Poliński Józef (1828–1901), lektor stenografii Uniw. Lwow., właściciel Biura Pośrednictwa Pracy. Ur. 16 II we Lwowie. Ukończył niższą szkołę realną we Lwowie, wstąpił do wojska, brał udział w r. 1848/9 w kampanii włoskiej, w czasie której uzyskał rangę porucznika. W r. 1850 wrócił do Lwowa, gdzie po złożeniu egzaminów został urzędnikiem Urzędu Celnego. Przetłumaczył wówczas z języka niemieckiego kpt. A. B. Gawendy „Artykuły wojenne przerobione w pytaniach i odpowiedzi z najkonieczniejszymi dodatkami księgi ustaw” (Praga 1858). Utworzenie w r. 1861 Sejmu Krajowego we Lwowie dało impuls do powstania i rozwoju polskiej stenografii parlamentarnej. Zapotrzebowanie sejmu na stenografów parlamentarnych pobudziło P-ego do podjęcia prac nad budową graficznego systemu stenografii dla języka polskiego. Oparł go na najbieglejszym w owym czasie systemie niemieckiego stenografa F. K. Gabelsbergera. Opublikował nakładem własnym Stenografię polską według zasad Gabelsbergera (Lw. 1861). W t. r. złożył przed Komisją Egzaminacyjną w Wiedniu egzamin ze stenografii uprawniający go do nauczania tego przedmiotu w szkołach średnich wszystkich typów i w szkołach wyższych. W r. 1862 Ministerstwo Stanu udzieliło mu zezwolenia na prowadzenie wykładów stenografii w Akademii Technicznej we Lwowie. W tym też roku P. został członkiem Centralnego Tow. Stenografów w Wiedniu, a także członkiem towarzystw stenograficznych w Pradze i Bernie.
Opanowanie stenografii i budowa systemu zachęciły P-ego do studiów językowych, toteż w r. 1863 złożył w Wiedniu egzaminy z języka polskiego, literatury, stylistyki, języka niemieckiego, a także z rachunkowości kupieckiej, statystyki i administracji rządowej. Następnie rozpoczął pracę w charakterze pomocniczego nauczyciela języka polskiego w szkołach realnych we Lwowie. W r. 1863 pięciu uczniów P-ego wzięło udział w zorganizowanym przez sejm galicyjski konkursie i wygrało w konkurencji ze stenografami szkoły Lubina Olewińskiego. P. nie otrzymał jednak stanowiska kierownika Biura Stenograficznego, ponieważ wysunął zbyt wygórowane żądania finansowe. Ogłosił w tym czasie przekład systemu Gabelsbergera pt. „Nauka praktyczna stenografii” (Lw. 1863). W kwietniu 1864 założył P. Pierwsze Galicyjskie Tow. Stenografów we Lwowie i rozpoczął wydawanie czasopisma „Biblioteka Stenograficzna”, które redagował, finansował oraz zamieszczał w nim własne artykuły. „Biblioteka Stenograficzna” ukazywała się do r. 1884. Od r. 1864 P. uczył stenografii w Wyższej Szkole Realnej (do r. 1893), od r. 1873 w II Gimnazjum (do r. 1890), od r. 1874 w III Gimnazjum (do r. 1890) i od r. 1880 w IV Gimnazjum (do r. 1894). W r. 1865 P. brał udział w pracach Biura Stenograficznego sejmu galicyjskiego w charakterze stenografa. Opublikował w tych latach kilka prac, jak: Wzorki do nauki stenografii polskiej (Lw. 1867), w których przedstawił dalsze usprawnienia systemu, Rozbiór krytyczny nauki stenografii polskiej L. Olewińskiego (Lw. 1867), podręcznik Nauka stenografii polskiej do użytku szkolnego (Lw. 1868) oraz Stenografischer Unterricht nach dem Gabelsbergerischen Systeme für den Schul-Vortrag zusammengestellt (Lemberg 1869). W r. 1868 został mianowany drugim (obok L. Olewińskiego) egzaminatorem Komisji Egzaminacyjnej dla Kandydatów na Nauczycieli Stenografii we Lwowie.
W maju 1868 powstało Centralne Towarzystwo Stenografów (CTS), które zaleciło do nauczania i praktycznego stosowania systemy P-ego i Olewińskiego. P. został wybrany na przewodniczącego sekcji niemieckiej. Organem CTS był „Stenograf”. Od r. 1869 obowiązywał w CTS wyłącznie system P-ego. Od r. 1872 P. przewodniczył CTS aż do chwili rozwiązania Towarzystwa w r. 1894. W latach siedemdziesiątych był administratorem „Gazety Narodowej”. Od r. 1872 zajmował stanowisko kierownika Biura Stenograficznego sejmu galicyjskiego, jednocześnie kierował od r. 1875 Biurem Pośrednictwa Pracy i od r. 1879 wykładał jako lektor Uniw. Lwow. stenografię polską i niemiecką; wszystkie te funkcje spełniał aż do śmierci. W r. 1891 wziął udział w Kongresie Stenografów Słowiańskich w Pradze, na którym zaprezentował cały dorobek z dziedziny stenografii. Wystawa uzyskała wysoką ocenę uczestników.
P. ogłosił kilka następnych podręczników, a m. in. Szkoła praktyczna stenografii polskiej (Lw. 1874), Stenografia ruska (Lw. 1891), Elementarna nauka stenografii (Lw. 1892), cz. II pt. Skracanie wyrazów (Lw. 1893) i cz. III pt. Skracanie zdań (Lw. 1893). Od r. 1892 P. wydawał własnym nakładem kwartalnik pt. „Stenograf Polsko-Ruski”, a w r. 1894 zorganizował we Lwowie Stenograficzną Wystawę Krajową, za którą jury przyznało mu srebrny medal. Zmarł 17 II 1901 we Lwowie i został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim.
Żonaty z Matyldą z Hofmanów, miał P. czterech synów i dwie córki, w tym Roman (zob.), Kornel, Kazimierz i Olga byli stenografami, a Matylda Polińska-Lewicka (zob.) – śpiewaczką.
Estreicher w. XIX; W. Enc. Powsz. (PWN), X 829; – Bojarski W., Podręcznik stenografii polskiej, Lw. (b. r.) s. 1; Finkel – Starzyński, Hist. Uniw. Lwow.,II; Jackowski F., Nauka stenografii polskiej podług Franciszka Ksawerego Gabelsbergera i praktycznych doświadczeń ułożona, Lw. 1868; Karpiński K., Stenografia polska według systemu Gabelsbergera-Polińskiego, Glasgow 1942 s. 5; Klewżyc L. Ł., Józef Poliński – zasłużony stenolog i stenograf, „Stenograf Pol.” 1981 nr 3; tenże, Wkład pracy J. P-ego w budowę systemu stenografii, tamże 1980 nr 4; Prasa polska w latach 1661–1864, W. 1976; Taub Sz., Dzieje stenografii, Kat. 1931–3 cz. 1–2 (podob.); – „Czas” 1901 nr 40 s. 2; „Kraj” 1901 nr 15 s. 22; „Mies. Pedagog.” 1928–9; „Stenograf Pol.” 1928–79; „Szkolnictwo Zawodowe” 1931–2; – Karpiński K., Historia stenografii (mszp. w zbiorach L. Ł. Klewżyca).
Lech Ł. Klewżyc