Plisowski (Odrowąż-Plisowski) Józef (1877–1966), generał WP. Ur. 31 III w Nerubajce, w pow. humańskim, w rodzinie ziemiańskiej, był synem Karola i Marii Ambrożyny z Hołubów, bratem Konstantego (zob.) i Kazimierza (zob.). Początkowo uczył się w domu, a następnie w Korpusie Kadetów w Niżnym Nowogrodzie, gdzie uzyskał świadectwo maturalne. Od września 1895 kształcił się w Konstantynowskiej Szkole Artylerii w Petersburgu, którą ukończył 13 VIII 1897 w stopniu podporucznika. W dn. 7 X 1897 rozpoczął służbę jako oficer młodszy 5 baterii 19 Brygady Artylerii (BArt.), następnie służył w 4 baterii tejże brygady. W dn. 28 VIII 1900 został mianowany porucznikiem. W maju 1901 przeszedł do rezerwy i jesienią t. r. rozpoczął studia na Politechnice Lwowskiej, przerwane jednak po dwu latach. W dn. 4 VIII 1903 P. wznowił służbę w armii rosyjskiej jako oficer młodszy i referent kancelarii 2 baterii 19 BArt. Mianowany 1 IX 1905 sztabskapitanem, a w połowie miesiąca t. r. odkomenderowany do Harbina, wcielony został niebawem do I Syberyjskiej BArt. W bojach nie uczestniczył. W dn. 15 X 1905 przeniesiony został na stanowisko dowódcy 6 parku Wschodnio-Syberyjskiej Parkowej Brygady. W grudniu t. r. wrócił do 19 BArt. i objął stanowisko młodszego oficera 3 baterii. Od marca 1906 do września 1909 był oficerem kasowym brygady, następnie referentem 6 baterii i referentem oficerskiej kasy pożyczkowej oraz członkiem sądu honorowego brygady. W dn. 1 IX 1910 mianowany starszym oficerem 6 baterii przejął funkcje gospodarcze w tym pododdziale. W dn. 4 IV 1912 awansował do stopnia kapitana i 10 IV 1914 objął stanowisko dowódcy 2 baterii 19 BArt. Od 17 VII 1914 był P. także prezesem sądu honorowego brygady.
W czasie pierwszej wojny światowej w r. 1914 uczestniczył w licznych bojach między innymi pod Podhajcami (12 VIII 1914), pod Lwowem (25–30 VIII t. r.), a od 22 do 25 IX t. r. brał udział w szturmowaniu zewnętrznych umocnień twierdzy Przemyśl; w miesiącach następnych walczył na pozycjach w Karpatach, m. in. na Przełęczy Dukielskiej, a wiosną 1915 znowu przy oblężeniu Przemyśla. Od 29 XI 1914 był dowódcą parków 19 BArt., potem od 25 I do 8 II 1915 dowodził 4 baterią 19 BArt., a od 27 III do 2 VI 1915 – 6 baterią 19 BArt. W dn. 25 IV 1915 awansował do stopnia podpułkownika. Uczestniczył wtedy w działaniach odwrotowych armii rosyjskiej, m. in. nad górnym Bugiem, Bystrzycą Sołotwińską i dalej w kierunku Zbrucza. W dn. 20 VII 1915 został dowódcą baterii w 90 BArt., a 5 IV 1916 dowódcą dywizjonu, lecz 19 IX t. r. na własną prośbę przeniesiony do 19 BArt., objął stanowisko dowódcy 6 baterii artylerii; sprawował je do końca służby w armii rosyjskiej. W październiku 1917 był powiadomiony ustnie o awansie do stopnia pułkownika ze starszeństwem od 19 I 1916. Do służby w polskich formacjach wojskowych P. zgłosił się 9 XII 1917. Na przydział stanowiska oczekiwał najpierw w opustoszałych koszarach Kamieńca Podolskiego, a w styczniu 1918 w punkcie koncentracyjnym III Korpusu Polskiego w Winnicy. Przydziału nie uzyskał, gdyż formowanie Korpusu napotkało na trudności. Do Warszawy przyjechał w listopadzie 1918, a do WP wstąpił 2 XII 1918 i został zastępcą szefa Sekcji Zaopatrzenia w Departamencie Artylerii Min. Spraw Wojskowych (MSWojsk.). W styczniu 1919 mianowano go szefem sekcji, a 25 V 1919 przeniesiono na stanowisko dowódcy 9 pułku artylerii polowej (pap) i w składzie 9 Dywizji Piechoty uczestniczył od stycznia 1920 w polsko-radzieckich działaniach wojennych. W dn. 1 IV 1920 został P. zweryfikowany do stopnia pułkownika, a w lipcu t. r. objął dowództwo artylerii w Dywizji Górskiej. W dn. 6 X 1920 wrócił na poprzednie stanowisko w 9 pap. Od 16 X 1920 do 8 X 1921 trzykrotnie pełnił czasowo funkcję dowódcy 9 BArt. W dn. 20 II 1922 został dowódcą 10 pap, a 1 VI t. r. objął dowództwo 2 pap. Następnie był dowódcą 25 pap. W dn. 13 V 1925 rozkazem MSWojsk. został zwierzchnikiem Szefostwa Artylerii i Służby Uzbrojenia w Dowództwie Okręgu Korpusu II Lublin. W latach dwudziestych ukończył Centrum Studiów Artyleryjskich w Warszawie i Kursy Informacyjne dla Wyższych Dowódców w Warszawie. Od 2 XII 1925 do 17 XII 1926 był urlopowany. W dn. 1 I 1928 mianowany został generałem brygady, a w marcu 1929 otrzymał stanowisko dowódcy 2 Grupy Artylerii i pozostawał na nim do listopada 1930. Potem przeszedł w stan spoczynku. Cieszył się opinią oficera doświadczonego, dobrego fachowca i organizatora.
Do r. 1935 P. mieszkał w Lublinie, potem w Warszawie. Po wybuchu drugiej wojny światowej ewakuował się na Lubelszczyznę i do Warszawy wrócił dopiero w styczniu 1940. Brał udział w pracy konspiracyjnej i należał do komisji kwalifikującej oficerów Armii Krajowej. Po upadku, powstania warszawskiego 1944 r. przebywał we wsi Śniadka koło Bodzentyna, skąd wrócił do Warszawy w marcu 1945. Zmarł 24 VII 1966 w Warszawie, pochowany został na cmentarzu Wojskowym na Powązkach, kwatera A-15, grób nr 15. Był odznaczony m. in. rosyjskimi orderami: Św. Anny III i II kl., Św. Stanisława III i II kl., Św. Włodzimierza IV kl. z mieczami i kokardami, a także złotą szablą, oraz polskimi: Krzyżem Walecznych i Orderem Polonia Restituta.
P. był żonaty z Janiną Stanisławą z Opoczyńskich, z którą miał troje dzieci: Jadwigę Anielę (ur. 1906), zamężną Senatorską, Karola Mariana (ur. 1908) i Władysława (ur. 1911).
Enc. Wojsk., VI; Kryska-Karski T., Żurakowski S., Generałowie Polski Niepodległej, Londyn 1976; Rocznik oficerski, W. 1923, 1924, 1928; – Romeyko M., Przed i po maju, W. 1967 I; – CAW: Akta personalne P-7566, P-14142, P-15422, P-15434; – Informacje córki Jadwigi Senatorskiej.
Mieczysław Wrzosek