Szczygieł Juliusz Marian (1915–1997), inżynier dróg i mostów, profesor Politechniki Gdańskiej.
Ur. 29 XI we Lwowie, był synem Franciszka (zm. 1938), inżyniera dróg i mostów, uczestnika obrony Lwowa 1918 r., naczelnika Wydz. Komunikacyjnego Urzędu Wojewódzkiego we Lwowie, i Marii z Waluszewskich (zm. 1940).
S. uczył się w szkołach w Krzemieńcu, Wilnie oraz Łodzi, gdzie w Gimnazjum Humanistycznym im. Mikołaja Kopernika zdał w r. 1934 maturę. T.r. podjął studia z zakresu inżynierii dróg i mostów na Wydz. Inżynierii Lądowej i Wodnej Politechn. Lwow. Podczas studiów odbył praktykę (30 VIII – 30 XI 1938) w Wydz. Komunikacji Zarządu m. Lwowa na stanowisku zastępcy kierownika budowy. Dn. 1 IX 1939 został asystentem II Katedry Mostów u Adama Kuryłły; funkcję tę pełnił także po zajęciu Lwowa przez Armię Czerwoną i przemianowaniu uczelni na Lwiwskyj Politechnicznyj Instytut. W styczniu 1940 ukończył studia i uzyskał stopień inżyniera dróg i mostów (dyplom S-a nr L.1768 był jednym z ostatnich wydanych na druku Politechn. Lwow.). Tego miesiąca został przeniesiony na asystenturę do I Katedry Mostów Stanisława Brzozowskiego, gdzie wspólnie ze Stanisławem Hajdukiem prowadził ćwiczenia i projektowanie z zakresu teorii mostów i mostów stalowych. Gdy w czerwcu 1941 wkroczyły do Lwowa wojska niemieckie, a uczelnia została zamknięta, pozostawał przez przez dwa miesiące bezrobotnym, po czym od 1 IX t.r. pracował jako robotnik najemny w gospodarstwie rolnym pod Lwowem, a od 1 XI jako kierownik budowy w Przedsiębiorstwie Budowlanym «K. Niesporek» we Lwowie. Działał w AK i w firmie zatrudniał fikcyjnie uczestników konspiracji, a także osoby chroniące się przed Arbeitsamtem, m.in. Kuryłłę oraz jego asystentów Leona Danielskiego i Józefa Szulca. Od 1 IX 1943 prowadził we Lwowie, a następnie w Nowym Sączu, biuro konstrukcyjno-budowlane (w Nowym Sączu kierował m.in. odbudową zniszczonego mostu na Dunajcu). Dn. 1 XI 1944 został pomocniczym pracownikiem biurowym na stacji kolejowej w Nowym Sączu. Po wyzwoleniu miasta spod okupacji niemieckiej współorganizował od 28 I 1945 Robotniczą Spółdzielnię Budowlaną i pełnił w niej funkcję kierownika technicznego.
W sierpniu 1945 przeniósł się S. na stałe do Sopotu; od 7 IX 1945 do 28 II 1946 był kierownikiem technicznym w Oddz. Gdańskim Państw. Zjednoczonych Przedsiębiorstw Budowlanych Kraków. Wspólnie z Andrzejem Benedyktowiczem i Janem Papużyńskim otworzył w Sopocie 1 I 1946 przedsiębiorstwo inżynieryjno-budowlane i prowadził je do końca r. 1948. Firma uczestniczyła w odbudowie śródmieścia Gdańska, m.in. wykonała prace konserwatorskie kaplicy Królewskiej, Złotej Kamienicy, Domu Uphagena, Wieży Więziennej oraz bram: Zielonej, Chlebnickiej i Wyżynnej.
Dn. 1 XII 1946 podjął S. pracę na Politechn. Gdań. jako adiunkt, a następnie wykładowca Katedry Teorii Mostów i Budowy Mostów Żelaznych u Stanisława Błaszkowiaka. Dn. 1 XI 1952 został zastępcą profesora i objął kierownictwo nowo utworzonej Katedry i Zakł. Budowy Mostów Żelbetowych. Zorganizował Laboratorium Badań Modelowych, w którym wraz ze współpracownikami przeprowadzał analizy stanowiące podstawę projektowania i budowy nietypowych lub prototypowych obiektów mostowych. Dodatkowo w l. 1952–65 był zatrudniony w Gospodarstwie Pomocniczym Politechn. Gdań. jako kierownik Zakł. Mostów Żelbetowych. Pełnił funkcję prodziekana (1953–4, 1960–6) oraz dziekana (1954–6) Wydz. Budownictwa Lądowego. W l. 1955–66 pracował również poza uczelnią jako główny specjalista i doradca ds. mostowych w biurach projektowych Budownictwa Komunikacyjnego oraz Transportu Drogowego i Lotniczego w Gdańsku, a także jako rzeczoznawca w Stow. Inżynierów i Techników Komunikacji. Opublikował podręczniki Wiadomości ogólne o mostach (W. 1955) i Projektowanie wstępne mostów (W. 1957). W r. 1957 wyjechał do Włoch, na zaproszenie politechn. w Mediolanie wziął udział w wycieczce naukowej do elektrowni wodnej w Domodossola w Alpach Pennińskich.
W r. 1958 uzyskał S. stopień kandydata nauk technicznych na podstawie pracy dotyczącej wykorzystania sum szeregów geometrycznych oraz relaksacji do skrócenia procesu iteracji, napisanej pod kierunkiem Bronisława Bukowskiego. T.r. otrzymał tytuł naukowy docenta i stanowisko samodzielnego pracownika nauki. Ogłosił prace Most doświadczalny z kablobetonu („Drogownictwo” R. 13: 1958), a jako współautor rozprawy: Badania modelowe płyt i projektowanie na ich podstawie przęseł mostów płytowych („Arch. Inżynierii Lądowej” T. 6: 1960 z. 1) oraz Most żelbetowy łukowy o pomoście-ściągu płytowym sprężonym i ukośnych wieszakach („Zesz. Nauk. Politechn. Gdań.” 1962 nr 32, S. Budownictwo Lądowe z. 5). Powołany w r. 1961 przez ministra komunikacji Józefa Popielasa w skład Rady Naukowej Centralnego Ośrodka Badań i Rozwoju Techniki Drogowej w Warszawie, pełnił w niej funkcję przewodniczącego Sekcji Mostów.
Po przejściu Błaszkowiaka na emeryturę połączono 1 III 1965 obie katedry mostowe i utworzono jedną Katedrę Mostów z dwoma zakładami. S. jako docent objął kierownictwo zarówno nowej katedry, jak i Zakł. Mostów Betonowych. Pracując w dalszym ciągu również w Gospodarstwie Pomocniczym Politechn. Gdań., kierował w nim w l. 1965–9 Zakł. Mostów i Dróg. Od 1 III 1965 był też członkiem Zespołu do Prac Pozaplanowych Politechn. Gdań. (od r. 1971 pełnił funkcję przewodniczącego jego podzespołu I). Wykładał i prowadził prace dyplomowe z przedmiotu «mosty z betonu», a także był opiekunem specjalności «mosty i budowle podziemne». Specjalizował się w zakresie teorii, projektowania i technologii realizacji mostów z betonu. Był autorem m.in. podręcznika Mosty betonowe (P. 1965, wyd. 2 poprawione, W. 1966) oraz współautorem pracy Badania modelowe dwóch przęseł belkowych o ustroju zespolonym, betonowo-stalowo sprężonym (Wr. 1966 I). Dn. 22 XII 1967 otrzymał tytuł profesora nadzwycz. nauk technicznych. Po reorganizacji uczelni (likwidacja katedr i powołanie instytutów) został 1 X 1969 kierownikiem Zakł. Mostów oraz Zespołu Mostowego w Inst. Budownictwa Lądowego Politechn. Gdań. Wchodził w skład Rady Techniczno-Ekonomicznej przy Ministrze Komunikacji; od r. 1969 był w niej członkiem Sekcji Budowy i Utrzymania Dróg, a od r. 1971 przewodniczącym Zespołu ds. Budownictwa Mostowego.
Jako wybitny specjalista w dziedzinie mostownictwa uczestniczył S. w projektowaniu i budowie wielu mostów i wiaduktów, m.in. w Gdańsku wiaduktów «Błędnik» i «Biskupia Górka» oraz estakady węzła komunikacyjnego Kliniczna – Marynarki Polskiej, wiaduktów w Rumi-Zagórzu i Subkowcach, estakady ślimaka południowego mostu ks. Poniatowskiego w Warszawie, a także mostów ukośnych Pętli Bieszczadzkiej. Ogółem wykonał 20 prac projektowych i ponad 100 ekspertyz. Jego obszerna monografia Mosty z betonu zbrojonego i sprężonego (Kat. 1972, wyd. 2, W. 1978) była przez wiele lat niezastąpionym podręcznikiem dla studentów i inżynierów mostowców. Ogółem opublikował ponad 50 prac badawczych, podręczników i skryptów oraz 23 referaty konferencyjne. We wrześniu 1974 otrzymał tytuł profesora zwycz. W l. 1975–81 był ponownie dziekanem Wydz. Budownictwa Lądowego, po czym w r. 1981 objął funkcję dyrektora Inst. Inżynierii Komunikacyjnej i pełnił ją do r. 1985. Wypromował czterech doktorów, a pod jego kierownictwem wykonano 160 prac dyplomowych.
S. był członkiem Komitetu Inżynierii PAN; uczestniczył w pracach Sekcji Betonu (1969–71, 1975–7) oraz Sekcji Inżynierii Komunikacyjnej (1984–6). Wchodził w skład Rady Naukowej Inst. Badawczego Dróg i Mostów w Warszawie (1961–87); był jej wiceprzewodniczącym (1981–3), a następnie przewodniczącym (do r. 1986). Działał w Stow. Inżynierów i Techników Komunikacji (m.in. jako członek Komisji ds. wniosków na rzeczoznawców), Polskim Związku Inżynierów i Techników Budownictwa oraz NOT, ZNP i PTTK. Od 1 X 1980 był na Politechn. Gdań. członkiem NSZZ „Solidarność”. Dn. 30 IX 1986 przeszedł na emeryturę. Otrzymał członkostwo honorowe powstałego w r. 1991 Związku Mostowców RP. Zmarł 26 VIII 1997 w Sopocie, został pochowany 29 VIII na tamtejszym cmentarzu katolickim. Był odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1973) oraz Medalami 10-lecia (1955) i 40-lecia Polski Ludowej (1984).
W zawartym w r. 1943 małżeństwie z Janiną z domu Radzięda (ur. 1918) miał S. dwie córki: Małgorzatę (ur. 1945), po mężu Mrugalską, i Joannę (ur. 1947), absolwentki architektury Politechn. Gdań.
Who’s Who in Science in Europe, Guernsey 1972 IV; Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny, W. 2002 IV (fot.); – Politechnika Lwowska 1844–1945, Wr. 1993; – Poćwiardowska J., Od akweduktów do estakad… na księżycu. Wywiad z profesorem Juliuszem Szczygłem, „Pismo PG. Pismo Pracowników i Studentów Politechn. Gdań.” 1997 nr 7 s. 4–8 (fot.); – „Zw. Mostowców RP. Biul. Inform.” 1994 nr 7 (fot.); – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1997: „Dzien. Bałtycki” nr z 28 VIII, „Zw. Mostowców RP. Biul. Inform.” nr 3; – Arch. NSZZ „Solidarność” w Politechn. Gdań.: Teczka osobowa S-a; Arch. Politechn. Gdań.: nr 948/1 (akta osobowe S-a); – Informacje żony, Janiny, córki, Małgorzaty Mrugalskiej oraz Zbigniewa Kozakowa z Sopotu.
Roman Beger