Bobrykowicz-Anechożski Kopot’ (Bobrykiewicz, Bobrzykowicz, Bobrykowski) Józef († 1635), przełożony klasztoru św. Ducha w Wilnie, rektor szkoły brackiej tamże, archimandryta wileński, biskup mścisławski, orszański i mohylowski, dyzunita. Pochodził z szlacheckiej rodziny wileńskiej, h. Półkozic, i w Wilnie był uczniem L. Karpowicza. Zdaje się, że kształcił się i w jakichś szkołach zachodnio-europejskich lub polskich. Jako zakonnik słynął z wymowy kaznodziejskiej, wydał drukiem w Jewiu 1625 Kazanie na znamienity pogrzeb WPJ. B. M. Ogińskiego z Kozielska. Jako rektor szkoły podniósł jej znaczenie do tego stopnia, że w niej »strumienia artium liberalium za pilnym staraniem y niemałym sumptem płynąć poczynają«, a uczniowie zjeżdżali się do niej nawet z dalekiego Ostroga. B. został w Warszawie wybrany 15 XI 1632 biskupem, zatwierdzony przez Władysława IV 14 III 1633 z jurysdykcją na całą Białą Ruś. Oddany królowi, użyty został do poselstwa nad Dniepr, celem uspokojenia buntów kozackich. Zawsze ruchliwy i dbały o dobro diecezji, dużo przyczynił się do wzmocnienia prawnego stanowiska dyzunji w granicach Rzeczypospolitej; uchodził za pogromcę nawróconego arcybpa M. Smotryckiego i za prawą rękę metr. P. Mohiły. Schorzały, leczył się w Hołowczynie; gdy dla spraw brackich przybył do Wilna, tutaj nagle zaniemógł, a prosząc usilnie o spowiednika unickiego i powtarzając: »Umieram śmiercią M. Smotryckiego«, wśród objawów otrucia życie zakończył dnia 9 IV 1635. (S. Golubiew wbrew ogólnemu mniemaniu twierdzi, że B. umarł 9 IV 1634). Pochował go metr. P. Mohiła w monasterze brackim św. Ducha w Wilnie, a nieznany autor z okazji tej śmierci wydał treny: »Echo żalu na głos lamentującego…« (Wil. 1635).
Enc. Org.; Prawosł. Bogosł. Enc. Łopuchina, Pet. 1906, VII, 447; Podręczna Enc. Kośc.; Boniecki; Uruski; Estr.; Gołubiew S., Objasn. paragrafy po ist. zap.-russk. Cerkwi (»Kijew. Jep. Wied.« 1893); tenże, Kij. mitr. P. Mogiła, Kij. 1898, II priłoż. 61, 66–74; Guépin A., Saint Josaphat, Poitiers-Paris 1874, II 291–2; Charłampowicz K, Zap.-russk. praw. szkoły, Kazań 1898; Sapunow A., Witeb. Sfarina, Witebsk 1888, t. V, cz. I, s. CLII, 136, 533; Papkow A. A., Bratstwa, Pet. 1900; Chodynicki K., Kościół praw., W. 1934; Archiw zap. russk. un. mitr., Pet. 1897, I; Archeogr. Sbornik II, V; Barącz S., Katalog (rkp.).
Ks. Józefat Skruteń ZSBW