Pląskowski Józef h. Oksza (zm. 1773), starosta brodnicki. Był synem Wojciecha i Zofii z Kaweczyńskich, córki Olbrachta, podkomorzego chełmińskiego i starosty brodnickiego, bratem Fabiana (zob.). Pochodził z średniozamożnej rodziny szlacheckiej z województwa pomorskiego. Ojciec P-ego na przełomie XVII/XVIII w. przeniósł się do ziemi dobrzyńskiej. W tej też ziemi miał P. swe posiadłości: Radziki Małe i Łapinóżek. W ślad za starszym bratem Olbrachtem, administratorem starostwa brodnickiego i następnie starostą lidzbarskim, związał się z wpływowym w Prusach Królewskich woj. chełmińskim Franciszkiem Bielińskim, późniejszym marszałkiem w. kor. Po bracie wziął też P. w końcu 1730 r. administrację starostwa brodnickiego należącego do Bielińskiego. W przeciwieństwie do brata nie zaangażował się jednak po stronie Stanisława Leszczyńskiego w r. 1733. Zapewne w tym czasie (najpóźniej w r. 1735) ożenił się z Rozalią z Czapskich, córką Melchiora, miecznika ziem pruskich, co wyraźnie wzmocniło jego pozycję wśród szlachty Prus Królewskich. Gdy Bieliński główną uwagę poświęcił działalności na arenie ogólnopolskiej, P. został jego zaufanym człowiekiem na obszarze Prus Królewskich. Zajmował się sprawami starostwa brodnickiego, przebywał też często w Gdańsku, pilnując tam interesów Bielińskiego. Niejako w zamian za te usługi otrzymał P. wraz z żoną 3 VI 1750 (ale zapewne nie bezpłatnie) starostwo brodnickie od Bielińskich.
P. związany był z dworem, jednak w r. 1748 na niedoszłym sejmiku województwa chełmińskiego podpisał wraz z innymi ostry manifest przeciw naruszaniu indygenatu pruskiego. W r. 1754 udzielił poparcia hetmanowi w. kor. Janowi Klemensowi Branickiemu w związku ze sporem o ordynację ostrogską. Odtąd działał na sejmikach chełmińskich i dobrzyńskich na rzecz zarówno kandydatów dworu, jak i republikantów. Naraził się przez to «familii», która przypuszczalnie zainspirowała pozwanie P-ego i innych Prusaków przed sąd asesorski w lutym 1759 z racji nieposiadania indygenatu pruskiego. Jednakże P. bliżej związał się z tzw. patriotami pruskimi i wraz z nimi złożył we wrześniu 1759 manifest wymierzony głównie przeciw nowemu woj. pomorskiemu Pawłowi Mostowskiemu, człowiekowi «familii». W r. 1759 stojące w Prusach Królewskich oddziały rosyjskie spowodowały znaczne straty w starostwie brodnickim i dobrach dziedzicznych P-ego. Udał się więc do Warszawy, pragnąc złożyć skargi na postępowanie Rosjan, lecz odstąpił od tego nie chcąc narażać się dworowi. Mimo to w r. 1763 dwór wywierał nacisk, aby P. scedował starostwo brodnickie na rzecz woj. bracławskiego Jana Jabłonowskiego i jego żony Anny z Sapiehów. Starania P-ego o przekazanie starostwa któremuś z synów nie dały wyników. Ostatecznie jednak do przekazania starostwa Jabłonowskim nie doszło, ale – rozgoryczony wobec Sasów – P. nie udzielił w bezkrólewiu 1763/4 r. poparcia stronnictwu republikantów. W czasach Stanisława Augusta w związku z podeszłym wiekiem wycofał się z czynnego życia politycznego. Dn. 23 VI 1765 odstąpił starostwo (za rekompensatą?) kanclerzowi w. kor. Andrzejowi Zamoyskiemu. Zachował jednak dużą popularność, toteż jeszcze w okresie konfederacji radomskiej bezskutecznie próbowano wciągnąć P-ego wraz z rodziną do akcji w celu zawiązania konfederacji malkontenckiej w Prusach Królewskich. W r. 1751 sprowadził P. do Brodnicy reformatów i wraz z żoną ufundował im klasztor i skromny z zewnątrz, późnobarokowy, jednonawowy kościół, ukończony w r. 1761, o jednolitym rokokowym wystroju wnętrza. Zmarł P. 28 IV 1773, pochowany został u Reformatów w Brodnicy.
W małżeństwie z Rozalią z Czapskich (zm. 5 VII 1755) P. pozostawił synów: Andrzeja (zob.), Ksawerego, jezuitę w Toruniu, Feliksa, Jana i Wojciecha (Albrechta), oraz córki: Konstancję, 1. v. żonę Walentego Czapskiego, 2. v. Jana Jeżewskiego, Katarzynę, zamężną Górską, Elżbietę, zamężną Kozłowską, i Franciszkę, żonę Józefa Grąbczewskiego.
W tym samym czasie żył w województwie pomorskim bliski krewny P-ego – Józef Pląskowski (ok. 1698–1775), syn Mikołaja. Był on sądowym, a następnie sędzią ziemskim świeckim, deputatem na Trybunał Kor. w r. 1740. Miał znaczne dobra w pow. świeckim. Był dwukrotnie żonaty: z Marianną z Pruszaków, potem z Ewą z Łaszewskich.
Epitafium P-ego w kościele Reformatów (obecnie Franciszkanów) w Brodnicy; – Niesiecki; Uruski; Czaplewski, Senatorowie Prus Król.; Katalog zabytków sztuki w Pol., XI z. 2 (Powiat brodnicki); – Fankidejski J., Utracone kościoły i kaplice w dzisiejszej diecezyi chełmińskiej, Pelplin 1880; Konopczyński W., Polska w dobie wojny siedmioletniej, Kr.–W. 1911 II; – AGAD: Arch. Radziwiłłów, Dz. V t. 341, 13936, Arch. Roskie, XI 14 s. 3, XV 59, Metryka Kor., t. 229 s. 81, Księgi Kanclerskie, t. 10 s. 647, Sigillata, t. 29, s. 297, 378; B. Czart.: rkp. nr 3837 s. 75, nr 3836 s. 167, nr 3839 s. 429, nr 3856 s. 95; WAP w Gd.: rkp. 300, 27/113 s. 643; WAP w Tor.: Katalog, II, VII 52 k. 216, VII 53 k. 282, rkp. nr 3331 s. 783, nr 3355 s. 514, nr 3357 s. 596 n., Akta m. Kowalewa, XV 34 k. 63, XV 35 k. 395.
Jerzy Dygdała