Strasburger Józef (1859–1924), chemik, przemysłowiec. Ur. 21 VIII w Warszawie, był synem Edwarda Bogumiła (zob.) i Anny Karoliny z Schützów (1822–1911), bratem Edwarda Adolfa (zob.), Juliana Teofila (zob.) i Karola Ludwika (zob.).

 

Po ukończeniu w r. 1877 ze złotym medalem VI Gimnazjum Męskiego w Warszawie rozpoczął S. studia na Wydz. Chemii Politechn. w Rydze. Należał tam do powstałego jesienią t.r. tajnego studenckiego «kółka Karola Gąssowskiego», a w r. 1879 współorganizował polską korporację akademicką «Arkonia». Działał w «Arkonii» w komisji rozporządzającej funduszem imienia zmarłego w r. 1880 Gąssowskiego oraz pełnił funkcje: komisarza kuchennego, sędziego wewnętrznego i sekretarza zebrań naukowych. Po otrzymaniu w r. 1881 dyplomu inżyniera-chemika kontynuował w l. 1882–4 studia chemiczne na uniw. w Bonn; równocześnie pracował tam w kierowanym przez A. Kekulego laboratorium chemicznym. W r. 1884 obronił na uniw. w Würzburgu dysertację o pochodnych fenolu i fluoru Über einige Phenanthren und Fluorenderivate, za którą otrzymał stopień doktora filozofii w zakresie chemii. Następnie podjął pracę w berlińskiej fabryce barwników Actiengesellschaft für Anilin Fabrikation na stanowisku konsultanta naukowego w zakresie chemii przemysłowej. W r. 1885 poznał w Berlinie Stanisława Kostaneckiego, który zaznajomił go ze swoimi badaniami nad barwnikami. S. szybko zdobył zaufanie zarządu fabryki i już po pół roku został dyrektorem technicznym jej filii w Moskwie. W okresie moskiewskim był czynny w życiu tamtejszej kolonii polskiej, m.in. angażował się w działalność Tow. Dobroczynności.

 

W r. 1910 zrezygnował S. z zajmowanego stanowiska w Moskwie i przeniósł się wraz z rodziną na stałe do Warszawy. W l. 1911–24 był tam członkiem zarządu oraz współwłaścicielem (z Julianem Hennebergiem) fabryki wyrobów platerowanych i brązowych «Bracia Henneberg». Dzięki rozwijaniu sieci własnych sklepów fabrycznych nie tylko w Król. Pol., lecz także w Petersburgu, Moskwie, Kijowie, Tbilisi i Irkucku, przyczynił się do podwojenia w r. 1914 produkcji (do wartości ok. 500 tys. rb.) oraz wzrostu zatrudnienia (do 360 robotników). Był także członkiem zarządu Tow. Akcyjnego Fabryk Chemicznych i Huty Szklanej «Kijewski, Scholtze i Spółka» w Warszawie, w którym jednak ograniczał się głównie do udzielania konsultacji z dziedziny chemii przemysłowej. Włączył się w działalność pracowni chemicznej przy warszawskim Muz. Przemysłu i Rolnictwa i uczestniczył w posiedzeniach działającego od r. 1909 tamtejszego Koła Chemików przy Stow. Techników. Dn. 14 I 1911 brał udział w spotkaniu Koła poświęconemu pamięci Kostaneckiego, o którym opublikował także artykuł Ze wspomnień osobistych o ś.p. Stanisławie Kostaneckim („Chemik Pol.” 1911 nr 4). W r. 1913 został członkiem zarządu Koła Chemików. W r. 1916 współpracował z powołaną na Politechn. Warsz. komisją, mającą opracować program nauczania na pierwszych semestrach tamtejszego Wydz. Chemii. Podczas Nadzwycz. Zjazdu Techników Polskich w Warszawie (12–15 IV 1917) wygłosił referat Warunki rozwoju przemysłu chemicznego; przyczynił się wtedy do uchwalenia wniosku o konieczności powołania specjalnych pracowni chemiczno-technicznych dla potrzeb różnych gałęzi przemysłu. W „Pamiętniku Nadzwyczajnego Zjazdu Techników Polskich w Warszawie w roku 1917” (W. 1917) ogłosił artykuł Przyczyny rozwoju przemysłu chemicznego w Niemczech. W r. 1917 został członkiem powołanej przez Koło Chemików komisji do opracowania projektu szkół zawodowych. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości brał w r. 1919 udział w tworzeniu ustawy patentowej, następnie opiniował dla Min. Przemysłu i Handlu projekty prawodawstwa robotniczego i celnego. Należał do założycieli powstałego t.r. Polskiego Tow. Chemicznego i wszedł w skład jego Rady Naczelnej; w r. 1921 był jednym z wnioskodawców powołania Państw. Rady Chemicznej. Był współzałożycielem Polskiego Związku Przemysłowców Metalowych i od r. 1922 wchodził w skład jego Rady Naczelnej oraz zarządu oddziału warszawskiego. Zmarł 9 XI 1924 w Warszawie, został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim. Pamięć S-a uczczono 4 XII 1925 na posiedzeniu Polskiego Tow. Chemicznego.

 

S. był żonaty (od r. 1896) z Jadwigą Idą Scholtze (ur. 23 XI 1871), córką przemysłowca warszawskiego Wojciecha Aleksandra Scholtze, współwłaściciela produkującej kotły i maszyny parowe firmy «Scholtze, Repphan i Spółka». Miał pięcioro dzieci: Stefana Aleksandra (1900–1903), Jana Adolfa (ur. 1902), Marię Jadwigę (ur. 1904), Zofię Halinę (ur. 1906) i Józefa Juliana (1909–1928), studenta Politechn. Gdań. Bratankami S-a byli Edward Karol Strasburger (zob.) i Henryk Leon Strasburger (zob.).

 

 

 

Fot. w: „Przem. Metalowy” 1924 nr 49 s. 205; – Lista byłych wychowańców VI Gimnazjum Męskiego w Warszawie, W. 1935; Łoza, Rodziny pol., I 151–3, 155; PSB (Henneberg Julian, Kostanecki Stanisław); – Janicki A., Studenci polscy na Politechnice Ryskiej w latach 1862–1918, Gd. 2005 I 178, II 47; Kobzińska K., Organizacje chemików polskich na przełomie XIX i XX w. i ich rola w rozwoju chemii w Polsce, „Kwart. Hist. Nauki i Techn.” R. 35: 1990 nr 4 s. 569, 577, 579–80; Księga pamiątkowa «Arkonii» 1879 – 9 V 1929, W. 1929; Politechnika Warszawska 1915–1925. Księga pamiątkowa, Red. L. Staniewicz, W. 1925; Sroka R., Przemysł fabryczny w Królestwie Polskim w r. 1911, W. 1911 pozycja nr 2106, 4017; – Wspomnienie o 10-letniej działalności Korporacji «Arkonia», Ryga 1889; – „Chemik Pol.” R. 11: 1911 nr 2 s. 70, R. 13: 1913 nr 10 s. 236–7, R. 14: 1914 nr 2 s. 44, nr 6 s. 121, R. 16: 1918 nr 1 s. 143; „Roczniki Chemii” T. 5: 1925 s. 5; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1924: „Kur. Warsz.” nr 315–317, „Przem. Metalowy” nr 46 s. 192.