INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Juliana Domicella (Julia) Sikorska (z domu Rostalska)  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1996-1997 w XXXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sikorska z Rostalskich Juliana Domicella Marcjanna, używane imię Julia (1846–1923), działaczka społeczno-oświatowa, właścicielka drukarni. Ur. 16 II w Piotrkowie, w zubożałej rodzinie ziemiańskiej, była najstarszą z jedenaściorga dzieci Ignacego Rostalskiego, sekretarza szkoły realnej w Kaliszu, a następnie gimnazjum rządowego w Płocku, i Praksedy z Jakubowskich.

S. ukończyła 4-klasową pensję w Płocku, a w r. 1864 Instytut Aleksandryjsko-Maryjski Wychowania Panien (przeniesiony w r. 1862 z Puław do Warszawy) i otrzymała patent nauczycielski. Przez rok była nauczycielką domową w majątku Koskowskich w Chrzesnem koło Warszawy. W r. 1870 wyszła za mąż za Stanisława Sikorskiego, inżyniera chemika, brata Jadwigi (zob.) i odtąd zmieniała wielokrotnie miejsce zamieszkania, związane z pracą męża w cukrowniach, młynach i browarach. Spędzili też półtora roku w Austrii i Niemczech.

W poł. l. osiemdziesiątych S. zamieszkała na stałe w Warszawie. Silny wpływ na nią wywarła Paulina Sieroszewska, siostra pisarza, rozbudzając zainteresowania ruchem socjalistycznym i kobiecym. W r. 1883 S. została członkiem nielegalnego Kobiecego Koła Oświaty Ludowej (KKOL). W r. 1886 przejęła od swego teścia Józefa Sikorskiego (zob.) zarząd drukarni, a po jego śmierci w r. 1896 została jej właścicielką. Drukarnia mieściła się przy ul. Wareckiej 14, była dużym zakładem, zatrudniającym ok. 25 pracowników. Drukowano tam czasopisma: „Przegląd Filozoficzny”, „Wiadomości Matematyczne”, dziennik „Gazeta Polska” oraz liczne utwory literackie i popularnonaukowe. S. kontynuowała rozpoczęty przez teścia druk „Encyklopedii Wychowawczej” (ostatni zeszyt wydany w r. 1909). Znaczną część produkcji oficyny stanowiły wydawnictwa nielegalne lub półlegalne, drukowane głównie dla potrzeb KKOL. S. była od r. 1886 kierownikiem sekcji wydawniczej tego koła. Wraz z grupą pań, członkiń KKOL, zajmowała się doborem tekstów, a także uczestniczyła w przygotowywaniu i wysyłaniu paczek z broszurami na wieś; prowadziła też ankietowe badania rezultatów podjętej akcji. Dla ukrycia nielegalnej działalności wydawniczej S., będąc członkiem zarządu legalnego i popieranego przez władze rosyjskie Komitetu Damskiego Warszawskiego Tow. Opieki nad Zwierzętami, wykorzystywała tę organizację do firmowania wydawanych broszur. Dlatego wiele z nich zawierało wstawki propagujące opiekę nad zwierzętami. Tematyka książeczek przeznaczonych przede wszystkim dla dzieci i młodzieży wiejskiej była różnorodna: przeważały prace popularnonaukowe z dziedziny przyrody, geografii i higieny, ale były tu również opowiadania historyczne, baśnie, przeróbki powieści. Dużą rolę w ich kolportażu odegrali nauczyciele szkół elementarnych. Mimo rewizji przeprowadzanych wielokrotnie w drukarni S. prowadziła tę akcję przez 20 lat, a jedyną represją jaka ją spotkała był proces w maju 1906 o wydrukowanie broszury „Obsadzanie dróg” bez zezwolenia cenzury. Wydział karny warszawskiego sądu okręgowego skazał ją na dzień aresztu i 25 rb grzywny. Broszury drukowano w dużych nakładach i przekazywano dla KKOL po cenach kosztów.

W r. 1898 w domu, w którym mieściła się drukarnia S-iej, otwarta została przez KKOL «Księgarnia Polska», której oficjalnymi właścicielami byli: S. oraz Mieczysław Brzeziński. Księgarnia zmieniła wkrótce potem nazwę na «Księgarnia Polska J. Sikorskiej» i przejęła kolportaż wydawnictw, wysyłanych na prowincję przez KKOL. W r. 1906 ukazał się „Katalog tanich książek, znajdujących się na składzie Księgarni Polskiej J. Sikorskiej w Warszawie”. S. nadzorowała pracę księgarni, którą zarządzała Hanna Dobrowolska, członkini KKOL. Drukarnię zlikwidowała S. ok. r. 1910, księgarnię przejęła Polska Macierz Szkolna. W l. 1892–5 wraz ze swą szwagierką Jadwigą była S. opiekunką szwalni nr 5 Warszawskiego Tow. Dobroczynności, organizowała tam m. in. kursy dokształcające dla szwaczek. W r. 1894 weszła w skład komisji Tow. Popierania Przemysłu i Handlu, zajmującej się opieką nad kobietami pracującymi w rzemiośle. W okresie rewolucji 1905–7 drukowała w swym zakładzie nielegalne ulotki. W r. 1907 była współzałożycielką Tow. Wychowania Przedszkolnego, a także członkiem Komitetu Ratunkowego, który opublikował w lutym t. r. odezwę „Na ratunek dzieciom robotników łódzkich” („Myśl Niepodległa” 1907 nr 17). Po r. 1907 S. przekazała dla tworzącej się Biblioteki Publicznej w Warszawie wiele książek, tak z własnego księgozbioru, jak też w imieniu «Księgarni Polskiej». Była członkiem Tow. Miłośników Historii w Warszawie, Tow. Muzeum Kaszubsko-Pomorskiego w Sopocie, Tow. Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Tow. «Kropla Mleka», Tow. Przyjaciół Pieskowej Skały w Ojcowie, Tow. Przyjaciół Pragi (przedmieścia Warszawy) i in. Ostatnie lata życia spędziła w Górze Kalwarii koło Warszawy u córki Heleny. Zmarła 19 III 1923 w Górze Kalwarii i pochowana została na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Helena Radlińska, uważając S-ą za jedną z wybitniejszych polskich działaczek społeczno-oświatowych przełomu XIX i XX w., zbierała materiały do opracowania obszernej monografii o jej działalności. Materiały te spłonęły w Warszawie w czasie drugiej wojny światowej.

W małżeństwie ze Stanisławem Sikorskim miała S. trzy córki: Jadwigę, zamężną Klemensiewiczową (zob.), Helenę, zamężną Karyory (zob.), i Marię, żonę Mieczysława Jankowskiego.

 

Bibliogr. Warszawy, IV; Czajka M., Kamler M., Sienkiewicz W., Leksykon historii Polski, W. 1995; Słown. Pracowników Książki Pol. (bibliogr.); – Kiepurska H., Warszawa w rewolucji 1905–1907, W. 1974; Klemensiewiczowa J., Stanisław i Julia Sikorscy, „Gaz. Rodzinna” 1957 s. 29–32; Mlekicka M., Wydawcy książek w Warszawie w okresie zaborów, W. 1987; Nagórska W., Z Morzyckich Róża Mieczysławowa Brzezińska, „Niepodległość” T. 7: 1933; Procesy prasowe, „Czas” 1906 nr 108 s. 2; Stemler J., Polska Macierz Szkolna, W. 1926 s. 59; Wawrzykowska-Wierciochowa D., Kobiece Koło Oświaty Ludowej (1883–1894), „Przegl. Hist.-Oświat.” 1960 nr 3 s. 50, 55–6, 59–60; Z dziejów książki i bibliotek w Warszawie, W. 1961; – Klemensiewiczowa J., Przebojem ku wiedzy, Wr. 1961; Morzkowska A., Tak było, „Niepodległość” T. 9: 1934; Nasza walka o szkołę pol., II; Prus B., Kroniki, W. 1964 XIV; Radlińska H., Wspomnienia uczennicy i nauczycielki, „Niepodległość” T. 5: 1931/32; Spraw. Warszawskiego Tow. Dobroczynności za r. 1892 s. 76; toż za l. 1893–5; – „Bluszcz” 1906 nr 108 s. 2; „Gaz. Rodzinna” 1955 s. 40; „Kur. Warsz.” 1923 nr 79 s. 8, nr 80 s. 8; „Oświata Pol.” 1924 s. 86–7; – Arch. paraf. św. Jakuba w Piotrkowie Tryb.: Świadectwo chrztu 1864 nr 73; B. Jag.: Akc. 27/93; B. Ossol.: rkp. 12000/II, 13151/II, 15797/II; B. Publ. w W.: rkp. A.226, A.229; – Mater. Red. PSB: Materiały dostarczone przez Jadwigę Klemensiewiczowa i Helenę Karyory; – Informacje prawnuczki, Krystyny Krusiec z W.

Stanisław Konarski

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Jadwiga Sikorska

1846-09-20 - 1927-12-20 pedagog
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Bruno Schulz

1892-07-12 - 1942-11-19
pisarz
 

Leon Wyczółkowski

1852-04-12 - 1936-12-27
malarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Stanisław Narutowicz

1862-09-02 - 1932-12-21
prawnik
 

Jan Rubczak

18 I 1882 (1884?) - 1942-05-27
malarz
 

Herman Bolesław Fudakowski

1834-10-25 - 1878-11-10
lekarz
 

Roman Sołtyk

1820 lub 1822 - 1873-05-01
generał austriacki
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.