Śniadecki Józef Konstanty (1799—1859), ziemianin, uczestnik powstania listopadowego, marszałek szlachty powiatu oszmiańskiego.
Ur. 8 VII w Wilnie (ochrzczony 29 VII 1800 w kościele św. Jana), był synem Jędrzeja (zob.) i Konstancji z Mikułowskich (zm. 1830), bratankiem Jana Śniadeckiego (zob.). Miał siostry: Ludwikę (zob. Śniadecka Ludwika), towarzyszkę życia Michała Czajkowskiego (1804—1886, zob.), i Zofię (zob. Balińska Zofia), żonę Michała Balińskiego (zob.).
Ś. dorastał w Wilnie, pozostając pod opieką stryja, Jana. Uczęszczał do Gimnazjum Wileńskiego, które ukończył prawdopodobnie w r. 1814. Studiował następnie prawo i filozofię na Uniw. Wil. Zapewne pod wpływem ojca i stryja zainteresował się przyrodoznawstwem i ekonomią. W okresie studiów opublikował w „Dzienniku Wileńskim” artykuły: O zwierzętach zaginionych (T. 2: 1815), O sile magnesowej (T. 1: 1817) oraz przetłumaczony z języka francuskiego „O bankach wytrącających (d’escompte)” (T. 1–2: 1817). Przyjaźnił się wówczas z Franciszkiem Malewskim i dzięki niemu związał się ze środowiskiem filomatów. Dn. 11 I 1818 został przyjęty do wileńskiego Tow. Szubrawców, przyjmując imię Rustykan. Prawdopodobnie t.r. uzyskał doktorat z filozofii.
Pod koniec r. 1819 przyjechał Ś. ze stryjem Janem do Warszawy i dzięki protekcji ministra sprawiedliwości Król. Pol. Marcina Badeniego objął posadę aplikanta w biurze Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji. Pozostawał wtedy pod dyskretną opieką Stanisława Staszica, Samuela Bogumiła Lindego i Józefa Sierakowskiego. W r. 1825 wrócił do Wilna. Z inicjatywy stryja wyjechał w lutym r.n. w «podróż naukową», najpierw do Drezna, gdzie był pod opieką gen. Karola Kniaziewicza, potem do Berlina, ciesząc się tam protekcją namiestnika W. Ks. Pozn. Antoniego Radziwiłła. Rok spędził w Paryżu, a następnie przebywał na południu Francji oraz w Wielkiej Brytanii. W drodze powrotnej na Litwę zatrzymał się w r. 1827 w Krakowie u znajomych ojca i stryja, m.in. gościł u rektora UJ Sebastiana Girtlera. W r. 1828 podjął starania o rękę Antoniny Sulistrowskiej (zob. Śniadecka Antonina), przyjaciółki swej siostry Ludwiki; 29 VI r.n. wziął z nią ślub w kościele św. Jana w Wilnie.
Ś. zamieszkał z żoną w Szemetowszczyźnie (pow. zawilejski), majątku przejętym po chorym psychicznie bracie żony, Aleksandrze. W czasie powstania listopadowego, po wkroczeniu na Litwę oddziału gen. Henryka Dembińskiego, przyłączył się do niego i prawdopodobnie został jego adiutantem. Być może uczestniczył 17 VI 1831 w walkach pod Wilnem. W lipcu t.r., gdy Dembiński zdecydował o przedostaniu się z Litwy do Król. Pol., zasilił jego korpus wyposażonym przez siebie oddziałem kilkudziesięciu żołnierzy; 3 VIII uczestniczył w triumfalnym wkroczeniu korpusu do Warszawy. Potem pod dowództwem Dembińskiego brał udział 6 i 7 IX w walkach o Warszawę; po kapitulacji miasta wrócił na Litwę, gdzie zajął się gospodarowaniem w ojcowskich dobrach w Bołtupiu (pow. oszmiański). Prawdopodobnie z jego inicjatywy został tam wybudowany neogotycki dwór, w którym zamieszkał z rodziną. Wiosną 1833 towarzyszył siostrze Ludwice w jej podróży do Odessy. T.r. uzyskał rangę radcy tytularnego, a następnie został radcą kolegialnym. Cieszył się poważaniem wśród miejscowych ziemian; wybrano go na marszałka szlachty pow. oszmiańskiego. W r. 1843 przebywał z żoną na kuracji w Marienbadzie. W r. 1845 opublikował w „Bibliotece Warszawskiej” (t. 2) artykuł pt. Polesie, omawiający fizjografię tej krainy oraz jej przemiany gospodarcze i cywilizacyjne. T.r. wylegitymował się ze szlachectwa, w wyniku czego przeniesiono wpis Śniadeckich z księgi III (nobilitowani za posiadanie co najmniej ósmej rangi urzędniczej) do księgi VI (szlachta odwieczna). Przez kilkanaście lat zajmował się sprawami finansowymi siostry Ludwiki, dziedziczki znacznego spadku po stryju Janie, zahipotekowanego na majątku Jaszuny. Za sprawą jej towarzysza życia Czajkowskiego utrzymywał stały kontakt z Adamem Jerzym Czartoryskim i Hotelem Lambert, którego był jednym z informatorów. W 2. poł. l. pięćdziesiątych należał do wileńskiej Komisji Archeologicznej. Planowany na wiosnę 1859 wyjazd do Marienbadu w celu poratowania zdrowia i spotkania się z siostrą Ludwiką nie doszedł już do skutku. Ś. zmarł 4 I 1859 w Wilnie, został pochowany 11 I na jednym z tamtejszych cmentarzy, a później przeniesiony do grobu rodzinnego na cmentarzu paraf. w Horodnikach (pow. oszmiański) niedaleko Bołtupia.
W małżeństwie z Antoniną, córką Kazimierza Sulistrowskiego (zob.), siostrzenicą Ignacego (zob.) i Mikołaja (1788—1835, zob.) Abramowiczów, siostrą Konstancji, zamężnej za Aleksandrem Skirmuntem (zob.), miał Ś. czterech synów: Kazimierza Józefa Wiktora (1830—1890), od r. 1874 męża kuzynki, Adeli Sulistrowskiej, Henryka Alojzego Antoniego (1832—1856), korneta rosyjskiego pułku lejb-gwardii ułanów, który popełnił samobójstwo, Andrzeja Franciszka Aleksandra (1834—1893), od r. 1863 męża Marii Wereszczyńskiej, uczestnika powstania styczniowego, oraz Józefa Konstantego (1838—1892, zob.).
Garbačova V. V., Udzel’niki paŭstannija 1830—1831 gg. na Belarusi, Minsk 2004; Janowski, Słown. bio-bibliogr. Uniw. Wil.; Słown. biologów; Żychliński, V 324; — Aftanazy, Dzieje rezydencji, IV; Bartnicka K., Działalność edukacyjna Jana Śniadeckiego, Wr. 1980; Bieliński, Stan nauk mat.-fiz., s. 125; Bieliński, Uniw. Wil., II; Bieliński J., Szubrawcy w Wilnie (1817—1822), Wil. 1910 s. 232; Czapska M., Ludwika Śniadecka, Rzym 1946 s. 40, 43, 81, 83, 88, 93; Jankowski C., Powiat oszmiański. Materiały do dziejów ziemi i ludzi, Pet. 1896 I 187, II 106; Kulecka A., Wapno i alabaster. Biurokratyczna wizja rzeczywistości w raportach urzędowych Królestwa Polskiego (1815—1867), W. 2005; Mościcki H., Pod znakiem orła i pogoni, W. 1915; Sławiński K., Mogiły Śniadeckich, „Ziemia” T. 12: 1927 nr 5 s. 75; Wrzosek A., Jędrzej Śniadecki. Życiorys i rozbiór pism, Kr. 1910 I 290; — Arch. Filomatów, Listy, II—III; Baliński M., Pamiętniki o Janie Śniadeckim, jego życiu prywatnym i publicznym, i dziełach jego, Wil. 1865 I 887—8; Koresp. Śniadeckiego, II; Puzynina z Güntherów G., W Wilnie i dworach litewskich 1815—1843, Oprac. A. Czartkowski, H. Mościcki, Chotomów 1988; W kręgu bliskich poety, listy rodziny Juliusza Słowackiego, Oprac. S. Makowski i in., W. 1960; Wrotnowski F., Historia powstania w 1831 roku na Wołyniu, Podolu, Ukrainie, Żmudzi i Litwie, Lipsk 1875 II 183; tenże, Zbiór pamiętników o powstaniu Litwy, Paryż 1835 s. 264; — „Gaz. Codz.” 1860 nr 59; „Kur. Warsz.” 1853 nr 106, 1859 nr 41; „Vilenskij vestnik” 1859 nr 2; — B. Jag.: rkp. 3125, 3135; Lietuvos valstybės istorijos archyvas w Wil.: F. 604, Akta parafii p. wezw. św. Jana w Wil., 1829 nr 41 (dot. ślubu), 1859 nr 257 (księga zgonów); Zamek Królewski w W.: Gabinet Herald.Geneal., Arch. II Szymona Konarskiego, Koperta «Śniadecki» (dot. wywodu szlachectwa), Fundacja Zbiorów im. Ciechanowieckich, sygn. FC/1509/96; — Informacje Andrzeja S. Ciechanowieckiego z Londynu.
Mikołaj Getka-Kenig