INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Józef Czaplic Szpanowski h. Kierdeja  

 
 
Biogram został opublikowany w 1938 r. w IV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Czaplic Szpanowski Józef, h. Kierdeja († 1655), archimandryta monasteru mileckiego, prawosław. bp łucki i ostrogski (1650–55). Pochodził z licznie rozrośniętej rodziny wołyńskiej, przepojonej zachodnimi wpływami kulturalnymi. Wśród najbliższych krewnych byli żarliwcy błahoczestia i protektorzy arian. Wnuk gorliwego obrońcy prawosławia Teodora, sędziego łuckiego, syn Mikołaja, z działu rodzinnego (w r. 1632) otrzymał m. Kosmaczów. Imię chrzestne nie znane, zakonnego używał nawet w oficjalnych aktach pisanych cyrylicą w brzmieniu polskim »Józef«. Jako ihumen monasteru w Miliczu na Wołyniu (nad rz. Turią na płn. od Kowla) w imieniu metrop. Piotra Mohiły w r. 1639 protestował przeciwko działalności unickiego bpa chełmińskiego Metodego Terleckiego. W tymże roku praw. bp łucki Aleksander Puzyna pragnął go powołać na swego koadiutora z prawem sukcesji. Szlachta wołyńska trzykrotnie na sejmikach łuckich popierała to żądanie. Istotnie po śmierci Puzyny występuje Cz. 23 VI 1650 jako nominat bp łucki, w lipcu tegoż roku używa pełnego tytułu biskupa. Data elekcji, przywileju królewskiego i faktycznego objęcia katedry nie jest znana; w jesieni 1650 metrop. Sylwester Kossow w instrukcji, danej swemu wysłańcowi Staruszewiczowi do króla, uskarżał się, że Cz. dotychczas nie objął biskupstwa. Pięcioletnie rządy Cz-a diecezją łucką przypadły na okres wojen kozackich, toteż o jego działalności administracyjnej niewiele wiadomo. Był zwolennikiem Piotra Mohiły i kontynuatorem jego idei. Wkrótce po jego śmierci Cz. wniósł 20 III 1647 testament zmarłego metropolity do nowogrodz. akt. grodzkich. Jako bp łucki brał udział w synodzie prawosł. w lipcu 1650 w Kijowie. W tymże czasie wraz z innymi bpami prawosł. obowiązuje się corocznie 2 II płacić po 500 złp. na »collegium wielce pożyteczne« w Kijowie »dla ćwiczenia młodzi narodu naszego, która by mogła być Cerkwi św. Wschodniej podporą i usługą«. Troszczył się o zapewnienie praw swym wyznawcom; w tym celu wniósł do akt łuckich przywilej Jana Kazimierza dla dyzunitów z 12 I 1650. Zmarł 23 II 1655.

 

Arch. jug. zap. Ros. cz. I, t. IV, nr 304, s. 751. cz. II, t. I. nr 22, s. 261, nr 25, s. 292, nr 32, s. 370; Pamiatniki Kijew. Komisii, Kijów 1898, II 439, 444; Opisanie arch. uniat. mitrop., I nr 746, II nr 1554, 1734, 1748, 1751, 1786, 1788, 1794, 1795; Petruszewicz, Halic. rusk. liet., Lw. 1874, I 110; Jerlicz J., Latopisiec albo kroniczka, W. 1853, 155; Boniecki, III 270; Enc. Org.; Makarij, XI 546, XII 34–5; Batiuszkow, Wołyń, 165, 174; Czistowicz J., Oczerk istor. zap. rus. cer., Pet. 1884, II 287; Hruszewski M. IX 31, Diewiatisotletie praw. na Wołyni, Żytomierz 1892, 34.

Kazimierz Chodynicki

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Zygmunt III Waza

1566-06-20 - 1632-04-30
król Polski
 

Michał Sędziwój h. Ostoja

1566-02-02 - między 20 V a 12 VIII 1636
alchemik
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.