: Metryka Kor., t. 129 k. 326–327v., t. 133 k. 560–560v., t. 134 k. 380v., t. 140 k. 221v., t. 152 k. 300v.–301; Arch. Państw. w Kr.: Rel. Castr. Crac., t. 7 s. 708–709, t. 9 s. 1137–1139, t. 168 s. 379, Terr. Crac., t. 80 s. 376–378, 975–984; Arch. UJ: rkp. 57 s. 227, 231; Informacje Henryka Kotarskiego na podstawie: AGAD: ASK, Oddz. XLVI rkp. 42 (revisio starostwa olsztyńskiego… dn. 13 VI 1631), ASW oddz. 82 rkp. 6 k. 57–58v., oddz. 86 rkp. 29 cz. III k. 26v., rkp. 34 k. 5v., 54–55v., 141v., 162v; – Informacje Ireny Kaniewskiej.

Halina Kowalska