Pawłowski Józef h. Wierzbno (1698–1759), sufragan poznański. Pochodził z rodziny będącej gałęzią Rydzyńskich, a osiadłej w Pawłowicach koło Leszna w Wielkopolsce. Był synem Adama Kazimierza, kaszt. biechowskiego, i Franciszki z Trąmpczyńskich. Po wyświęceniu na księdza został prepozytem farnym we Lwówku (woj. poznańskie) w r. 1724. Wraz z ojcem był współwłaścicielem Lwówka, gdzie w r. 1728 zbudowano dla niego pałac, oddany potem w dzierżawę. W r. 1728 wszedł do kapituły poznańskiej, w której 8 III t. r. otrzymał z prowizji papieskiej kanonikat fundi Spławie. T. r. sprawował również funkcję deputata na Trybunał Kor. Dn. 5 V 1732 otrzymał archidiakonię pszczewską. Po śmierci bpa poznańskiego Jana Joachima Tarły P. był administratorem diecezji poznańskiej od 29 VIII 1732 do chwili objęcia stolicy biskupiej przez Stanisława Józefa Hozjusza w dn. 23 III 1733. Ponadto posiadał prepozytury w Stężycy i Błotnicy. Następnie został powołany 31 VIII 1739 przez bpa Teodora Czartoryskiego na stanowisko wikariusza i oficjała generalnego poznańskiego, które sprawował aż do zgonu.
Dn. 19 II 1743 P. ogłosił list pasterski (współcześnie wydany drukiem), wzbraniający zaliczać do wyznania protestanckiego dzieci, które by miały ojca lub matkę katolików. Kilka listów pasterskich P-ego ukazało się też w druku w l. n. Dn. 25 III 1746 konsekrował kościół w parafii Bagrowo, wzniesiony w r. 1744. W r. 1748 P. uzyskał godność biskupa tytularnego niocheńskiego. Bliższe okoliczności i data jego prekonizacji nie są znane. Tytułu tego użył po raz pierwszy 2 IX 1748, a konsekrował go bp Teodor Czartoryski 22 IX t. r. w katedrze poznańskiej. Kolegium Lubrańskiego uczciło tę uroczystość drukowanym panegirykiem. P. został zaliczony do rzędu sufraganów poznańskich ze względu na pełnione czynności, gdyż w l. 1748–51 wyświęcał w katedrze i diecezji księży, konsekrował dzwony itp. Sam jednak tego tytułu nie używał ani w aktach mu go nie nadawano, z wyjątkiem jego księgi pontyfikalnej oraz nekrologu w księgach klasztoru lubińskiego. Po śmierci ojca (zm. w r. 1749) P., wraz z bratem Michałem (drugi brat Maciej już nie żył) oraz z Jadwigą z Pawłowskich Garczyńską, dokonał 2 X 1750 w Poznaniu podziału dóbr rodzinnych. Na jego mocy P. objął Lwówek z przyległościami, m. in. Konin, Pawłówek, Paryżewo, Zembowo i Zembówek z kilkoma młynami i osadami. W r. 1753 P. otrzymał prepozyturę kolegiaty Św. Marii Magdaleny w Poznaniu, przy której zbudował kurię prepozytalną. Dn. 25 VI 1754 został mianowany archidiakonem poznańskim. Od r. 1738 różni autorzy dedykowali P-emu swe dzieła i panegiryki. Jan Bielski w swej mowie „Pro scholis publicis”, zadedykowanej P-emu, w r. 1747 nazwał go doktorem teologii.
W r. 1759 P. przekazał w testamencie katedrze poznańskiej szaty liturgiczne, przechowywane dotychczas w skarbcu. Znajduje się tam również pastorał srebrny P-ego. P. zmarł 9 IX 1759 we Lwówku, pochowany został w kościele kolegiackim Św. Marii Magdaleny w Poznaniu, a serce jego złożono w pozłacanej urnie i umieszczono w kościele parafialnym we Lwówku we wnęce nad zakrystią. Po spłonięciu (1773) kolegiaty Św. Marii Magdaleny ocalały nagrobek P-ego przeniesiono do kościoła Św. Stanisława. P. był ostatnim męskim przedstawicielem rodu; pozostałe po nim dobra podzieliły 19 VI 1760 między siebie bratanice P-ego: Antonina Komorowska i Jadwiga Nepomucena Łącka.
Portret P-ego (olej.), niedatowany i niesygnowany, w Farze Poznańskiej; Epitafia: w kościele parafialnym we Lwówku i w Farze Poznańskiej; – Estreicher, (nie notuje niektórych listów pasterskich P-ego); Jocher A., Obraz bibliograficzno-historyczny literatury i nauk w Polsce, Wil. 1857 III; Słown. Geogr., (Lwówek); Niesiecki; Uruski; Żychliński, X 293–4; Katalog zabytków sztuki w Pol., V z. 14 s. 22–3; – Karwowski S., Lwówek i jego dziedzice, P. 1914 s. 10–12, 15, 38, 39, 41; Nowacki, Dzieje archidiecezji pozn., I, II; Zwolski S., Przewodnik po Farze Poznańskiej, P. 1936 s. 13, 24; – Mon. Pol. Hist., V 639; Receptiones seu installationes ad episcopatum, praelaturas et canonicatus ecclesiae cathedralis Posnaniensis, „Roczniki Tow. Przyj. Nauk Pozn.” T. 35: 1908; – Arch. Archidicc. w P.: rkp. AC 1737–1759, A. Cap. XXXI–XXXIV, ASO X, AV 19, 26 (Księga wizytacji archidiakonatu pszczewskiego z r. 1738) CP 97; B. Kórn.: rkp. 24 (13 listów P-ego z l. 1740–1758 i b. d. do Augustyna Działyńskiego).
Hanna Dymnicka-Wołoszyńska