INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Józef Sołtyk      "Portret Józefa Sołtyka", frag. obrazu olejnego z ok. 1780 roku ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach.

Józef Sołtyk  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 2000-2001 w XL tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sołtyk Józef h. własnego (ok. 1715–1780), miecznik sandomierski. Był najstarszym synem kaszt. sandomierskiego Michała Aleksandra (zob.) i Józefy z Makowieckich, bratem woj. sandomierskiego Macieja (zob.) i kaszt. wiślickiego Tomasza (zob.).

Wg herbarzy był S. chorążym pilzneńskim (urząd powstał w r. 1736), lecz spisy urzędników nie potwierdzają tej informacji. Dn. 30 IX 1740 został miecznikiem pilzneńskim. Nie S., jak w „Diariuszach sejmowych z wieku XVIII” podał W. Konopczyński, lecz jego brat Maciej posłował z pow. wiślickiego woj. sandomierskiego na sejm 1750 r. W r. 1754 został S. obrany deputatem na Tryb. Kor., jednak podczas reasumpcji nie dopuszczono go do przysięgi i nie wszedł do kompletu sędziów. Dn. 19 IV 1757 postąpił na miecznikostwo sandomierskie; 19 X 1760 awansował na stolnikostwo sandomierskie (B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 1142), lecz nie występował z tym tytułem.

Podczas bezkrólewia po śmierci Augusta III, w przeciwieństwie do związanego z «familią» brata Macieja, poparł S. wniesiony 10 V 1764 przez swych braci stryjecznych, bpa krakowskiego Kajetana (zob.), woj. łęczyckiego Tomasza (zob.) i kaszt. warszawskiego Macieja (zob.), manifest sprzeciwiający się zdominowanej przez «familię» konwokacji, jednak podpisał z woj. sandomierskim elekcję Stanisława Poniatowskiego, a 28 IX t.r. złożył reces od wniesionego w maju manifestu. Podczas konfederacji barskiej w marcu 1769 ubiegał się o marszałkostwo woj. sandomierskiego, jednak zwyciężyli konkurenci. Został wpisany do grona konsyliarzy konfederackich woj. sandomierskiego; później tłumaczył się, że wpisu dokonał bez jego woli Józef Bierzyński, marsz. sieradzki. W kwietniu 1769 został S. zatrzymany koło Pacanowa z jednym z synów przez oddział rosyjski pod dowództwem mjr. Knorringa i uwięziony w Nowym Mieście Korczynie, a następnie w Krakowie. W sprawie uwolnienia S-a interweniował u króla brat Maciej. W czerwcu 1770 na majątek S-a w Słupi najechały wojska rosyjskie pod dowództwem płk. I. Drewitza, rabując dom i gospodarstwo. Skarżąc się za pośrednictwem brata Macieja królowi, S. uważał, że represje te były odwetem za działalność konfederacką jego zięcia – Adama Parysa (zob.). W r. 1776 był S. jednym z kandydatów do poselstwa z woj. sandomierskiego; w r.n., przed 30 IX, rezygnował z urzędu miecznika. W niejasnych okolicznościach, prawdopodobnie w r. 1780, został odznaczony Orderem Lwa Reńskiego (a nie Lwa Pruskiego, jak podał bp K. Sołtyk w „Procesie”); być może chodzi o ustanowiony w r. 1770 przez Fryderyka II, ks. Hessen-Homburg, Order Złotego Lwa. S. był właścicielem Słupi i Borowej (Borowic?) w woj. sandomierskim. Zmarł w r. 1780.

Z małżeństwa zawartego przed r. 1740 z Katarzyną z Lipowskich, córką Hieronima i Barbary z Wybranowskich, pozostawił S. dwóch synów: Michała, referendarza kor. (zob.), i Jana Kantego (ur. 1747), szambelana królewskiego i stolnika sandomierskiego, który poślubił w r. 1778 Annę, córkę star. zakroczymskiego Antoniego Jana Rostworowskiego (zob.). S. miał też dwie córki: Józefę, żonę Adama Parysa, i Barbarę, żonę Józefa Antoniego Komorowskiego. W literaturze bywa S. mylony z Józefem, kaszt. zawichojskim (zob.), i Józefem Jakubem, synem woj. sandomierskiego Macieja (zob.).

 

Portret S-a pędzla nieznanego malarza w Muz. Narod. w Kielcach, reprod. w: Ozdoba-Kosierkiewicz W., Portret polski XVII–XVIII-wieczny ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach, „Roczn. Muz. Narod. w Kielcach” T. 12: 1982; – Estreicher; Żychliński; Urzędnicy, IV/3; – Konopczyński W., Konfederacja barska, W. 1936–8; Rudnicki K., Biskup Kajetan Sołtyk, W. 1906; – Matuszewicz M., Diariusz życia mego, W. 1986; Sołtyk K., Proces o modlitwy za JW Józefa Sołtyka…, Kr. 1780; – B. Czart.: rkp. 687; B. Jag.: rkp. Przyb. 382/75; B. Narod.: rkp. I–II 6683; B. Nauk PAU i PAN w Kr.: rkp. 1142.

Red.

 

 
 

Powiązane zdjęcia

   

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.