Baerkman Józef, artysta-malarz i powstaniec 1863 r. Syn dra medycyny Kazimierza i Róży z Rosińskich, urodzony 4 VIII 1838 w Wołożynie. Po skończeniu gimnazjum w Wilnie rozpoczął studja wyższe od medycyny w Moskwie, lecz w pół roku później przeniósł się do Petersburga na wydział matem.-przyrodn. oraz uczęszczał do Akad. Sztuk Pięknych. W październiku 1861 aresztowany za udział w nabożeństwie żałobnem w kościele św. Katarzyny za 5-ciu poległych, spędził trzy miesiące w twierdzach petropawłowskiej i kronsztadzkiej. Po zwolnieniu i przyjeździe do Wilna, zbliżywszy się z braćmi Dalewskimi, brał czynny udział w drukowaniu i kolportowaniu tajnych odezw i pieśni patrjotycznych w języku polskim i litewskim. We wrześniu 1862 wrócił na uniwersytet do Petersburga, lecz na wieść o wybuchu powstania w styczniu 1863 z czwartego kursu prawa zaciąga się pod komendę Zygmunta Mineyki, i po rozbiciu jego partji – do oddziału Ostoi-Czechowicza. Po bitwie pod Rudziszkami 12 X t. r. ciężko ranny w obie nogi i rękę i pochwycony przez chłopów, zawieziony przez nich na stację Rudziszki, został odstawiony do Wilna umieszczony w wojskowym oddziale szpitala św. Jakuba. W czasie badań 2 X i 8 X 1863 nikogo z uczestników działań powstańczych nie wymienił, a w sprawie osób, u których nabywał żywność dla swego oddziału, wprost oświadczył, iż o nich żadnych informacji nie poda. Zachowywał się z godnością i spokojem. Wyrokiem audytoriatu polowego 30 I 1864, potwierdzonego przez Murawiewa, został pozbawiony majątku, szlachectwa, wszelkich praw stanu i zesłany na katorgę na cztery lata. Szedł o kulach na miejsce zesłania, zatrzymywany po drodze w szpitalach. Na początku r. 1865 staje w Nerczyńsku do pracy w kopalniach srebra. Po roku za planowaną ucieczkę zostaje skazany na drugie czterolecie katorgi i przeniesiony do Siwakowej. Zwolniony na zasadzie manifestu ces. w r. 1866, ostatecznie w r. 1870 osiedlił się w Irkucku, gdzie do spółki ze Stanisławem Wrońskim z Warszawy założył pracownię artystyczno-malarską, zdobywając wielką wziętość śród miejscowych Rosjan. Następnie w r. 1877 zamieszkał w Niżnym Nowogrodzie, od r. 1880 w Libawie i od r. 1884 do 1897 w Warszawie na stanowisku rachmistrza kol. żel. warsz.-wiedeńskiej. W tym czasie wyjechał do Monachjum na trzyletnie studja malarskie, a w r. 1900 wrócił do kraju, aby do r. 1914 wraz z bratem Michałem (żonatym z Julją Dalewską, rodz. siostrą Zygmunta Sierakowskiego) przemieszkać w Skierniewicach, gdzie brał żywy udział w Macierzy Szkolnej i Tow. muzyczno-dramatycznem. Zmarł w Warszawie. Pozostawił kilka obrazów z życia Polaków-zesłańców w tajdze syberyjskiej i katordze; m. in. wyróżnia się Grób Sierakowskiego. Zmarł 19 VII 1919.

Z zapisek Konst. Bukowskiego i słów samego artysty.

Michał Brensztejn