Hryniewiecki Kajetan h. Przeginia (zm. 1796), wojewoda lubelski. Pochodził z rodziny licznie rozrodzonej i majątkowo zdrobniałej. Jako «afidowany przyjaciel» Stanisława Poniatowskiego (ojca króla) i szwagier Józefa Stempkowskiego znalazł się w kręgu ludzi związanych z «familią». W r. 1744 był miecznikiem czerwonogrodzkim, potem podczaszym latyczewskim i sędzią grodzkim kamienieckim. Posłując z woj. podolskiego na sejm konwokacyjny 1764 r., kilkakrotnie zabierał głos w sprawach skarbowych i złożył projekty o ujednoliceniu miar i wag, nowej lustracji królewszczyzn oraz zniesieniu niektórych ceł wewnętrznych. Na tymże sejmie został wybrany do pierwszego składu Komisji Skarbu Koronnego. Był również posłem podolskim na sejm elekcyjny i podpisał elekcję Stanisława Augusta. W r. 1765 postąpił na chorąstwo czerwonogrodzkie i nabył dobra Markuszew w Lubelskiem. Na sejmie 1766 r. był posłem inflanckim i został ponownie wybrany do Komisji Skarbowej. W okresach międzysejmowych jako komisarz przebywał w Warszawie i dla referowania spraw skarbowych bywał wzywany na posiedzenia królewskiej Rady Gabinetowej. W r. 1768 został przez delegację sejmową powołany do deputacji do korektury praw. Dn. 9 III t. r. otrzymał kasztelanię kamieniecką.
Hryniewiecki Kajetan h. Przeginia (zm. 1796), wojewoda lubelski. Pochodził z rodziny licznie rozrodzonej i majątkowo zdrobniałej. Jako «afidowany przyjaciel» Stanisława Poniatowskiego (ojca króla) i szwagier Józefa Stempkowskiego znalazł się w kręgu ludzi związanych z «familią». W r. 1744 był miecznikiem czerwonogrodzkim, potem podczaszym latyczewskim i sędzią grodzkim kamienieckim. Posłując z woj. podolskiego na sejm konwokacyjny 1764 r., kilkakrotnie zabierał głos w sprawach skarbowych i złożył projekty o ujednoliceniu miar i wag, nowej lustracji królewszczyzn oraz zniesieniu niektórych ceł wewnętrznych. Na tymże sejmie został wybrany do pierwszego składu Komisji Skarbu Koronnego. Był również posłem podolskim na sejm elekcyjny i podpisał elekcję Stanisława Augusta. W r. 1765 postąpił na chorąstwo czerwonogrodzkie i nabył dobra Markuszew w Lubelskiem. Na sejmie 1766 r. był posłem inflanckim i został ponownie wybrany do Komisji Skarbowej. W okresach międzysejmowych jako komisarz przebywał w Warszawie i dla referowania spraw skarbowych bywał wzywany na posiedzenia królewskiej Rady Gabinetowej. W r. 1768 został przez delegację sejmową powołany do deputacji do korektury praw. Dn. 9 III t. r. otrzymał kasztelanię kamieniecką.
W konfederacji barskiej udziału nie brał i łask dworskich nie utracił, o czym świadczy nadanie mu w r. 1772 Orderu św. Stanisława i powołanie przez króla w r. 1775 do pierwszego składu Rady Nieustającej. Tym niemniej konserwatywne poglądy, być może podsycane przez zażyłe stosunki sąsiedzkie kasztelana z Opolem Lubomirskich rychło miały skierować H-ego w szeregi opozycji. Może grał tu rolę i zawód osobisty. W kwietniu 1775 r., z okazji ślubu swej córki z Ignacym Chołoniewskim (wesele miało się odbyć w Opolu), H. przymawiał się o Orła Białego dla siebie, a o Order św. Stanisława dla zięcia. Król kazał mu się zadowolić konsyliarstwem w Radzie Nieustającej, pisząc, iż «resztę czasowi trzeba zostawić». Kasztelan wprawdzie 23 VIII 1776 r. podpisał akt konfederacji, ale na sejmie wystąpił jako jeden z czołowych mówców opozycyjnych, sprzeciwiając się rozszerzeniu «wielowładnej władzy Consilii Permanents», broniąc prerogatyw hetmańskich jako «ostatniego filara trzymającego pośrzednictwo inter majestatem et libertatem», ostro krytykując projekt budżetu (wydatki na listę cywilną) i popierając stanowisko Stanisława Lubomirskiego w sprawie sądu sejmowego. W wyborach do nowej Rady przepadł i zrzekł się komisarstwa skarbowego, na które powołany został z nominacji króla. Aktywny związek H-ego z opozycją magnacką nie był jednak trwały. W r. 1780 doczekał się Orła Białego, w r. n. odwiedzin Stanisława Augusta w Markuszewie, a w marcu 1782 r. otrzymał województwo lubelskie. Chorowity, domator, gospodarny, pedantyczny i oszczędny, w okresie między sejmem 1776 r. a Sejmem Czteroletnim przesiadywał w Markuszewie lub Lublinie i zasłynął jako gorliwy prezes (od 1781) lubelskiej Komisji Boni Ordinis oraz jako oryginał, który w trosce o woskowane posadzki nakazywał służbie odrywać podkówki z butów gości. Za jego prezesury założono w Lublinie bruki i kanały, odrestaourowan bramy miejskie, podjęto budowę mostu, przystąpiono do zabezpieczenia ksiąg trybunalskich. Komisja lubelska celowała w drobiazgowych przepisach «policyjnych». Uporządkowano finanse miejskie i kahalne. H. miał dobre stosunki z magistratem za wielokrotnie odnawianej prezydentury Makarewicza. Prowadzone przez wojewodę sądy Komisji cieszyły się dobrą opinią. Król życzliwie odnosił się do poczynań Komisji lubelskiej, a H-emu powierzał rolę arbitra w rozstrzyganiu różnych drażliwych sporów (nie tylko na terenie województwa).
W pracach Sejmu Czteroletniego H. «jako stary inwalid w ciepłej stancyi siedzący» brał udział jedynie dorywczo. Nie chcąc występować publicznie, opracował i przekazał królowi na schyłku 1788 r. projekty w sprawie ofiary 10-go grosza i poboru rekruta. Projektów podatkowych H-ego nie umiemy zidentyfikować, natomiast wydane przez niego anonimowo Refleksyje i sposób względem rekrutów są nacechowane obawą przed obciążeniem dóbr szlacheckich oraz konserwatywnym nawiązywaniem do dawnych praw i instytucji wybrańców. Na początku 1790 r. został wybrany do Komisji Cywilno-Wojskowej ziemi lubelskiej i powiatu urzędowskiego, ale uchylił się od tej funkcji. Dn. 2 III 1790 r. został powołany przez króla w skład Deputacji Koekwacyjnej (ofiary 10-go grosza). Deputacja obrała go prezesem. Nikłość wielomiesięcznej działalności Deputacji tłumaczył brakiem odpowiedniej współpracy ze strony komisji cywilno-wojskowych. Gdy sejm przystąpił do przebudowy form rządu, H. coraz jawniej przechodził do opozycji. Na sesji 6 IV 1791 r. oponował przeciw projektowi prawa o miastach, twierdząc, że reprezentacja w sejmie jedynie obciąży finanse miejskie i może wprowadzić do izby dysydentów. Po uchwaleniu Konstytucji 3 Maja H. znalazł się na liście osób, co do których Bułhakow miał nadzieję, że dadzą się pozyskać dla rekonfederacji. W listopadzie 1791 r. ostro krytykował H. projekt Michała Ossowskiego w sprawie sprzedaży starostw i emisji biletów skarbowych. Po wybuchu wojny 1792 r. dom staroświeckiego wojewody stał się w Lublinie miejscem spotkań malkontentów. Zwycięska Targowica ofiarowała H-emu stanowisko konsyliarza generalności i powołała go do najwyższego konfederackiego sądu apelacyjnego w Lublinie. Dn. 28 IX 1792 r. złożył H. «reces ręczny od sejmu», ale od pełnienia targowickich urzędów oraz od udziału w sejmikach przedsejmowych wymówił się stanem zdrowia. Na sejmie grodzieńskim uchylił się od drażliwej funkcji w Komisji Lustracji i Likwidacji Wojska Koronnego. Powołany do Komisji Policji Koronnej jako komisarz-senator, a więc zastępca marszałka Moszyńskiego, funkcji nie pełnił. Zmarł 27 IV 1796 r.
Ożeniony z córką Jakuba Stempkowskiego, kasztelana żarnowskiego, Katarzyną (zm. 1773), pozostawił córkę Józefę, zamężną za Ignacym Chołoniewskim, oraz syna Ignacego, rotmistrza kawalerii narodowej, zaprzyjaźnionego z Puławami Czartoryskich.
Estreicher; Enc. Org.; W. Enc. Ilustr.; Słow. Geogr., V 432, VI 133; Boniecki; Uruski; – Baranowski I., Komisje Porządkowe, „Rozpr. AU Wydz. Hist.-Filoz.” 1907 S. II t. 24 s. 111, 117–9, 125 nn., 135–7, 139, 142, 145, 149; Kalinka W., Sejm Czteroletni, Kr. 1896 t. 2 cz. 2 s. 340, 342, 673; Kermisz J., Lublin i Lubelskie w ostatnich latach Rzeczypospolitej, Lublin 1939; Konopczyński W., Geneza i ustanowienie Rady Nieustającej, Kr. 1917; Korzon, Wewnętrzne dzieje, II–IV; Schmitt H., Dzieje panowania Stanisława Augusta, Lw. 1869 II 400; Smoleński W., Ostatni rok Sejmu Wielkiego, Kr. 1896; Zahorski A., Centralne instytucje policyjne w Polsce w dobie rozbiorów. W. 1959; – Diariusz sejmów 1764, 1766 i 1776 (odrębnie drukowane mowy sejmowe zob. Estreicher); Mémoires du roi Stanislas-Auguste Poniatowski, Leningrad 1924 II; Pamiętniki Kajetana Koźmiana, P. 1858 I 33, 197; Refleksyje i sposób względem rekrutów [b. m. i r.] fol. 6 str. nlb. (autorstwo H-ego ustalono na podstawie rkp. B. Czart, nr 727 k. 347); Skarszewski K. L., Zbiór krótki wiadomości szczególniejsze względem… Lublina … zawierający, Lublin 1785; – B. Czart.: rkp. 665, 666, 697, 727, 732 (Korespondencja H-ego z królem); B. PAN w Kr.: rkp. 203.
Emanuel Rostworowski