Ostachowski Józef (1883–1960), działacz ruchu ludowego, poseł i wicemarszałek Sejmu Ustawodawczego. Ur. 16 II w Sułoszowej (pow. Olkusz), w rodzinie chłopskiej, był synem Pawła i Marianny z Półtoraków. Ukończył szkołę ludową w Sułoszowej. Jako szesnastoletni chłopiec pracował w Zagłębiu, gdzie zetknął się z tajnymi robotniczymi kółkami oświatowymi. W l. 1905–6 odbywał służbę wojskową w Kursku. Po powrocie z wojska do Sułoszowej pracował na roli i jako kołodziej. Bardzo wcześnie zaangażował się w różne prace społeczne. Był członkiem Rady Gminnej, sejmiku powiatowego w Olkuszu, rady szkolnej gminnej i powiatowej. Był inicjatorem i przez 13 lat prezesem stowarzyszenia spożywczego «Promyk» w Sułoszowej. Przez wiele lat działał w różnych innych organizacjach społecznych, jak: kółko rolnicze, związek tkacki, ochotnicza straż pożarna, kasa oszczędnościowo-pożyczkowa gminna, Polska Macierz Szkolna, komitet ratunkowy, komisja powiatowa rolna, komisja strat wojennych i ulg podatkowych. Początkowo O. należał do Narodowego Związku Chłopskiego (NZCh) i za działalność antycarską był w r. 1911 więziony przez trzy miesiące. Zajmował się także przed pierwszą wojną światową sprowadzaniem nielegalnych wydawnictw z Galicji do Królestwa. W czasie wojny służył w Legionach Polskich jako podoficer, następnie był komisarzem werbunkowym Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego, a potem działał w Centralnym Komitecie Narodowym. Razem z grupą działaczy NZCh wszedł w r. 1917 do Zjednoczenia Ludowego powstałego z kilku grup na terenie Król. Pol. z inicjatywy m. in. części ziemiaństwa i duchowieństwa, obawiających się radykalizacji wsi. Stronnictwo to głosiło program solidaryzmu klasowego, proponowało dobrowolną parcelację i rozbudowę spółdzielczości; wśród działaczy niewielu było chłopów. Reprezentując umiarkowany aktywizm, udzielało ono poparcia dla różnych nowo powstałych instytucji państwowych, m. in. dla Tymczasowej Rady Stanu (TRS). O. pracował w jednej z komisji TRS. Gdy w czerwcu 1918 powstała Rada Stanu, przydzielono do niej 5 mandatów z nominacji dla Zjednoczenia Ludowego. Wówczas to do Rady Stanu wszedł O.
W Zjednoczeniu Ludowym istniały silne tendencje do zbliżenia się z Polskim Stronnictwem Ludowym «Piast» (PSL – «Piast») i pod koniec 1918 r. część działaczy Zjednoczenia weszła do PSL – «Piast», a reszta utworzyła 6 XI 1918 Polskie Zjednoczenie Ludowe (PZL). Honorowym prezesem PZL został ks. Wacław Bliziński, a faktycznym O. PZL ukształtowało się jako samodzielne, prawicowe stronnictwo ludowe, występujące przeciw rządom Ignacego Daszyńskiego i Jędrzeja Moraczewskiego, popierało zaś rząd Ignacego Paderewskiego. W działalności propagandowej PZL dużo było frazeologii ludowej, ale w istocie było ono bardzo umiarkowane społecznie i reprezentowało przede wszystkim interesy bogatych chłopów. Do wyborów w r. 1919 PZL poszło samodzielnie i uzyskało ogółem ok. 161 000 głosów i 26 mandatów, m. in. O. został obrany posłem w okręgu nr 28: Olkusz–Miechów. W Sejmie Ustawodawczym PZL utworzyło razem z posłami katolicko-ludowymi wspólne koło poselskie, którego przewodniczącym został O. Podczas wyborów na marszałka Sejmu Ustawodawczego PZL postawiło w pierwszej turze kandydaturę O-ego na to stanowisko. Otrzymał on zaledwie 26 głosów. W ostatecznej rozgrywce pomiędzy kandydatem endecji Wojciechem Trąmpczyńskim a kandydatem centrum i lewicy Wincentym Witosem posłowie PZL przerzucili swoje głosy na Trąmpczyńskiego, umożliwiając tym samym jego wybór. Narazili się przez to na zarzut zdrady interesów chłopskich. W tym sejmie O. został wicemarszałkiem na podstawie klucza partyjnego.
W Sejmie Ustawodawczym O. występował kilkakrotnie, głównie w sprawach reformy rolnej, kontyngentów mięsnych i in. bieżących spraw rolnych. Na tle różnicy zdań w sprawie projektu reformy rolnej doszło w maju 1919 do rozłamu w klubie poselskim PZL. O. i trzynastu innych posłów wystąpiło z PZL i utworzyło Koło Niezależnych Posłów Ludowych. Wyrazili oni poparcie dla programu agrarnego PSL – «Piast», weszli następnie w skład Związku Sejmowego Posłów Ludowych, a potem w skład PSL – «Piast». W l. 1920–1 O. był członkiem zarządu głównego PSL – «Piast», a następnie w l. 1921–4 członkiem Rady Naczelnej. Kandydował jeszcze na posła do Sejmu RP w r. 1922, ale nie przeszedł. Później przestał zajmować się działalnością polityczną. O. był także publicystą, pisywał przed r. 1919 do „Ludu Polskiego”, „Polski”, „Gazety Świątecznej”, „Społem”, „Drużyny”, „Gazety Polskiej”. W czasie drugiej wojny światowej uczestniczył w organizowaniu Batalionów Chłopskich w powiecie olkuskim. O. zmarł 19 VI 1960 w Olkuszu, pochowany został w Sułoszowej. Był odznaczony m. in. Krzyżem Partyzanckim i Złotym Krzyżem Zasługi.
W małżeństwie z Apolonią (nazwisko panieńskie nieznane) O. miał syna Wojciecha i córkę Michalinę, zamężną Głowacką (w czasie okupacji niemieckiej oboje brali udział w wydawaniu konspiracyjnych pism ruchu ludowego). Brat O-ego Jan, uczestnik partyzantki w Kieleckiem, został w r. 1940 rozstrzelany przez Niemców.
Rzepecki, Sejm 1919, s. 54, 55, 67, 70, 77, 168 (fot.), 169, 273, 285; Współcześni polscy działacze polityczni. Mała encyklopedia, Ł.–W. 1919; Giza, Władze stronnictw lud., s. 590–2, 595; – Golka B., Prasa konspiracyjna ruchu ludowego 1939–1945, Białystok 1975 (dotyczy Michaliny i Wojciecha Ostachowskich); Łuczak A., Powstanie i działalność Zjednoczenia Ludowego i Polskiego Zjednoczenia Ludowego (1917–1919), „Roczn. Dziej. Ruchu Lud.” 1968 nr 10 s. 34–65; Próchnik A., Pierwsze piętnastolecie Polski niepodległej, W. 1957; – „Dzien. Lud.” 1960 nr 95 s. 2; „Wieści” 1960 nr 18 s. 2; – Informacje ks. Ratajewskiego z Sułoszowy z r. 1969.
Krzysztof Dunin-Wąsowicz