Schramm Julian (1852–1926), chemik, profesor UJ. Ur. 5 I w Lubaczowie, był synem Franciszka, farmaceuty, właściciela apteki, i Praksedy Kraus, unitki.
Po nagłej śmierci ojca S. utrzymywał się od szesnastego roku życia z korepetycji, nie chcąc korzystać z pomocy matki. Po ukończeniu gimnazjum w Przemyślu studiował w l. 1870–6 na Uniw. Lwow. początkowo teologię, potem nauki matematyczno-przyrodnicze, głównie pod kierunkiem chemika Bronisława Radziszewskiego. W l. 1876–84 był nauczycielem tych nauk oraz języka niemieckiego w prywatnym gimnazjum niemieckim, potem w wyższej szkole realnej oraz III Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie. W r. 1882 doktoryzował się z chemii, a w r. 1884 habilitował z niej na Uniw. Lwow. na podstawie Podręcznika analizy chemicznej jakościowej (Lw. 1885, Wyd. 5, Kr. 1922), stosowanego powszechnie do r. 1939. W l. 1882–4 pracował na Uniw. Lwow. jako asystent chemii u B. Radziszewskiego, w l. 1884–91 jako docent chemii organicznej.
W r. 1891 S. został powołany jako profesor nadzwycz. na nowo utworzoną katedrę chemii II (potem chemii organicznej) UJ, którą od podstaw zorganizował. W r. 1894 został profesorem zwycz.; w r. akad. 1903/4 był dziekanem Wydz. Filozoficznego UJ. W Krakowie wykładał chemię dla chemików, farmaceutów, lekarzy, rolników, a także jako pierwszy na uczelni – elementy fizyko-chemii. Należał do współtwórców Studium Rolniczego UJ. Walory ścisłego i rzeczowego myślenia łączył S. z darem jasnego i pięknego wykładu oraz zdolnościami pedagogicznymi. Działał w okresie wielkiego rozwoju chemii organicznej i jej się poświęcił, choć czynny był i na innych polach. Jeszcze w czasie pobytu we Lwowie natknął się przy badaniu wód Iwonicza na rad, ale prac w tej dziedzinie zaniechał ze względu na opinię Radziszewskiego. Wystąpił też wtedy z oryginalnymi hipotezami, m.in. o nieorganicznym pochodzeniu ropy naftowej i z koncepcją przestrzennego okresowego układu pierwiastków (zamiast ogólnie przyjętego tabelarycznego).
Z dorobku S-a do chemii ogólnej zaliczyć należy pracę habilitacyjną, do nieorganicznej O stanowisku talu w systematyce chemicznej i jego obecności w sylwinie i karnalicie kałuskim (Rozpr. AU Wydz. Mat.-Przyr. VIII 1881) oraz analizy wód leczniczych Iwonicza, Szczawnicy i Kałusza; do chemii organicznej należą badania pochodnych halogenowych węglowodorów aromatycznych, fotochemicznych procesów otrzymywania tych związków, skrypt Chemia organiczna (Kr. 1893, Kr. 1906), prace o reakcji chlorowania i bromowania połączeń aromatycznych: O działaniu bromu na węglowodory aromatyczne o jednym łańcuchu bocznym nasyconym (Rozpr. AU Wydz. Mat.-Przyr. IX 1882), O działaniu bromu na parabromotoluol (tamże XIII 1886), O połączeniu styrolu z kwasem solnym i bromowodorowym (tamże XXVI 1893), O wpływie światła na chemiczne podstawianie (tamże XVI 1887, XXII 1892). Analizując reakcje fotochemiczne, S. wnikał głęboko w ich istotę. Uznał tylko światło pochłaniane przez brom za chemicznie czynne w procesie bromowania węglowodorów. W pracy Spectraluntersuchungen über die Energie der Einwirkung vom Brom auf aromatische Kohlenwasserstoffe („Monatshefte für Chemie” 1887 t. 8) doszedł do wniosku, że pierwszorzędna reakcja chemiczna polega na podnieceniu drobiny bromu, co przyjęło się w nauce po r. 1910, gdy w fotochemii zwyciężyła kwantowa teoria M. Plancka. W związku z tymi badaniami skonstruował w r. 1887 aparat do bromowania i chlorowania w słońcu, produkowany potem przez firmę M. Kaehler i O. Martini. Badał też działanie chlorku glinowego na związki aromatyczne, uściślając tzw. reakcję Friedel-Craftsa, o czym pisał m.in. w pracach O przestawieniach atomów w drobinach przy syntezach węglowodorów aromatycznych za pomocą chlorku glinowego („Kosmos” T. 13: 1888), oraz O działaniu chlorku glinowego na chlorki i bromki rodników aromatycznych („Spraw. AU” 1893, odb. Kr. 1893).
S. wiele prac publikował w „Berichte der Deutschen Chemischen Gesellschaft” w Berlinie, „Monatshefte für Chemie”, „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften” w Wiedniu, „Liebigs Annalen der Chemie” w Lipsku. W Krakowie stworzył silną szkołę chemiczną, z której wyszło wielu profesorów polskich uniwersytetów i politechnik, m.in. Ludwik Bruner, Ignacy Zakrzewski, Tadeusz Estreicher, Józef Zawadzki, Stanisław Tołłoczko, Wiktor Jakób, Antoni Gałecki, Antoni Korczyński, Stanisław Glixelli, Edward Bekier, Stanisław Niemczycki, nadto zasłużeni w przemyśle naftowym Zygmunt Łahociński i Zygmunt Bankiewicz, dla rolnictwa i balneologii – Kornel Radziewanowski. W l. 1900–10 był S. członkiem Komisji Historii oraz Bibliografii Nauk Matematycznych i Przyrodniczych AU, współdziałał w wydawanym przez nią „Katalogu literatury naukowej polskiej”.
W r. 1910 S. przeszedł ze względu na stan zdrowia na wcześniejszą emeryturę i osiadł w majątku Olchowa, pow. Lesko, który był wianem jego żony. Poza jego prowadzeniem brał udział w pracy powiatowego koła C.K. Tow. Gospodarskiego we Lwowie, jako członek zarządu, oraz powiatowego Koła Rybackiego, którego był prezesem. Zamiłowany przyrodnik zgromadził duże zbiory entomologiczne; poza tym był utalentowanym pianistą i śpiewakiem. S. zmarł w Olchowie 30 III 1926 i pochowany został na własne życzenie koło przydrożnej kapliczki we własnym majątku, potem przeniesiony na założony przez syna Wiktora cmentarz katolicki w Tarnawie Górnej (pow. Lesko).
W małżeństwie z Józefą z Bugielów miał S. córki: Helenę (zob.), i Romanę, zamężną Kłodzińską, żonę prokuratora, oraz syna Wiktora (zob.).
Portret S-a przez Helenę Schrammównę, wł. rodziny w P.; Fot.: w Mater. Red. PSB; – Katalog wydawnictw Polskiej Akademii Umiejętności 1873–1947, Kr. 1948 I–II; – Fierich J., Studium Rolnicze (1890–1923). Wydział Rolniczy Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kr. 1934; Finkel–Starzyński, Hist. Uniw. Lwow. I (1894–1897/98), Lw. 1899, II (1898/9 1909/10), Lw. 1912 (częściowa bibliogr.); Hist. Nauki Pol., IV; Jakób W., Prof. dr Julian Schramm, „Kosmos” T. 51: 1926 z. 1–4 s. 947–9 (częściowa bibliogr.); Lampe W., Zarys historii chemii w Polsce, Kr. 1948 s. 12; Mirek J., Zarys historii Zakładu Chemii Organicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego (1891–1983), Zesz. Nauk. UJ, Prace Chemiczne, Kr. 1988 z. 31 s. 75–7; Polska Akademia Umiejętności 1872–1952. Nauki lekarskie, ścisłe, przyrodnicze i o ziemi, Wr. 1974; Studia z dziejów katedr Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kr. 1964 (fot.); Zarys dziejów nauk przyrodniczych w Polsce, W. 1938; – Składy osobowe i programy wykładów UJ 1891–1910; – „Zeitschr. für angewandte Chemie” 1896 s. 195; – Nekrologi z r. 1926: „Gaz. Roln.” nr 16 s. 388, „Rolnik” nr 17; – Arch. UJ S II, 619, WF 169; – Informacje wnuka, Ryszarda Schramma.
Stanisław Marian Brzozowski