Schnayder (Schneyder, Schneider, Sznajder) Józef (ok. 1780–1853), drukarz, nakładca, wydawca lwowski.
Wykształcenie i przygotowanie zawodowe uprawniające do prowadzenia zakładu typograficznego S. otrzymał zapewne w Austrii. W r. 1808 kupił drukarnię od Gustawa Wilhelma Wichmana we Lwowie i zaopatrzywszy się z czasem w większą ilość rozmaitych czcionek oraz powiększywszy personel, przez niemal pół wieku drukował i własnym nakładem wydawał corocznie po kilka tytułów wydawnictw zwartych i ciągłych w języku niemieckim, polskim, rzadko łacińskim. Na większe przedsięwzięcia porwał się w r. 1810, kiedy to do spółki m.in. z Wacławem Hannem i Janem Andrzejem Pottem złożył podanie o zezwolenie na wydawnictwo „Sonntags-Blatt für Galizien” (próbne numery pt. „Glück der Völker. Ein Sonntags-Blat für Galizien” znalazły się w miejscowym Bücherrevisionamt przed lipcem t.r.). Równocześnie drukował dzieła m.in. Ignacego Czerwińskiego: „Cenzor w ojcu, czyli wykład cnót i wystawa wad” (1810), „Przewodnik testatora” (1810), „Okolica zadniestrska między Stryjem i Łomnicą…” (1811). W r. 1811 zaczął drukować „Gazetę Lwowską” (do r. 1815), a uzyskawszy licencję 15 V 1812 własnym nakładem wydawał i drukował dziennik polityczny „Lemberger Zeitung”. Z czasem próbował wzmocnić to pismo wychodzącym we wtorki i soboty dodatkiem zawierającym przeważnie przedruki z prasy oraz oryginalne artykuły, poświęcone najczęściej miejscowej scenie niemieckiej.
Z biegiem lat S. stopniowo rozszerzał swoją działalność. Drukował nadal wydawnictwa periodyczne: „Rocznik Teatru Polskiego we Lwowie” (1814–18), „Pamiętnik Lwowski” (1816–19) i „Pszczołę Polską” (1820) oraz „Pamiętnik Galicyjski” (1821). W r. 1821 zaczął wydawać swoim nakładem „Kalendarz Gospodarski Galicyjski…”, który ukazywał się przynajmniej do r. 1847, a pod tytułem „Kalendarz Gospodarski Lwowski…” – w l. 1850–60. Drukował także i wydawał „Neuer Lemberger Haus-Kalender” (1839–54). W r. 1823 drukował literacko-rozrywkowy periodyk „Lemberger Miscellen zur Belehrung und Unterhaltung”. Z początkiem r.n. wystąpił z własnym periodykiem, wychodzącym trzy lub dwa razy na tydzień pt. „Mnemosyne. Galizisches Abendblatt für gebildete Leser” (1824–40), kontynuowanym pt. „Leseblätter für Stadt und Land zur Beförderung der Kultur in Kunst, Wissenschaft und Leben” (1841–57). S. związał się także z Zakładem Narodowym im. Ossolińskich, drukując najpierw „Czasopism Naukowy Księgozbioru Publicznego im. Ossolińskich” (1828–30), a następnie „Czasopismo Naukowe od Zakładu Narodowego im. Ossolińskich Wydawane” (1831–2 z. 1) i „Bibliotekę Naukowego Zakładu im. Ossolińskich” (1842–4, 1847). Tłoczył wreszcie „Taschenbuch der Universität Lemberg” (1833–6, 1839–43).
W l. 1817–20 S. wydrukował i wydał własnym nakładem w 800 egzemplarzach J. Chodynickiego „Dzieje historyczno-polityczne Europy i innych części świata na początku wieku XIX” (6 tomów), a w r. 1821 kartę E. Brodzkiego „Królestwo Galicji”. S. drukował także zbiory poetyckie (m.in. J. N. Kamińskiego, M. Bołoz-Antoniewicza, Z. A. Kretowicza, F. Boznańskiego), powieści historyczne i in. utwory literackie prozą (m.in. S. Jaszowskiego, Z. A. Kretowicza). Z drukarni S-a wyszło wiele tomów wspomnień, prac historycznych i naukowych, jak: F. Siarczyńskiego „Obraz wieku panowania Zygmunta III” (1828), J. Chodynickiego „Dykcjonarz uczonych Polaków” (1833), J. B. Zimorowica „Historia miasta Lwowa” (1835), A. Karśnickiego „Przypomnienia wojenne z roku 1796 i 1797 nad Renem” (1836), A. Zawadzkiego „Die Pilsner Heilquelle in topogr., chemischer. und medicin. Hinsicht” (1836, w języku polskim 1853), J. N. Deszkiewicza „Rozprawy o języku polskim i jego gramatykach” (1843), M. Dzieduszyckiego „Krótki rys dziejów i spraw lisowczyków” (1843–4 I–II), A. Lubienieckiego „Poloneutichia” (1843), A. Batowskiego „Niektóre rękopisma księgozbioru Zakładu Narodowego im. Ossolińskich” (1844), S. Przyłęckiego „Wspomnienie o Władysławie Warneńczyku na obchód czwartej stuletniej rocznicy skonu jego pod Warną” (1844). S. wydawał także i drukował wszelkiego rodzaju podręczniki i poradniki, m.in.: S. Borkowskiego „O obowiązkach bibliotekarza…” (1829), M. Suchorowskiego „Theoretisch-praktische Anleitung zum gründlichen Unterricht in der polnischen Sprache…” (1829), Z. A. Kretowicza „Zbiór powinszowań dla młodzieży płci obojej…” (1831, 1832), K. Słotwińskiego „Katechizm poddanych galicyjskich o prawach i powinnościach ich względem rządu, dworu i samych siebie” (1832). Brał bliżej nie znany udział w życiu środowiska zawodowego, m.in. uczestniczył w zebraniu założycielskim Tow. Księgarzy, Antykwarzy i Drukarzy Lwowskich 3 XII 1848. Zmarł 18 IV 1853 we Lwowie.
S. był żonaty. Po jego śmierci przez jakiś czas drukarnię prowadziła wdowa (nazwisko panieńskie i imię nieznane). Nie wiadomo, czy pozostawił potomstwo.
Estreicher w. XIX; toż, Wyd. 2; Bibliogr. historii pol. XIX w.; Korczak B., Bibliografia prasy polskiej 1832–1864, W. 1968; Łojek J., Bibliografia prasy polskiej 1661–1831, W. 1965; Enc. Wiedzy o Książce; Słown. Pracowników Książki Pol. (M. Opałek, bibliogr.); Inwentarz rękopisów B. Ossolińskich, Wr. 1979 VI; Spis dzieł drukowanych i litografowanych w Galicji roku 1830, „Czas. Nauk. Księgozbioru Publ. im. Ossol.” 1830 z. 4 s. 158–9; toż z r. 1831, tamże 1831 z. 4 s. 152; Spis dzieł drukowanych i litografowanych we Lwowie 1832 r., tamże 1832 z. 4 s. 136; – Aleksiewicz A., Drukarstwo w Rzpltej Krakowskiej i Galicji Zachodniej w l. 1815–1860, Wr. 1976; taż, Kilka uwag na marginesie dziejów drukarstwa w Galicji w pierwszej połowie XIX w., „Roczniki Biblioteczne” 1988; Banach A., Polska książka ilustrowana 1800–1900, Kr. 1959; Bober A. W., Historia drukarń i stowarzyszeń drukarskich we Lwowie, Lw. 1926 s. 11, 25–6; Galos E., Madejska T., Druki oficyny ossolińskiej 1828–1918, Wr. 1987; Majkowska-Aleksiewicz A., Historia drukarstwa Galicji Wschodniej w latach 1815–1860, Wr. 1992; Najdus W., Polska Partia Socjalno-Demokratyczna Galicji i Śląska 1890–1919, W. 1983; Opałek M., Bibliopole lwowscy, Lw. 1928; Pazdur J., Polskie czasopiśmiennictwo techniczne do około 1870 roku, Wr. 1978; Piśmiennictwo w Galicji, „Dod. Tyg. do „Gaz. Lwow.” 1860 nr 6 s. 21–2, nr 9 s. 33–4, nr 10 s. 37–8; Prasa polska w l. 1661–1864, W. 1976; Stulecie „Gazety Lwowskiej” 1811–1911, Lw. 1911 cz. 1 s. 133, cz. 2 s. 42; Tyrowicz M., Prasa Galicji i Rzpltej Krakowskiej 1772–1850, Kr. 1979; Wywiałkowski Z., Czcionkarnie istniejące w dzielnicach ziem polskich od pierwszych lat założenia aż do naszych czasów biegiem lat, W. 1884 s. 22, 23, 34; – Wiadomość o drukarniach i księgarniach w Galicji tudzież dziełach polskich wyszłych w r.b. 1829, „Czas. Nauk. Księgozbioru Publ. im. Ossol.” 1829 z. 4 s. 147, 148–9; Zawadzki W., Pamiętnik życia literackiego w Galicji, Kr. 1961; – „Rozmaitości” 1822 nr 2 s. 8, nr 84 s. 338, 1828 nr 11 s. 93, nr 18 s. 150, 152, 1829 nr 19 s. 160, 1830 nr 53 s. 424, 1836 nr 2 s. 14, nr 16 s. 127, nr 48 s. 385; „Telegraf” 1853 nr 92 s. 368; – B. Jag.: rkp. 5045 k. 129–130, 164, 166, 172; B. Ossol.: rkp. 14 244/III; – Mater. Red. PSB: Bieńkowski W., polska wersja życiorysu S-a przeznaczonego dla Österr. Biogr. Lexikon (mszp.).
Jan Bujak